Με τις ουκρανικές δυνάμεις να συνεχίζουν να χάνουν έδαφος στην ανατολική Ουκρανία στην περιοχή του Ντόνμπας αλλά και με τακτική επιτυχία τους στο Κουρσκ να φαίνεται ότι δεν ωφελεί στρατιωτικά την συνολική πολεμική προσπάθεια τους, είχαμε την προηγούμενη εβδομάδα μία σημαντική αναδόμηση του κυβερνητικού σχήματος στο Κίεβο. Επιλέξαμε τον όρο … αναδόμηση ενθυμούμενοι την χρήση του στην δεκαετία του 90 από τον τότε Πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου καθόσον όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω ήταν κάτι παραπάνω από ένας απλός ανασχηματισμός κυβέρνησης καθόσον το βάρος της εξουσίας μεταφέρθηκε από την Κυβέρνηση ακόμα περισσότερο στο Προεδρικό Γραφείο του Ζελένσκι!
Ο Ουκρανός Πρόεδρος δικαιολογώντας τις σημαντικές αλλαγές που συντελέστηκαν μετά και από τις παραιτήσεις Υπουργών με πρώτη απ’ όλα αυτή του Υπουργού Εξωτερικών Ντμίτρι Κουλέμπα, μίλησε για την ανάγκη απόκτησης ….«νέας ενέργειας» στην πολεμική προσπάθεια της χώρας επιχειρώντας έμμεσα να αποσείσει τις δικές του ευθύνες για την ζοφερή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η διαρκώς αιμορραγούσα και καταστρεφόμενη χώρα του. Αρκετοί αναλυτές όμως σχετίζουν την ενέργεια του Ζελένσκι με την απογοήτευση και την κόπωση του ουκρανικού λαού από τον συνεχιζόμενο πόλεμο και την αποτυχία της κυβέρνησης του να αντιμετωπίσει την διαφθορά.
Ο Ζελένσκι ενίσχυσε τον προσωπικό εσώτερο του κύκλο εξουσίας του με την αντιπολίτευση και ιδιαιτέρως το κόμμα του πρώην Προέδρου Ποροσένκο να τον κατηγορεί ότι συγκεντρώνει την εξουσία σε έναν φιλικό του περίγυρο απολύοντας κυβερνητικούς αξιωματούχους και στρατηγούς που διαφωνούν μαζί του και τολμούν να δημοσιοποιούν τις διαφωνίες τους. Σύμφωνα με τον Ουκρανό πολιτικό αναλυτή Γεβχάν Μαχντά πρακτικά σημαίνει ότι αυτή η σημαντική ενίσχυση του Προεδρικού Γραφείου με ταυτόχρονη εισέτι αύξηση της πολιτικής επιρροής του Επιτελάρχη της Προεδρίας Αντρίγυ Γιερμάκ γίνεται σε βάρος του Κοινοβουλίου και του Υπουργικού Συμβουλίου.
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση μας κρίνεται σκόπιμο να πούμε δυο λόγια για τον Γιερμάκ, ο οποίος μαζί με τον Προεδρικό Σύμβουλο Μιχαήλο Ποντόλιακ αποτελεί ιδιαίτερη εξουσία δίπλα στην… εξουσία και για αυτόν τον ονομάζουν οι άσπονδοι εχθροί του «γκρίζο Καρδινάλιο»! Με μοναδικό του προσόν την προσωπική φιλία με τον Ζελένσκι από την εποχή που ήταν τηλεοπτικός και κινηματογραφικός παραγωγός στο κανάλι που παιζόταν το σήριαλ που πρωταγωνιστούσε ως ηθοποιός ο Ουκρανός Πρόεδρος, ο 52χρονος Γιερμάκ, γιος ανώτατου σοβιετικού διπλωμάτη και ρωσίδας μητέρας που έχει εργαστεί στο παρελθόν και ως δικηγόρος έχει εκτιμηθεί από το περιοδικό TIME τον περασμένο Ιούνιο ως ένας από τους 100 ανθρώπους στον κόσμο με την μεγαλύτερη πολιτική επιρροή όταν ο ίδιος ο … Ζελένσκι δεν έχει συμπεριληφθεί σε αυτήν την λίστα. Ολοκληρώνοντας την «γνωριμία του» με το ελληνικό κοινό να πούμε ότι ο πρώην Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ρωσία Μάικλ ΜακΦόλ ο οποίος συμπροεδρεύει με τον Γιερμάκ στην Διεθνή Ομάδας Εργασίας για τις Ρωσικές Κυρώσεις, είπε ότι «κατά κάποιο τρόπο είναι ο de facto Πρωθυπουργός, ο Υπουργός Εξωτερικών και ο Αρχηγός του Επιτελείου μαζί» χαρακτηρίζοντας όμως παράλληλα αρκετά αποτελεσματικό στη δουλειά του!
