Όλα βαίνουν καλώς στις συζητήσεις ανάμεσα στην ελληνική και τη βρετανική πλευρά για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Το κλίμα είναι θετικό. Όμως, απαιτείται χρόνος. Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΣΚΑΪ 100.3» και τον δημοσιογράφο, Άρη Πορτοσάλτε, σημείωσε ότι υπάρχει «αυτό το θετικό κλίμα, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις δύο πλευρές.
Αλλά, όπως ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε και σε πρόσφατη συνέντευξή του, χρειάζεται χρόνος και είναι προφανές ότι χρειάζεται χρόνος για μια τέτοιου είδους συμφωνία. Πάντως είναι θετικό το ότι πλέον η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει τον αρνητισμό προηγούμενων κυβερνήσεων και το Βρετανικό Μουσείο συνομολογεί ότι υπάρχει ένα καλό κλίμα. Τα Γλυπτά πρέπει να επανενωθούν στην ολότητά τους, καθώς αποτελούν μέρος του μνημείου, το οποίο ίσταται. Επί της ουσίας είναι το ίδιο το μνημείο το οποίο απαιτεί τη συνένωση, την επανένωση του γλυπτού του διακόσμου».
Για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η Υπουργός Πολιτισμού επεσήμανε ότι «εξελίσσεται φυσιολογικά, είμαστε μέσα στα πλαίσια τα οποία ορίζει ο νόμος με τον οποίο κυρώσαμε την χορηγία τον περασμένο Μάιο, του ζεύγους Σπύρου και Ντόροθυ Λάτση. Αυτή τη στιγμή εκπονούνται οι μελέτες. Δεν είναι μια μελέτη, δεν είναι δύο μελέτες, είναι ένα πολύ σύνθετο έργο, αλλά είμαστε συνεπείς στα χρονοδιαγράμματά μας. Τυπικά, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει το σύνολο των μελετών -που είναι πάνω από 100- να ολοκληρωθούν το πρώτο πεντάμηνο του 2027. Θεωρώ ότι νωρίτερα θα έχουν ολοκληρωθεί εκείνες οι μελέτες, οι οποίες θα επιτρέψουν να ξεκινήσουμε τις πρόδρομες εργασίες».
Ο Αρης Πορτοσάλτε αναφέρθηκε στην καλή ατμόσφαιρα «που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και Ελληνικής Κυβερνήσεως, στις προσπάθειες συνεννόησης για την επιστροφή, για την συνένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακροπόλεως, που είναι η φυσική τους θέση. Η Ελλάδα, ο Παρθενώνας, αλλά και το Μουσείο το οποίο κτίστηκε πριν, πια, από 15 χρόνια προκειμένου να στεγάσει αυτόν τον αυτόν τον ελληνικό πολιτισμό, που είναι παγκόσμιας αίγλης και απηχήσεως.
«Ναι, το Μουσείο της Ακρόπολης είναι ο φυσικός χώρος, όπως λέτε και εσείς» απάντησε η υπουργός. Είναι προφανές ότι τα Γλυπτά θα πρέπει να ενωθούν, να επανενωθούν στην ολότητά τους, καθώς αποτελούν μέρος του μνημείου, το οποίο ίσταται και το οποίο επί της ουσίας είναι το ίδιο το οποίο απαιτεί τη συνένωση, την επανένωση των του γλυπτού του διακόσμου. Δεν μιλάμε εδώ για ένα άγαλμα. Εδώ μιλάμε για ένα μέρος του αρχιτεκτονικού συνόλου του Παρθενώνα, που φέρει τον γλυπτό διάκοσμο. Λοιπόν, νομίζω ότι τα πράγματα είναι ακριβώς όπως τα είπατε, οι συνομιλίες συνεχίζονται. Υπάρχει αυτό το θετικό κλίμα, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις δύο πλευρές. Αλλά, όπως ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε και σε πρόσφατη συνέντευξή του, χρειάζεται χρόνος και είναι προφανές ότι χρειάζεται χρόνος για μια τέτοιου είδους συμφωνία. Πάντως είναι θετικό το ότι πλέον η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει τον αρνητισμό προηγούμενων και το Βρετανικό Μουσείο συνομολογεί ότι υπάρχει ένα καλό κλίμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο το πρωί μπορεί κανείς να πει ότι τα Γλυπτά θα επιστρέψουν στην Αθήνα, θα επανενωθούν. Ακόμα χρειάζεται χρόνος και δουλειά.»
