Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει, έκθεση της ερευνητικής υπηρεσίας του Αμερικανικού Κογκρέσου (Congressional Research Service), σχετικά με το θέμα της αναβάθμισης και πώλησης των μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία, από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εν λόγω υπηρεσία εκδίδει περιοδικά ερευνητικές εκθέσεις για σημαντικά θέματα που απασχολούν το Κογκρέσο και τα κείμενα αυτά έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους βουλευτές και γερουσιαστές, να διαμορφώσουν άποψη. Στην έκθεση με ημερομηνία 8 Ιουνίου, 2023, η CRS παραθέτει τα γεγονότα γύρω από το θέμα των F-16 και παρουσιάζει την εικόνα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Η έκθεση αναφέρει ότι ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, επιβεβαίωσε δημόσια την υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν, στην πιθανή πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16, στην Τουρκία και ξεκίνησε τις επαφές με το Κογκρέσο για το θέμα. Σύμφωνα με την έκθεση, η κυβέρνηση ενημέρωσε άτυπα το Κογκρέσο για την πρόθεσή της, “ να πουλήσει 40 νέα F-16 40 νέα, F-16 Block 70/72 Viper configuration (F-16Vs) και πακέτα αναβάθμισης Viper για 79 υπάρχοντα μαχητικά, μαζί με 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες, εκτιμώμενης συνολικής αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων”.
Όπως αναφέρει η έκθεση της CRS, ορισμένα μέλη του Κογκρέσου, “έχουν δηλώσει ότι αναμένουν ορισμένες ενέργειες από την Τουρκία προτού εξετάσουν το ενδεχόμενο υποστήριξης της συναλλαγής”.
Στην έκθεση επισημαίνονται τα προβλήματα που υπάρχουν με την Τουρκία, αλλά και η χρησιμότητα της πώλησης των F-16 για τη λειτουργικότητα του NATO.
“Μια πώληση αμερικανικών F-16 στην Τουρκία πιθανότατα θα παρατείνει τη διάρκεια ζωής μεγάλου μέρους του στόλου της Τουρκίας και θα διασφαλίσει τη συνεχή διαλειτουργικότητά της εντός του ΝΑΤΟ, ενώ η Τουρκία προσπαθεί να αποκτήσει ή να σχεδιάσει ένα stealth μαχητικό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδίαζαν να πουλήσουν έως και 100 F-35 στην Τουρκία μέχρι την απόκτηση των ρωσικών S-400 το 2019. Το σύστημα άμυνας εδάφους-αέρος οδήγησε στην ακύρωση της μεταφοράς F-35 από τις ΗΠΑ. Τα F-16V θα μπορούσε να είναι μια προσωρινή λύση για την Τουρκία, αν και δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά stealth του F-35 και μπορεί να υπόκειται σε καθυστερήσεις παραγωγής τριών ετών ή περισσότερο”.
Η έκθεση σημειώνει ότι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, “Η δυνατότητα στρατιωτικής ενίσχυσης του ΝΑΤΟ από την Τουρκία, εν μέσω μιας ευρωπαϊκής κρίσης ασφαλείας μπορεί να έχει αυξήσει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για μια πώληση F-16”.
Τονίζεται ότι “η Τουρκία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ και τον τρίτο μεγαλύτερο στόλο F-16 στον κόσμο, φιλοξενεί σημαντικούς συμμάχους, μέσα και προσωπικό, καθώς και εταίρους με άλλους τρόπους εντός της συμμαχίας, μεταξύ άλλων συμβάλλοντας σε αποστολές που βοηθούν στη Βαλτική και στη Μεσογειακή ασφάλεια”.
Γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι, “αρκετά μέλη του Κογκρέσου έχουν υποστηρίξει ότι η καθυστέρηση από την Τουρκία να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, απείλησε την ενότητα της συμμαχίας για την αντιμετώπιση της Ρωσίας”.
Τονίζεται ότι αν και η Τουρκία ενέκρινε την ένταξη της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ, “η έγκρισή της για την ένταξη της Σουηδίας μπορεί να είναι απαραίτητη για πολλά μέλη του Κογκρέσου, έτσι ώστε να εξετάσουν το ενδεχόμενο να υποστηρίξουν μια πώληση F-16”.
Είναι σημαντικό ότι η έκθεση αναφέρει ότι η αντιπαλότητα της Τουρκίας με την Ελλάδα, αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιρροής, στο θέμα των F-16.
“Μερικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αναθεώρηση από το Κογκρέσο μιας πιθανής πώλησης F-16, πέρα από τα θέματα που σχετίζονται με το ΝΑΤΟ που περιγράφονται παραπάνω, περιλαμβάνουν την αντιπαλότητα της Τουρκίας με τη σύμμαχο του ΝΑΤΟ Ελλάδα, τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία και το ενδεχόμενο ερωτήσεων σχετικά με το πόσο η τουρκική εσωτερική διακυβέρνηση υπονομεύει τη λήψη αποφάσεων του ΝΑΤΟ”
Ένα άλλο σημείο της έκθεσης της CRS, είναι η αναφορά ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν, “κοινοποίησε ανεπίσημα μια
πιθανή πώληση έως και 40 F-35 στην Ελλάδα ταυτόχρονα με την άτυπη ειδοποίηση για τα F-16 της Τουρκίας. Για το οικονομικό έτος 2023, στον Προϋπολογισμό Άμυνας, η Βουλή ψήφισε να εξαρτήσει πιθανές μεταφορές F-16 στην Τουρκία με βήματα που αποθαρρύνουν τις υπερπτήσεις πάνω από την ελληνική επικράτεια (άρθρο 1271 του H.R. 7900), αλλά η τελική έκδοση (P.L. 117-263) δεν περιελάμβανε τον όρο”.
Τέλος, και έχει ιδιαίτερη σημασία, επισημαίνεται ότι στη στρατηγική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το 2022, αναφέρεται η πιθανότητα η Τουρκία, να αναγκαστεί, να στραφεί, στην Κίνα και τη Ρωσία για να καλύψει το κενό που δημιουργείται στις αμυντικές της ικανότητες.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