Πολλοί αποδίδουν την παραίτηση του γνωστού μας Υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρι Κουλέμπα στην παραγκώνιση του από τον Γιερμάκ ο οποίος τον έβλεπε να κερδίζει δημοφιλία στην ουκρανική κοινή γνώμη και να θεωρείται από τους Δυτικούς ομολόγους τους ένας σώφρων και ρεαλιστής συνομιλητής. Ένας πρώην κορυφαίος Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε στο Politico με τον όρο της ανωνυμίας του ότι ο Κουλέμπα καθαιρέθηκε λόγω διαρκούς σύγκρουσης με τον Γιερμάκ! Στο ίδιο κατηγορείται ο Γιερμάκ ότι κρατούσε τον πρώην Αρχιστράτηγο των Ουκρανικών Δυνάμεων Βαλέρι Ζαλούζνι, τον οποίο θεωρούσε εν δυνάμει πολιτικό «αντίπαλο» του Ζελένσκι λόγω της τεράστιας δημοφιλίας του, όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον Αρχηγό του Κράτους (σημ. ένα ιδιαίτερο μάθημα για τις σχέσεις πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας) και όταν αυτός είπε δυσάρεστες αλήθειες για τη εξέλιξη του πολέμου οργάνωσε την απόλυσή του! Παρά το γεγονός ότι Δυτικοί Σύμμαχοι είναι επιφυλακτικοί για τις πολιτικές μεθοδεύσεις του Ζελένσκι και του Γιερμάκ αλλά και τον τρόπο που διεξάγεται ο πόλεμος μέχρι τώρα πλην κάποιων διαρροών δεν υπάρχει δημόσια κριτική.
Νέος Υπουργός Εξωτερικών αναλαμβάνει ο μέχρι τώρα Αναπληρωτής ΥΠΕΞ Αντρίγυ Σίμπιχα, Διπλωμάτης καριέρας, Πρέσβης στην Τουρκία από το 2016 μέχρι το 2021 που θεωρείται άνθρωπος του Γιερμάκ. Ένα επίσης κτυπητό παράδειγμα της ενίσχυσης αυτής καθαυτής της προεδρικής εξουσίας απέναντι στην κυβέρνηση που ελέγχεται από το Κοινοβούλιο είναι ότι ο Υπουργός Στρατηγικών Βιομηχανιών Όλεξαντρ Καμγιέσιν ο οποίος επέβλεπε την εγχώρια παραγωγή όπλων ναι μεν αντικαταστάθηκε από τον Χέρμαν Σμετάνιν, έναν 32χρονο επικεφαλής της κρατικής κοινοπραξίας αμυντικών εταιρειών αλλά τοποθετείται με τις ίδιες αρμοδιότητες στο Προεδρικό Γραφείο. Επίσης η μέχρι τώρα Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Ιρίνα Βερεστσκούκ αρμόδια για την ανάκτηση και επανένταξη των κατεχόμενων από τη Ρωσία εδαφών μαζί με τις αρμοδιότητες της μεταφέρθηκε στο υδροκεφαλικό πλέον Προεδρικό Γραφείο!
