Το Ισραήλ από την 17 Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα έχει επιφέρει σημαντικά και καίρια πλήγματα κατά της Χεζμπολάχ προκειμένου να υλοποιήσει τον πολεμικό στόχο που τέθηκε από την Κυβέρνηση ο οποίος είναι η εξάλειψη της προερχόμενης απειλής από αυτήν και η επιστροφή των 60 χιλιάδων περίπου εκτοπισθέντων Ισραηλινών πολιτών στις κοινότητες τους στα σύνορα με τον Λίβανο. Η πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη ισραηλινή «εκστρατεία» έχει συμπεριλάβει «αποκεφαλισμούς» όχι μόνο της ανώτατης ηγεσίας όπως του Αρχηγού της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα και του αντικαταστάτη του αλλά και ανώτερων διοικητών, την συστηματική καταστροφή υποδομών, βάσεων υποστήριξης και οπλισμού σε βάθος μέσα στον Λίβανο και την εδώ και 4 εβδομάδες χερσαία επιχείρηση στον Νότιο Λίβανο σε περιορισμένο βάθος (εγγύς των συνόρων).
Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Η Χεζμπολάχ αναμφίλεκτα είναι πλέον εξασθενημένη. Ηττάται όμως και καταβάλλεται στρατιωτικά σε τέτοιο βαθμό που να δείχνει ότι «καταθέτει» τα όπλα; Ή τουλάχιστον φαίνεται ότι προετοιμάζεται να συνθηκολογήσει και να αποχωρήσει από τον Νότιο Λίβανο παύοντας να αποτελεί απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ διασώζοντας ότι μπορεί από απόψεως δυνατοτήτων και μαχητών; Πότε θα επιστρέψουν οι εκτοπισθέντες κάτοικοι των βορείων κοινοτήτων του Ισραήλ στα σπίτια τους;
Αν και σοβαρά τραυματισμένη αυτή η σιιτική οργάνωση που είναι το μακρύ χέρι του Ιράν στην περιοχή εκτοξεύει σε καθημερινή βάση 100 και πλέον ρουκέτες και πυραύλους διαταράσσοντας την ζωή στο βόρειο αλλά ακόμα και στο κεντρικό Ισραήλ. Αποφεύγοντας την άμεση εμπλοκή με τις ισραηλινές δυνάμεις που ενεργούν στον Νότιο Λίβανο οι μαχητές της Δύναμης Ραντουάν έχουν προξενήσει απώλειες που υπερβαίνουν τους 30 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες και συνεχίζουν να μάχονται σκληρά σε έδαφος που αυτοί επιλέγουν. Και φυσικά τα παραπάνω δεν είναι ενδείξεις αποφασιστικής ήττας.
Χαρακτηριστικό των δυνατοτήτων που διατηρεί ακόμα η Χεζμπολάχ και την καθιστά ακόμα σε κάποιο βαθμό ικανή να πλήττει το Ισραήλ, είναι το γεγονός ότι την 14 Οκτωβρίου εκτόξευσε Drone που έφθασε ανενόχλητο σε στρατόπεδο εκπαιδεύσεως της Ταξιαρχίας Γκολάνι στην πόλη Μπινιαμίνα μεταξύ Χάιφα και Τελ Αβίβ σκοτώνοντας 4 νεοσύλλεκτους στρατιώτες και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους την ώρα που δειπνούσαν. Ενώ ανησύχησε επίσης σοβαρά τις Ισραηλινές Αρχές Ασφαλείας ότι ένα άλλο Drone προσέβαλε το σπίτι του ίδιου του Πρωθυπουργού Νετανιάχου.