Συμπλήρωσε πως πρέπει να λάβουμε υπόψη μας «ότι από κει που υπήρχε ένας πάγος και δεν γινόταν τίποτα, είναι θετικό το ότι οι δύο χώρες οι οποίες είναι σύμμαχοι, οι οποίες έχουν πάρα- πάρα πολλά και πολύ σοβαρά θέματα -είναι αυτά όλα που συζήτησαν οι δύο Πρωθυπουργοί- να μοιραστούν μεταξύ τους ότι και για αυτό το θέμα μιλάνε. Μπορούν και μιλάνε. Μην ξεχνάτε ότι από το από τη δεκαετία του ’80, μετά την υποβολή του αιτήματος από την από την Μελίνα, υπήρχε ένα εμπάργκο ανάμεσα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Βρετανικό Μουσείο. Το εμπάργκο αυτό έχει, πλέον, σπάσει, υπάρχουν οι συνεννοήσεις και οι ανταλλαγές πολιτιστικών αγαθών ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο Βρετανικό Μουσείο, άλλα δημόσια μουσεία, το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό. Με το να κρατάς παγωμένες τις σχέσεις, δεν καταφέρνεις τίποτα, ποτέ.»
Στην αναφορά ότι έχει αποκλιμακωθεί και ο τόνος της Ελλάδας, ότι δηλαδή έχει εγκαταλειφθεί «το καταγγελτικό, της βαριάς απαίτησης, φέρτε τα πίσω κλέφτες και τα λοιπά, αυτά έχουν φύγει από το λεξιλόγιό μας», η υπουργός ανέφερε:
«Κοιτάξτε, ναι, αυτά ήταν ένα λεξιλόγιο το οποίο είχε υιοθετηθεί 50 χρόνια πριν. Αυτή τη στιγμή είναι και η γενικότερη, η διεθνής, κατάσταση και στα θέματα του πολιτισμού αλλά και γενικότερα. Πλέον, όλοι -για να μείνω στο ακόμα στο θέμα που αφορά τον πολιτισμό- διεθνώς υπάρχει η λεγόμενη ηθική των μουσείων. Όλο και περισσότερο η κοινή γνώμη και σε κάθε περίπτωση τα μουσεία και οι ειδικοί επιστήμονες θεωρούν ότι τα πολιτιστικά αγαθά πρέπει να επιστρέφουν στις χώρες προέλευσής τους. Από την άλλη πλευρά έχουν αλλάξει και οι πολιτικές συγκυρίες. Σήμερα θα ήταν ευτύχημα η Βρετανία να κάνει μια τέτοια κίνηση, θα είναι καταρχήν θετικό για την ίδια τη Μεγάλη Βρετανία.»
Η Ελλάδα έχει θεσμικό πλαίσιο για να στείλει αντιστοίχως περιοδικές εκθέσεις στο Βρετανικό Μουσείο και δεν θα το αλλάξει. «Το θεσμικό πλαίσιο, ο αρχαιολογικός νόμος δηλαδή, επιτρέπει τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, που μπορεί να είναι από κάποιους μήνες -σύμφωνα πάντα με το θεσμικό πλαίσιο- μέχρι 4 χρόνια η ίδια έκθεση. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα, αυτή τη μάζα πολιτιστικών αγαθών που μπορεί κάθε έτος -αυτά είναι τα θέματα που θα συζητηθούν, εφόσον καταλήξουμε- έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε στο Βρετανικό Μουσείο περιοδικές εκθέσεις. Από την άλλη πλευρά βέβαια και το Βρετανικό Μουσείο έχει, επίσης, αρχαιότητες ελληνικές, οι οποίες θα μπορούν να συνδυάζονται με τα δικά μας.»