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν το αναδομηθέν κυβερνητικό σχήμα θα μπορέσει να αναστρέψει την δυσμενή για την Ουκρανία ροή του πολέμου με την Ρωσία μιας μετά τους επαίνους και την πρώτη ευφορία φαίνεται ότι η επιχείρηση Κουρσκ δεν απέδωσε στρατιωτικά τα επιδιωκόμενα και η ρωσική πίεση στον Ντόνμπας αυξάνεται επικίνδυνα. Το αρχικό σοκ που υπέστη η Ρωσία έχει περιοριστεί και οι ρωσικές δυνάμεις έχουν εστιάσει τις προσπάθειες τους σε πόλεις κλειδιά όπως το Τορέτσκ, το Βουλεντάρ, το Τσάσοβ Γιαρ και φυσικά το Ποκρόφσκ. Οι δε επιθέσεις με μη Επανδρωμένα Αεροχήματα (UAVs) στη Ρωσία σε μία προσπάθεια ανταπόδοσης στον πόλεμο φθοράς που διεξάγει η Μόσχα δεν έχει πετύχει να ασκήσει πίεση στο Κρεμλίνο και στον Πούτιν προσωπικά αλλά εξόργισε τους Ρώσους απέναντι στους Ουκρανούς και Δυτικούς Συμμάχους αυξάνοντας την αποδοχή του Ρώσου Προέδρου ο οποίος παρομοιάζει τις επιθέσεις σαν αυτές των Γερμανών Ναζί.
Ο τέως Αρχηγός των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων Βαλερί Ζαλούζνι ο οποίος βρίσκεται πλέον σε «τιμητική» αποστρατεία ως Πρέσβης στο Λονδίνο είχε πει ότι νικητής σε αυτόν το πόλεμο θα είναι αυτός που θα κάνει τα λιγότερα λάθη και αυτός που θα μάθει από τα λάθη του αντιπάλου. Μετά τα κολοσσιαία και τραγικά λάθη της Μόσχας και του Πούτιν λόγω κάκιστων υπολογισμών στα αρχικά στάδια του πολέμου σε στρατηγικό και επιχειρησιακό-τακτικό επίπεδο ήλθε η σειρά του Κιέβου και του Ζελένσκι να κάνει τα δικά του!
Το πρώτο σημαντικό λάθος που έγινε από την ίδια ηγετική ομάδα του Κιέβου είναι ότι καλλιεργήθηκαν υψηλές προσδοκίες με την λεγόμενη αντεπίθεση των Ουκρανικών Δυνάμεων οι οποίες είχαν ενισχυθεί με νατοϊκά όπλα αφομοιώνοντας νατοϊκή εκπαίδευση. Το αφήγημα νίκης επαναλαμβανόταν από δυτικά ΜΜΕ με εξέχουσα θέση κάποια ελληνικά. Οι Ουκρανοί ανέτοιμοι όπως πολλές φορές ο γράφων επεσήμανε στην αρθρογραφία του επιτέθηκαν σε πολλές κατευθύνσεις αντί να συγκεντρώσουν συντριπτική μαχητική ισχύ σε συγκεκριμένο τμήμα του μετώπου (το ίδιο λάθος με τους Ρώσους στην εισβολή) με αποτέλεσμα η ισχυρή και σε βάθος άμυνα των Ρώσων να απορροφήσει την επιθετική ισχύ και να προκαλέσει σοβαρότατες απώλειες σε μέσα και ιδιαίτερα σε προσωπικό που ακόμα δεν έχουν αναπληρωθεί. Ο Ζελένσκι και το de facto Νο 2 του Κιέβου όπως προαναφέρθηκε, ο Γιερμάκ αποποιούμενοι των ευθυνών τους απέδωσαν την αποτυχία στον Ζαλούζνι τον οποίο αντικατέστησαν με τον σοβιετικής κοπής Στρατηγό Όλεξαντρ Σίρσκυ (παρεμπιπτόντως Ρώσος με τους γονείς του να διαμένουν στην Ρωσία) ο οποίος εκτελώντας πιστά τις εντολές του προεδρικού επιτελείου έδωσε μάχη στο Μπαχμούτ μέχρι του τελευταίου ουκρανού στρατιώτη σε μία ανώφελη στρατιωτικά μάχη αντί να συμπτυχθεί τακτικά και να διασώσει πολύτιμο στρατιωτικό προσωπικό.
