Ένας από τους βασικούς πυλώνες της αμερικανικής δημοκρατίας, από την ίδρυσή της, ήταν η ανεξαρτησία των θεσμών. Το γεγονός αυτό βοήθησε την Αμερική, να εξελιχθεί σε υπερδύναμη και να αποτελεί τη «Λαμπερή Πόλη Πάνω στο Λόφο», για το σύνολο του δυτικού κόσμου. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, αυτό το άβατο από την ίδρυση της αμερικανικής δημοκρατίας, αποτελεί πλέον παρελθόν και οι βασικοί θεσμοί της Αμερικής, έχουν εξελιχθεί σε εργαλεία για πολιτικά παιχνίδια. Πρόσφατο τραγικό παράδειγμα, αποτελεί η μείωση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών, στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Η κάθε απόφαση που λαμβάνει η FED, δεν επηρεάζει αποκλειστικά την αμερικανική οικονομία, έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διεθνή οικονομία, και πολύ περισσότερο στη ευρωπαϊκή οικονομία.
Η μείωση των επιτοκίων από τη FED, κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, δεν ήταν απλώς πρόωρη, αλλά προϊόν πολιτικών πιέσεων και αποτελεί ακόμη ένα μελανό σημείο στην τραγελαφική θητεία του προέδρου της, Τζερόμ Πάουελ.
Τα στοιχεία για τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, της περασμένης Παρασκευής, αποτέλεσαν απόδειξη της εσφαλμένης εκτίμησης της FED. Με 254.000 νέες θέσεις εργασίας και την ανεργία να μειώνεται στο 4,1%, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή. Οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 4% σε ετήσια βάση, περαιτέρω απόδειξη ότι η επιχειρηματολογία της Fed για τη μείωση των επιτοκίων ήταν σαθρή στην καλύτερη περίπτωση.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι επρόκειτο για μια απόφαση προϊόν σθεναρής πολιτικής από τους Δημοκρατικούς, το Λευκό Οίκο, και τη Wall Street.
Τα στοιχεία για τις θέσεις εργασίας του Σεπτεμβρίου, καθιστούν ότι η αγορά εργασία παραμένει δυναμική, οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό παραμένουν ισχυροί, και η οικονομία καθοδηγείται από την ανθεκτική καταναλωτική ζήτηση, τα αναθεωρημένα ανοδικά στοιχεία εισοδήματος και τις ισχυρές προσλήψεις.
Παρόλα αυτά η Fed, μείωσε τα επιτόκια, όχι λόγω των αναγκών της οικονομίας, αλλά υπό το βάρος της πολιτικής επιρροής και της πίεσης του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Οι Δημοκρατικοί, για να ενισχύσουν τις πιθανότητες εκλογής στην Προεδρία, της Κάμαλα Χάρις, αλλά και να κερδίσουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, πίεζαν για ακόμη μεγαλύτερη μείωση των επιτοκίων, κατά 75 μονάδες βάσης. Το βασικό επιχείρημά τους για αυτή την πίεση, ήταν ότι η Fed ήταν πολύ προσεκτική, διακινδυνεύοντας μια ύφεση εάν δεν προχωρήσει σε μια επιθετική μείωση.
Πρόκειται για καθαρό πολιτικό οπορτουνισμό. Ενώ οι Δημοκρατικοί επιχειρηματολογούσαν για περισσότερες μειώσεις επιτοκίων, υποστηρίζοντας ότι ήταν απαραίτητες για να αποφευχθεί η κατάρρευση της αγοράς εργασίας, τα στοιχεία της Παρασκευής έδειξαν το αντίθετο.
Η ειρωνεία είναι, ότι ενώ η μείωση των επιτοκίων από τη Fed χαιρετίστηκε από τους πολιτικούς ηγέτες, οι απλοί Αμερικανοί πολίτες είναι αυτοί που θα πληρώσουν το μάρμαρο. Η αύξηση των μισθών αρχίζει να ξεπερνά τον πληθωρισμό και οι εργαζόμενοι βλέπουν κέρδη στην αγοραστική τους δύναμη. Με τη Fed να μειώνει πρόωρα τα επιτόκια, ο κίνδυνος να επανέλθει ο πληθωρισμός γίνεται ισχυρότερος.
Οι Δημοκρατικοί μπορεί να ισχυρίζονται ότι αυτές οι μειώσεις επιτοκίων είναι απαραίτητες για την προστασία των εργαζομένων, αλλά στην πραγματικότητα, αυτές οι κινήσεις καθιστούν πιο δύσκολο για τους εργαζόμενους να διατηρήσουν τα κέρδη που έχουν αγωνιστεί τόσο σκληρά για να επιτύχουν. Όταν ο πληθωρισμός επιστρέψει, δεν θα είναι η πολιτική ελίτ ή οι οικονομικές ελίτ που θα πληρώσουν το τίμημα, αλλά οι απλοί Αμερικανοί, που θα πληρώνουν περισσότερα για τα καθημερινά απαραίτητα, καθώς το κόστος ζωής θα αυξάνεται ταχύτερα από τους μισθούς τους.
Η Fed, υπό το βάρος αυτής της πολιτικής και οικονομικής πίεσης, μείωσε τα επιτόκια. Ενώ ο Τζερόμ Πάουελ και άλλοι αξιωματούχοι, προσπάθησαν να τονίσουν ότι η Fed παραμένει ανεξάρτητη, ο χρόνος και η κλίμακα αυτής της μείωσης, δημιουργούν βάσιμες υποψίες για πολιτικά κατευθυνόμενη περικοπή των επιτοκίων.
Ακόμη και ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πήρε θέση, προειδοποιώντας τη Fed να μην κάνει προσαρμογές επιτοκίων πριν από τις εκλογές, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να παρέμβει στην πολιτική διαδικασία. Η Χάρις, όπως ήταν αναμενόμενο, χαρακτήρισε τις δηλώσεις Τράμπ, ως επίθεση στην ανεξαρτησία της Fed, αγνοώντας βολικά τις εκκλήσεις του κόμματός της για βαθύτερες μειώσεις επιτοκίων. Οι πολιτικοί ελιγμοί και από τις δύο πλευρές αποδεικνύουν πώς η Fed έχει γίνει πιόνι σε ένα ευρύτερο εκλογικό παιχνίδι.
Στο τέλος της ημέρας, η πρόωρη μείωση των επιτοκίων της Fed δεν αφορούσε την προστασία της οικονομίας, αλλά μια κίνηση ικανοποίησης ενός πολιτικού κόμματος και των εμπόρων της Wall Street. Εάν ο πληθωρισμός επιστρέψει, που είναι πολύ πιθανό, θα είναι η εργατική τάξη της Αμερικής που θα υποφέρει.
Όπως συμπεραίνουν σοβαροί οικονομικοί αναλυτές, η μείωση των επιτοκίων της Fed τον Σεπτέμβριο ήταν πρόωρη, και προέκυψε είτε από πολιτική σκοπιμότητα είτε από μυωπία και όχι από οικονομική αναγκαιότητα. Αυτό που χρειαζόταν η οικονομία ήταν υπομονή, όχι πολιτική παρέμβαση. Οι Αμερικανοί πολίτες, η διεθνής οικονομία, αλλά κυρίως η αμερικανική δημοκρατία, αξίζουν κάτι καλύτερο από το να βρεθούν στα διασταυρούμενα πυρά των βραχυπρόθεσμων πολιτικών παιχνιδιών της Ουάσιγκτον.
Δυστυχώς, η FED, απέτυχε σε αυτή την αποστολή.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
