Λίγες ώρες πριν την έναρξή της, επέλεξε το υπουργείο Εξωτερικών να ανακοινώσει την συνεδρίαση της Μεικτής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας – πΓΔΜ για τα ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα. Σε αντίθεση με την σκοπιανή κυβέρνηση η οποία διέρρευσε την είδηση στο πρακτορείο ΜΙΑ, όπως δημοσίευσε το ThePresident, η ελληνική προτίμησε να κινηθεί εν κρυπτώ, προφανώς φοβούμενη αντιδράσεις και λειτουργώντας, για μία ακόμη φορά, παρασκηνιακά σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, με πιθανό στόχο να προκαλέσει και πάλι τετελεσμένα.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε μια τυπική ανακοίνωση που ενημερώνει για την έναρξη των εργασιών, στην οποία επισημαίνεται ότι η λειτουργία της επιτροπής αρχίζει τώρα, πριν τεθεί σε ισχύ η Συμφωνία των Σκοπίων, επειδή απαιτείται χρόνος. Μάλιστα “δικαιολογεί” αυτή την σπουδή, τονίζοντας ότι τα σχολικά βιβλία θα πρέπει να είναι έτοιμα, με τις αλλαγές που θα συμφωνηθούν, για να δοθούν στους μαθητές στο επόμενο σχολικό έτος.
Επίσης το ύφος της ανακοίνωσης αντανακλά την απόλυτη βεβαιότητα της κυβέρνησης και ειδικότερα του Μαξίμου, ότι η συμφωνία θα περάσει από το ελληνικό Κοινοβούλιο, καθώς καταγράφεται ως δεδομένη η θέση σε ισχύ της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών είναι η εξής:
“Ξεκινάει σήμερα, Παρασκευή, 2 Νοεμβρίου, η εργασία της Μεικτής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας – πΓΔΜ για τα ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα. Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι σαφής ως προς το ότι η λειτουργία της Επιτροπής θα αρχίσει προσωρινά, ενώ εκκρεμεί η θέση σε ισχύ της Συμφωνίας.
Η συμφωνημένη προσωρινή ισχύς οφείλεται στην γνώση των δύο Μερών ότι μέχρι τότε, θα πρέπει να έχουν ληφθεί όλες οι απαραίτητες αποφάσεις ώστε ήδη από το επόμενο σχολικό έτος κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό δεν θα περιέχει αλυτρωτικές/αναθεωρητικές αναφορές, όπως σαφώς επιτάσσει η Συμφωνία των Πρεσπών.
Όλοι γνωρίζουμε ότι για να υλοποιηθούν οι αποφάσεις που αφορούν στα σχολικά εγχειρίδια απαιτείται διάστημα κάποιων μηνών και, συνεπώς, αυτές θα πρέπει να έχουν εγκαίρως ληφθεί, ώστε να είναι δυνατή η υλοποίησή τους αμέσως μετά την θέση σε ισχύ της Συμφωνίας των Πρεσπών, προς τήρηση του χρονοδιαγράμματος, για το οποίο έχουν δεσμευθεί τα δυο Μέρη.
Υπό αυτό το πρίσμα θα εργασθεί η Μεικτή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Ελλάδας – πΓΔΜ.”
Λαλίστατος, σε αντίθεση με την ελληνική πλευρά, είναι ο ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της πΓΔΜ στην εν λόγω Επιτροπή, Πρέσβης Βίκτορ Γκάμπερ, ο οποίος μιλώντας στο πρακτορείο ΜΙΑ, σημειώνει πως πρόκειται για ένα ογκώδες υλικό σχολικών εγχειριδίων των δύο χωρών που πρέπει να εξεταστούν προς την κατεύθυνση της αλλαγής του τρόπου που βλέπουν την ιστορία οι νέες γενιές, ώστε να μην διακατέχονται από αταβισμούς και στερεοτυπικές αντιλήψεις των ιστορικών γεγονότων και να αποφευχθεί η εχθρότητα.
«Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν δύσκολες και επώδυνες στιγμές στην ιστορία, όμως αυτές δεν πρέπει να αποτελέσουν εμπόδιο στο να προχωρήσουμε μπροστά. Πρέπει να τις εξηγήσουμε και να τις παρουσιάσουμε στις νέες γενιές με τρόπο που δεν θα προκαλεί νέες επώδυνες στιγμές. Δεν μπορούμε σε αυτήν την περιοχή, ιδίως τώρα που οδεύουμε προς την ΕΕ, να συνεχίσουμε να ζούμε όπως πριν. Πρέπει να συνεργαζόμαστε, να προχωρήσουμε μπροστά, να βοηθήσουμε τις νέες γενιές ώστε να μην έχουν τις ίδιες εμμονές που είχαν ο παππούς μου, ο πατέρας μου, εγώ. Είναι γεγονός πως και στα δικά τους (σ.σ. ελληνικά) σχολικά εγχειρίδια και στα δικά μας σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν στοιχεία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ορισμένα δυσάρεστα συναισθήματα για την άλλη πλευρά και να ασκήσουν πίεση στις νέες γενιές», δηλώνει ο Πρέσβης Γκάμπερ στο “MIA”.
Σύμφωνα με το πρακτορείο, ερωτηθείς ποια είναι τα θέματα που αναμένεται να προκαλέσουν μεγαλύτερη διαμάχη, ο Πρέσβης Γκάμπερ σημειώνει ότι υπάρχουν ορισμένα στοιχεία στην ιστορία των δύο χωρών που είναι επώδυνα. Ως παράδειγμα αναφέρει την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, «την συνεργασία μεταξύ των Ελλήνων και των “Μακεδόνων” ανταρτών», σε ποιο βαθμό ήταν δυνατόν να υπάρξει αυτή η συνεργασία, αν θα υπήρχε ένα βαλκανικό επιτελείο όπως πρότειναν οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι «και οι “Μακεδόνες” αποδέχθηκαν». Άλλα τέτοια σημεία, σύμφωνα με τον Γκάμπερ, είναι ο ρόλος της SNOF, η σιωπηρή συμφωνία Αβέρωφ-Πόποβιτς το 1959. Ο Γκάμπερ προσθέτει ότι υπάρχουν και θετικά παραδείγματα, όπως το τριμερές Σύμφωνο Γιουγκοσλαβίας-Ελλάδας-Τουρκίας το 1954.
Ερωτηθείς σε σχέση με την χρήση των τοπωνυμίων («Θεσσαλονίκη ή Σόλουν, Μοναστήρι ή Μπίτολα», αναφέρει χαρακτηριστικά το “MIA”), ο Γκάμπερ σημειώνει ότι για το ζήτημα αυτό θα χρησιμοποιηθούν οι διεθνείς συμβάσεις, οι οποίες, όπως υποστηρίζει, είναι αρκετά ευνοϊκές για την πΓΔΜ. Προσθέτει ότι σε αυτό θα χρησιμεύσει και η αναγνώριση της “μακεδονικής” ως επίσημης γλώσσας της πρώην Γιουγκοσλαβίας, μαζί με την σλοβενική και την σερβοκροατική, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του ΟΗΕ στην Αθήνα το 1977.
