Ο θάνατος του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια θα μπορούσε να ενισχύσει τα γεράκια του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος και να οδηγήσει σε αντίποινα κατά του Ισραήλ.
Πολλές πολιτικές παλαιστινιακές προσωπικότητες χαιρετίζουν τη συνεισφορά αυτού που διετέλεσε πρωθυπουργός στη Γάζα στον αγώνα υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, αλλά οι κάτοικοι των παλαιστινιακών κατεχόμενων εδαφών ανησυχούν για το τί μέλλει γενέσθαι.
Έπειτα από 10 μήνες πολέμου, που συμπληρώνονται σε λίγες ημέρες, μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας και μια κλιμάκωση μεταξύ των ενόπλων οργανώσεων του νοτίου Λιβάνου και του Ισραήλ, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα εκρηκτική.
Ο αναπληρωτής του Χανίγια, ο Σάλεχ αλ-Αρούρι, σκοτώθηκε στις 2 Ιανουαρίου σε πλήγμα που αποδόθηκε στο Ισραήλ, στα νότια προάστια της Βηρυτού.
Δύο διάδοχοι είναι σήμερα προφανείς. Ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του πολιτικού γραφείου που θεωρείται ότι πρόσκειται στις θέσεις του Χανίγια.
Πιο μετριοπαθής σε σχέση με την ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, ο Μαρζούκ τάσσεται υπέρ της αποδοχής των συνόρων του 1967 για ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος. Μια αμφιλεγόμενη θέση στις τάξεις του κινήματος.
Τη δεκαετία του 1990, διέμενε στις ΗΠΑ όπου συνελήφθη, με την κατηγορία ότι συνδεόταν με τη χρηματοδότηση της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς. Στη συνέχεια έζησε στην Ιορδανία, στην Αίγυπτο και στο Κατάρ. Ο Αμπού Μαρζούκ εκπροσώπησε τη Χαμάς σε αρκετές έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.
Άλλος εν δυνάμει διάδοχος, ο Χαλίλ αλ-Χάγια, είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία του πολιτικού γραφείου της Χαμάς στη Γάζα, και γνωρίζει καλά τον αρχηγό της ένοπλης πτέρυγάς της, τον Γιαχία Σινουάρ.
Το 2006, ηγείτο της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χαμάς, του κινήματος που μόλις είχε νικήσει στις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες εξελίχθηκαν σε ένοπλες συγκρούσεις με το κίνημα Φάταχ του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς.
Ένθερμος υποστηρικτής του ένοπλου αγώνα, ο Χαλίλ αλ-Χάγια έχασε αρκετά μέλη της οικογένειάς του κατά τη διάρκεια ισραηλινών πληγμάτων στη Γάζα το 2007.
Ορισμένοι παρατηρητές προωθούν και το όνομα του Χάλεντ Μεσάαλ, του προκατόχου του Χανίγια.
“Η Χαμάς θα ξεπεράσει την κρίση αυτή”, δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ένα στέλεχος του κινήματος που ζητεί να μην κατονομαστεί. Το Ισραήλ “δολοφόνησε μεγάλους ηγέτες όπως ο ιδρυτής του κινήματος, σεΐχης Αχμεντ Γιασίν, και αυτό το μόνο που κάνει είναι να αυξάνει την ισχύ της Χαμάς”, προσθέτει.
Όταν θα συγκεντρωθούν, τα στελέχη του θα έχουν “πάμπολλες προσωπικότητες που είναι σε θέση να ηγηθούν”, δηλώνει ο Γιούστ Χίλτερμαν, διευθυντής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων (ICG) στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ωστόσο για τον Χιού Λόβατ, ερευνητή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (ECFR), αυτό το “εξαιρετικά τραυματικό γεγονός για το κίνημα θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους οπαδούς της σκληρής γραμμής”.
“Ο Χανίγια προώθησε μια μετριοπαθή δυναμική στους κόλπους της Χαμάς, ακόμη κι αν αυτό είναι σχετικό”, εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Παρά το γεγονός ότι Ισραηλινοί χαίρονται για τον θάνατο του Χανίγια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλοί φοβούνται μια στρατιωτική κλιμάκωση.
Οι έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για εκεχειρία στη Γάζα και την επιστροφή στο Ισραήλ των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς μετά την επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου, κινδυνεύουν, εκτιμά ο Λόβατ. Καθώς “η πολιτική διοίκηση που έχει τη έδρα της στη Ντόχα, της οποίας ηγείτο ο Χανίγια, μπορεί να ασκήσει πίεση στον Σινουάρ και στη διοίκηση της Χαμάς για να δεχθούν μια κατάπαυση του πυρός”, δηλώνει.
Για τον Μκχαϊμάρ Αμπουσάντα, Παλαιστίνιο πολιτικό επιστήμονα, τα αντίποινα θα μπορούσαν να προέλθουν “από τη Δυτική Όχθη ή ομάδες της Χαμάς στον νότιο Λίβανο”.
Και να αναφερθεί η πιθανότητα μιας “επίθεσης αυτοκτονίας ή ενός πυροβολισμού εναντίον Ισραηλινών στρατιωτών ή εποίκων”.
Το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ θα συνεδριάσει απόψε στην Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.
“Η δολοφονία αυτή οδηγεί τον πόλεμο σε άλλο επίπεδο και θα έχει πολύ μεγάλες συνέπειες σε όλη την περιοχή”, απείλησε η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς.
“Ακόμα κι αν οι εμπλεκόμενοι παράγοντες δεν προτίθενται να ξεκινήσουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, κάθε κλιμάκωση αυξάνει τον κίνδυνο να βγει η κατάσταση εκτός ελέγχου”, εξηγεί η Λίνα Χατίμπ, του κέντρου ανάλυσης Chatham House.
Παρά το γεγονός ότι το Ιράν δεν έχει ανακοινώσει πώς σκοπεύει να απαντήσει σε αυτόν τον θάνατο που έγινε στο έδαφός του, οι περισσότεροι αναλυτές υπενθυμίζουν ότι, όπως το ισλαμιστικό κίνημα Χεζμπολάχ που στοχοποιήθηκε επίσης από το Ισραήλ το τελευταίο 24ωρο, δεν έχει συμφέρον να ξεκινήσει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας με το Ισραήλ.
“Το Ιράν θα αντιδράσει και θα κινητοποιήσει τους συμμάχους του μόνο εάν απειληθούν τα ζωτικά του συμφέροντα, κάτι που δεν συμβαίνει επί του παρόντος”, αναφέρει ο Χίλτερμαν.