Το δεύτερο μεγάλο λάθος του Ζελένσκι ήταν η καθυστέρηση υλοποίησης ενός νέου σχεδίου κινητοποίησης που θα κάλυπτε τα σοβαρά κενά στελέχωσης του καταπονημένου πλέον ουκρανικού στρατού εκτιμώντας ότι τα κτυπήματα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Ρωσίας και οι πυραυλικές προσβολές στην Κριμαία θα επαρκούσαν για να αλλάξουν το πλαίσιο του πολέμου επί το ευνοϊκότερο για την Ουκρανία. Το τρίτο μεγάλο λάθος του προαναφερθέντος «διδύμου εξουσίας» του Κιέβου ξεκίνησε με την επιχείρηση Κουρσκ, ναι μεν στέφθηκε με επιτυχία σε τακτικό επίπεδο και προκάλεσε αρχικά σοκ στο Κρεμλίνο αλλά όπως ο γράφων επεσήμανε και στο τελευταίο του άρθρο https://www.thepresident.gr/2024/09/03/to-diakyveyma-tis-oykranikis-epicheirisis-sto-koyrsk-kai-i-exelixi-toy-polemoy-stin-oykrania-grafei-o-konstantinos-loykopoylos/ την 3 Σεπτεμβρίου αποσκοπούσε στην δημιουργία του αφηγήματος ότι «ακόμα και ένας που προδιαγράφεται ως χαμένος μπορεί να νικήσει» και ουδόλως αποδεικνύεται ως σημείο καμπής. Ο αμερικανός στρατιωτικός αναλυτής Ρόμπερτ Ίνγλις σε άρθρο του στο National Interest την 7η Σεπτεμβρίου αναφερόμενος σε αυτήν την επιχείρηση, σημείωσε ότι ένας σκακιστής και όχι παίκτης του πόκερ μπορεί να κατανοήσει ότι ένας αντίπαλος μπορεί να αρνηθεί το παιχνίδι σου και να επιλέξει να παίξει με τις δικές του δυνάμεις, όπως έχουν κάνει οι Ρώσοι στην Ουκρανία. Εάν τελικά η εισβολή στο Κουρσκ γίνει μια δαπανηρή κατοχή την στιγμή που οι Ουκρανοί χάσουν περισσότερες βασικές πόλεις, θα ολοκληρώνεται είναι το τρίτο σημαντικό λάθος του Ζελένσκι.
Πως είναι λοιπόν δυνατόν η ίδια ηγετική ομάδα στο Κίεβο και μάλιστα πλέον ενισχυμένη να ανασχέσει και να αντιστρέψει την δυσμενή τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα στον πόλεμο που διεξάγει η χώρα όταν αυτή συνεχίζει σοβαρότατα λάθη; Μπορεί ο Ζελένσκι να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του ουκρανικού λαού σε 50% αλλά συγκρινόμενο αυτό το μέγεθος με το 80% της προηγούμενης χρονιάς δείχνει ότι βρίσκεται σε μία διαρκώς φθίνουσα πορεία. Περισσότερο από την διαχείριση του πολέμου μεγάλα τμήματα του λαού τον κατηγορούν για τα οικονομικά δεινά του. Αρκεί να σκεφθούμε ότι έχει απολεστεί περί το 40% του ΑΕΠ και το εκτιμώμενο κόστος της ανοικοδόμησης φθάνει πλέον το 1 τρις δολάρια ενώ 12 περίπου εκατομμύρια Ουκρανών έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους (6,5 πρόσφυγες στην Ευρώπη και οι λοιποί εσωτερικά εκτοπισθέντες. Τον επερχόμενο χειμώνα τα πράγματα θα δυσκολέψουν εξαιρετικά για μιας και η Μόσχα για την οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι «ήρξατο χειρών αδίκων» δείχνει ότι όχι μόνον θα συνεχίσει αλλά και θα εντείνει το πόλεμο φθοράς με ότι αυτό σημαίνει. Και για τον λόγο αυτό απαιτείται να διαμορφωθεί επιτέλους μία στρατηγική εξόδου τόσο στο Κίεβο όσο και στην Ουάσιγκτον η οποία όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο Υπουργός Άμυνας Όστιν στρατηγικός σκοπός της είναι η δια του πολέμου στρατιωτική και πολιτική αποδυνάμωση της Ρωσίας, άσχετα αν πέτυχε να την στείλει στην «αγκαλιά» της Κίνας.
* Ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Αντιστράτηγος ε.α και Γεωστρατηγικός Αναλυτής