Θα επαναλάβουμε ότι σε τέτοιου είδους οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ αλλά και η Χαμάς ο «αποκεφαλισμός» της ηγεσίας δεν είναι ικανός από μόνος του να μειώσει την μαχητικότητα της. Εκτιμάται ότι η διοικητική δομή η οποία είχε πληγεί σοβαρά ανασυντίθεται και μάλιστα χθες ανακοινώθηκε ότι νέος Αρχηγός της ορίστηκε ο μέχρι τώρα αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας Σείχ Ναΐμ Κάσεμ ένας από τους ιδρυτές της. Παρά τις σημαντικές απώλειες της ο αριθμός των μαχητών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν υπερβαίνει τους 20 χιλιάδες ενώ τουλάχιστον κατά την εκτίμηση του Ισραηλινού Γενικού Επιτελείου λίγο παραπάνω από το 1/3 των πυραύλων και ρουκετών παραμένει άθικτο. Στον Νότιο Λίβανο εγγύς των συνόρων με το Ισραήλ οι βάσεις της Χεζμπολάχ και της επίλεκτης δύναμης της Ράντουαν έχουν ήδη καταστραφεί στα χωριά που κατέλαβε ο Ισραηλινός Στρατός και δεν μπορεί να απειλήσουν με Α/Τ όπλα και όλμους τις βόρειες ισραηλινές κοινότητες. Όμως φαίνεται ότι οι ανταρτικές επιδρομές εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων αποδίδουν.
Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι η Χεζμπολάχ που παρεμπιπτόντως σημαίνει το κόμμα του Θεού, είναι αυτή που ξεκίνησε τον ατελείωτο πόλεμο φθοράς κατά του Ισραήλ την 8 Οκτωβρίου 2023 αμέσως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στην Δυτική Νεγκέβ διαμηνύοντας στην ηγεσία της ότι « τα όπλα και οι πύραυλοί μας είναι μαζί σας ». Και αυτή είναι που εξανάγκασε τον εκτοπισμό 60 περίπου χιλιάδων Ισραηλινών που κατοικούν στις εγγύς περιοχές των συνόρων με τον Λίβανο όπως επίσης 120 χιλιάδων Λιβανέζων στην δική τους πλευρά των συνόρων.
Προκειμένου να κατανοηθούν οι λόγοι που η Χεζμπολάχ παραμένει ακόμα όρθια και αντιστέκεται στο Ισραήλ κρίνεται σκόπιμο να αναφέρουμε εντελώς συνοπτικά κάποια κρίσιμα στοιχεία για αυτήν αλλά για το πολιτικό πλαίσιο του Λιβάνου. Κατ΄ αρχήν μιλώντας για την Χεζμπολάχ αναφερόμαστε εκτός από τον «στρατό» που έχει δημιουργήσει με την υποστήριξη του Ιράν και σε ένα πολιτικό-κοινωνικό θρησκευτικό και ιδεολογικό κίνημα που κατέχει 15 από τις 124 έδρες του Κοινοβουλίου ενώ έχει δύο Υπουργούς στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Λιβάνου. Το αδελφό σιιτικό πολιτικό κόμμα Αμάλ (Ελπίδα) από το οποίο η Χεζμπολάχ γεννήθηκε μέσα στο χάος του εμφυλίου πολέμου (1975-1990) κατέχει άλλες 15 έδρες. Λόγω της ισχυρής στρατιωτικής δύναμης της και λόγω δικών της ανεξαρτήτων κοινωνικών δομών (παιδεία, υγεία, σίτιση κλπ) στην ουσία είναι κράτος εν κράτει και διακηρύσσει την «αντίσταση» (μαουακάμα) προς το Ισραήλ ως υπέρτατο καθήκον!
Στον Λίβανο η υπηρεσιακή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Σουνίτη Νατζίμπ Μικάτι που παρενθετικά αναφέρουμε ότι είναι ο ….πλουσιότερος άνθρωπος στον Λίβανο είναι (πολύ) περιορισμένης ευθύνης! Με βάση το Εθνικό Σύμφωνο του 1943 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι πάντα Χριστιανός εκλεγόμενος από το Κοινοβούλιο, ο Πρωθυπουργός Σουνίτης και ο Πρόεδρος της Βουλής Σιίτης. Εδώ και χρόνια είναι ο Ναμπίχ Μπέρι, πρόεδρος της Αμάλ ο οποίος τορπιλίζει κάθε προσπάθεια συναίνεσης για εκλογή Προέδρου. Πολλοί μάλλον δεν γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει… Πρόεδρος. Όλες όμως οι διαδικασίες σε αυτό το λεγόμενο «κονφεσιαλιστικό» πολύπλοκο πολιτικό σύστημα όπου αντιπροσωπεύονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι 18 θρησκευτικές κοινότητες της χώρας, ελέγχονται από την Χεζμπολάχ λόγω της σημαντικής στρατιωτικής, κοινωνικής και πολιτικής της δύναμης. Με αυτήν συμμαχούν ακόμα και χριστιανικές πολιτικές φράξιες.