Ως προς την ανανέωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, η Λίνα Μενδώνη είπε: «Εξελίσσεται φυσιολογικά, είμαστε μέσα στα πλαίσια τα οποία ορίζει ο νόμος με τον οποίο κυρώσαμε την χορηγία τον περασμένο Μάιο, την χορηγία του ζεύγους Σπύρου και Ντόροθυ Λάτση. Αυτή τη στιγμή εκπονούνται οι μελέτες. Δεν είναι μια μελέτη, δεν είναι δύο μελέτες, είναι ένα πολύ σύνθετο έργο, αλλά είμαστε συνεπείς στα χρονοδιαγράμματά μας. Τυπικά, σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει το σύνολο των μελετών -που είναι πάνω από 100- να ολοκληρωθούν το πρώτο πεντάμηνο του 2027. Θεωρώ ότι νωρίτερα θα έχουν ολοκληρωθεί εκείνες οι μελέτες, οι οποίες θα επιτρέψουν να ξεκινήσουμε τις πρόδρομες εργασίες.»
Διευκρίνισε ότι πρόκειται για μια επέκταση αρκετών χιλιάδων τετραγωνικών και μια πλήρη αποκατάσταση του υπάρχοντος διατηρητέου κτηρίου, «το οποίο πλέον είναι χαρακτηρισμένο μνημείο άρα έχει και αυτό τις δικές του δουλειές και το οποίο ήδη είναι έχει αρχίσει να γερνά. Είναι ένα πολύ πιο σύνθετο έργο.»
Επεσήμανε ότι η σημερινή πρόσοψη του Εθνικού Μουσείου και ο κήπος –«μπορεί να είναι λίγο διαφορετικός ο κήπος, αλλά κήπος θα υφίσταται όπως και το ίδιο το νεοκλασικό αυτό κτήριο, το οποίο επαναλαμβάνω είναι μνημείο χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού- δεν πρόκειται ούτε να κρυφτεί ούτε να χάσει κάτι από αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα και αισθητικά πάρα πολύ ωραία πρόσοψη του.»
Το υπουργείο Πολιτισμού υπολογίζει πως το 2027 θα έχει βρεθεί ο ανάδοχος για το σύνολο του έργου. Συμπλήρωσε πως το μουσείο έχει ξεκινήσει, «σε συνεννόηση πάντα με τους μελετητές -και με ειδικούς μελετητές- και εκπονούν τη μουσειολογική μελέτη προκειμένου να προχωρήσουν στη μουσειογραφική όσο εξελίσσονται και οι άλλες μελέτες, για να έχουμε πλέον μια επανέκθεση του συνόλου. Όχι μόνο τα έργα τα οποία θα εκτεθούν στην επέκταση, αλλά επανέκθεση συνολικά και του παλαιού κτηρίου σε συνδυασμό πάντα με την επέκταση. Δεν θα έχουμε δηλαδή δύο ξεκομμένα πράγματα. Θα έχουμε ένα Μουσείο με κοινή φιλοσοφία το οποίο θα αναπτύσσεται στο σημερινό κτήριο και στην επέκταση του.»
Για το Τατόι είπε: «προχωρεί πολύ καλά, τώρα ξεκινούν οι εντάξεις έργων της Γ΄ φάσης, δηλαδή κτήρια τα οποία δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμα, αλλά έχουμε πλήρεις μελέτες. Σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Αττικής έχει εκδοθεί η σχετική πρόσκληση και υποβάλει το Υπουργείο Πολιτισμού τις προτάσεις του, ώστε παράλληλα με το έργο το οποίο γίνεται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης -γιατί οι πρώτες αποκαταστάσεις έχουν ολοκληρωθεί είμαστε τώρα στο έργο του Ταμείου Ανάκαμψης το οποίο ολοκληρώνεται με τη συμβατική προθεσμία στο τέλος του 2025- και ξεκινάμε και Γ΄ φάση. Αυτό το οποίο ενδιαφέρει τον κόσμο βέβαια, είναι ότι τέλος του 2025 αρχές του 2026 τα μουσεία θα μπορούν πια να αποδοθούν, να είναι επισκέψιμα. Ο περιβάλλων χώρος τους διαμορφωμένος, οι κήποι του ανακτόρου τελειωμένοι.» Πρόσθεσε πως το μεγάλο συνεδριακό κέντρο έχει χωροθετηθεί στο Κρυονέρι.