Μέσα σε αυτό λοιπόν το πολιτικό χάος όπου υπάρχει σημαντική αποδοχή από μεγάλα τμήματα του λαού πολύ πέραν από τους σιιτικούς πληθυσμούς η Χεζμπολάχ με την σημαντική βοήθεια του Ιράν και χρησιμοποιώντας μία ευέλικτη δομή διοικήσεως φαίνεται αν και βαριά τραυματισμένη ότι ανακάμπτει, ανασυγκροτείται και προς το παρόν συνεχίζει στρατιωτικά να ανθίσταται. Δεν μπορούμε όμως να εκτιμήσουμε σε δεύτερο χρόνο πόσο θα αντέξει ακόμα στην συνεχιζόμενη στρατιωτική πίεση του Ισραήλ και ποιες θα είναι οι προτεραιότητες της ηγεσίας της. Τα δίλημμα της είναι να συνεχίσει τον πόλεμο με κίνδυνο την παντελή εξασθένηση της και την απώλεια της επιρροής της μέσα στον Λίβανο ή να σταματήσει και να διαπραγματευτεί με το Ισραήλ απόσυρση της από τον Νότιο Λίβανο διασώζοντας δυνατότητες, μαχητές και πολιτικό κεφάλαιο για να είναι παρούσα και την επόμενη ημέρα του πολέμου κάτι που εμείς εκτιμούμε ως πιθανότερο σενάριο.
Μπορεί το Ισραήλ να δείχνει μέχρι τώρα ότι δεν θέλει να συνεχίσει προς βορρά τις επιχειρήσεις του ώστε να την απωθήσει τις ομάδες της Χεζμπολάχ πέραν του ποταμού Λιτάνι αλλά δεν αποκλείεται να το κάνει αν η Χεζμπολάχ δεν αποσυρθεί αυτοβούλως βορείως αυτού του ποταμού παρέχοντας ζώνη ασφαλείας 35 περίπου χιλιομέτρων στο Ισραήλ. Κάτι άλλωστε που προέβλεπε και το Ψήφισμα 1071 του ΣΑ/ΟΗΕ του Αυγούστου 2006. Ένα Ψήφισμα όμως που δεν εφαρμόστηκε με ευθύνη όμως του Λιβανικού Κράτους που στάθηκε αδύναμο μπροστά στην Χεζμπολάχ για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Η Ουάσιγκτον πιέζει για μία πολιτική διευθέτηση και για αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη μία νέα ανανεωμένη διπλωματική προσπάθεια για την επίτευξη κατ’ αρχήν μίας κατάπαυσης του πυρός και στην συνέχεια μίας διπλωματικής λύσης. Ο ειδικός απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν Ο Άμος Χοχστάιν βρίσκεται διαρκώς στην περιοχή για διαβουλεύσεις αλλά οι δυσχέρειες είναι προφανείς. Υπάρχει ήδη στρατιωτικό όφελος για το Ισραήλ αλλά μία οργάνωση-κίνημα σαν την Χεζμπολάχ με πολιτικό-κοινωνικό και ιδεολογικό-θρησκευτικό DNA δεν μπορεί όπως προαναφέρθηκε να εξουδετερωθεί με στρατιωτικά μέσα όταν μάλιστα κυριαρχεί στον παραλυμένο κρατικά Λίβανο του 1 εκατομμυρίου εκτοπισθέντων πολιτών.
Για το Ισραήλ η εκστρατεία στον Λίβανο έχει ήδη υψηλό κόστος ιδιαίτερα σε στρατιώτες κάτι που προβληματίζει ηγεσία και κοινωνία η οποία στην συντριπτική της πλειονότητα ήταν μέχρι σήμερα υπέρ του πολέμου κατά της Χεζμπολάχ. Η εμπειρία των Ισραηλινών από τον πρώτο και κυρίως από τον δεύτερο πόλεμο του Λιβάνου το 2006 τους «λέει» ότι η συνέχιση των επιχειρήσεων μέχρι τον ποταμό Λιτάνι θα έχει υψηλό κόστος με αμφισβητήσιμα αποτελέσματα και με κίνδυνο ανερμάτιστης εμπλοκής.
Σύμφωνα με το ισραηλινό Channel 12 οι συνομιλίες για μία εκεχειρία και πολιτική διευθέτηση γίνονται πλέον σε ανώτατο επίπεδο ενώ και η πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα του Ισραήλ «Yedioth Ahronoth» επεσήμανε ότι αυτές έχουν φθάσει σε προχωρημένο σημείο. Ο γνωστός ιστότοπος «The Times of Israel» αναφέρεται σε έκθεση που έχει συνταχθεί από τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ με προτεινόμενους όρους για τον τερματισμό της σύγκρουσης αξιοποιώντας τα στρατιωτικά επιτεύγματα κατά της Χεζμπολάχ τις τελευταίες εβδομάδες. Σε γενικές γραμμές αυτή περιλαμβάνει μία βελτιωμένη έκδοση του γνωστού Ψηφίσματος 1701 του ΟΗΕ που απαιτεί από τους μαχητές της Χεζμπολάχ να αποσυρθούν βόρεια του ποταμού Λιτάνι με ταυτόχρονη ανάπτυξη του Λιβανικού Στρατού στα σύνορα ( απαιτούνται περί τους 10 χιλιάδες στρατιώτες ενώ διαθέτει μόνο 6 χιλιάδες). Κατάπαυση πυρός για τουλάχιστον 60 ημέρες. Απαγόρευση επανεξοπλίσμου της Χεζμπολάχ και εξασφαλισμένη δυνατότητα στον Στρατό του να επιβάλει ενεργά τη συμφωνία σε περίπτωση που η Χεζμπολάχ παραβιάσει την συμφωνία. Τέλος προτείνεται η δημιουργία ενός διεθνούς μηχανισμού εποπτείας και επιβολής των συμφωνηθέντων όρων. Όλα κατά την άποψη μας λογικά. Προϋπόθεση όμως για όλα αυτά είναι να αποκατασταθεί η κρατική-κυβερνητική υπόσταση του Λιβάνου είναι να διοριστεί νέος πρόεδρος στον Λίβανο με την ελπίδα να βγάλει τάξη στην πολιτική αταξία του Λιβάνου και φυσικά να αποσυνδεθεί το μέτωπο στον Λίβανο από την όποια εξέλιξη στην Γάζα. Δεν γνωρίζουμε όμως τις θέσεις της άλλης πλευράς.
Το Ισραήλ έχει το πάνω χέρι και συνεχίζει και έχει κάθε λόγο να πιέζει την Χεζμπολάχ που δείχνει προς το παρόν ανθεκτική και επιχειρεί να επιβιώσει. Ο Νετανιάχου δείχνει να μην βιάζεται ούτε στο βόρειο μέτωπο ούτε στην Γάζα και ο νηφάλιος Υπουργός Άμυνας διαρρέει επιστολή με την οποία είχε επισημάνει ότι ο πόλεμος διεξάγεται χωρίς πυξίδα και απαιτείται άμεση επικαιροποίηση των στρατηγικών στόχων του πολέμου. Πολλά τα προβλήματα αλλά ιδιαίτερα μέσα στο Ισραήλ πιστεύουν ότι θα πρέπει να κεφαλαιοποιηθούν οι μέχρι τώρα επιτυχίες κατά της Χεζμπολάχ!
* Ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Αντιστράτηγος ε.α. και Γεωστρατηγικός Αναλυτής
