Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε χθες Κυριακή πως εγκατέστησε σημείο ελέγχου στην είσοδο του διαδρόμου Λατσίν, του μοναδικού οδικού άξονα που συνδέει την Αρμενία με τον διεκδικούμενο θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, απόφαση που το Γερεβάν χαρακτήρισε «απαράδεκτη».
«Από τις 12:00 (11:00 ώρα Ελλάδας) της 23ης Απριλίου, εγκαταστάθηκε συνοριακό φυλάκιο (…) σε κυρίαρχο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, στην είσοδο του δρόμου Λατσίν – Χανκέντι», ανέφερε η αζερική συνοριοφυλακή σε ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε, λέγοντας πως ενήργησε σε «απάντηση» παρόμοιας απόφασης που πήρε το Σάββατο το Γερεβάν.
Το μέτρο, χωρίς προηγούμενο από τον σύντομο πόλεμο του 2020 ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία, επιβλήθηκε για να «εμποδίζεται η παράνομη μεταφορά εργατικών χεριών, όπλων και ναρκών από το έδαφος της Αρμενίας προς τους παράνομους σχηματισμούς αρμένιων κακοποιών στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν».
«Την 22η Απριλίου, κάμερες επιτήρησης του υπουργείου Άμυνας κατέγραψαν την είσοδο στο αζερικό έδαφος δυο εμπορευματοκιβωτίων για στρατιωτικούς σκοπούς και οχηματοπομπής αρμενικών στρατιωτικών οχημάτων, αντίθετα με την τριμερή διακήρυξη και προς τους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου», ανέφερε η διπλωματία του Αζερμπαϊτζάν στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε, καταγγέλλοντας τις «προκλήσεις» από μέρους του Γερεβάν.
Το Μπακού εκτίμησε πως η εγκατάσταση του checkpoint αυτού θα επιτρέψει να υπάρξουν «διαφάνεια ως προς τις μετακινήσεις» και «εγγυήσεις για την ασφάλεια των μετακινήσεων».
Σύμφωνα με την αζερική συνοριοφυλακή, η ρωσική ειρηνευτική δύναμη στην περιοχή, και το «ρωσοτουρκικό κέντρο επιτήρησης» είχαν «ενημερωθεί» για την απόφαση.
Από την πλευρά της η διπλωματία της Αρμενίας κατήγγειλε τη «νέα πρόκληση», με «ψευδή προσχήματα και χωρίς καμία βάση». Η δημιουργία του φυλακίου είναι «απαράδεκτη», πρόσθεσε.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ από την πλευρά του εξέφρασε «ανησυχία για τη δημιουργία φυλακίου ελέγχου από το Αζερμπαϊτζάν στον διάδρομο του Λατσίν» και κάλεσε τα δυο μέρη να «αποφεύγουν τις προκλήσεις», με δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα.
Η Γαλλία εξέφρασε επίσης ανησυχία για την εγκατάσταση του φυλακίου, η οποία «αντίκειται προς τις δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί στο πλαίσιο των συμφωνιών κατάπαυσης του πυρός και πλήττουν τη διαπραγματευτική διαδικασία», όπως τόνισε σε δικό του δελτίου Τύπου το Κε ντ’ Ορσέ.
Το Παρίσι κάλεσε το Μπακού να «συμμορφωθεί προς τις διεθνείς του υποχρεώσεις», θυμίζοντας πως απόφαση που έλαβε πριν από δύο μήνες το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ έχει «δεσμευτική ισχύ» για το Αζερμπαϊτζάν.
Την 22η Φεβρουαρίου, το Διεθνές Δικαστήριο έδωσε εντολή στο Μπακού να εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία στον διάδρομο Λατσίν.
Εδώ και μήνες η Αρμενία προειδοποιεί εναντίον του κινδύνου να ξεσπάσει «ανθρωπιστική κρίση» στο Καραμπάχ εξαιτίας του αποκλεισμού του Αζερμπαϊτζάν –που αρνείται το Μπακού– στη ζώνη του διαδρόμου Λατσίν, που έχει προκαλέσει ελλείψεις φαρμάκων και τροφής και διακοπές ρεύματος.
Οι αυτονομιστές του Ναγκόρνο Καραμπάχ καλούν από την πλευρά τους τη Μόσχα, μεσολαβητή στη σύρραξη, «να αρχίσει αμέσως συνομιλίες» προκειμένου ιδίως να «εμποδιστεί η εγκατάσταση αζερικού σημείου ελέγχου».
«Αναμένουμε το συντομότερο αποτελεσματικά μέτρα για να επιλυθούν τα προβλήματα ασφαλείας» των κατοίκων του διεκδικούμενου θύλακα, απαίτησαν σε ανακοίνωσή τους αντιπρόσωποί τους.
Νέα φονική ανταλλαγή πυρών
Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, πρώην σοβιετικές δημοκρατίες του Καυκάσου, ενεπλάκησαν το 2020 ξανά σε πόλεμο για τον έλεγχο του θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η σύρραξη οδήγησε σε αρμενική στρατιωτική πανωλεθρία και συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που προώθησε η Ρωσία.
Ωστόσο, αψιμαχίες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και στα σύνορα των δύο χωρών συνεχίζουν να ξεσπούν σποραδικά.
Χθες Κυριακή το αρμενικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε τον θάνατο στρατιώτη του από «εχθρικά πυρά» κοντά στα σύνορα το πρωί.
Το αζερικό υπουργείο Άμυνας από την πλευρά του «διέψευσε» αυτή την «ψευδή» πληροφορία, τονίζοντας πως απεναντίας οι δικές του δυνάμεις «δέχθηκαν αρμενικά πυρά» και έλαβαν τα «προσήκοντα μέτρα ανταπόδοσης», χωρίς άλλες εξηγήσεις.
Περιοχή ορεινή, όπου κατοικούν κυρίως Αρμένιοι, που αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Ναγκόρνο Καραμπάχ συνεχίζει να δηλητηριάζει τις σχέσεις ανάμεσα στο Γερεβάν και το Μπακού, παρά τις ρωσικές, τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές μεσολαβητικές προσπάθειες.
Ο πρώτος πόλεμος, που ξέσπασε τα χρόνια του 1990, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, με τουλάχιστον 30.000 νεκρούς, είχε τερματιστεί με αρμενική νίκη, ιδίως λόγω της στήριξης της Μόσχας.
Όμως το Αζερμπαϊτζάν πήρε τη ρεβάνς το φθινόπωρο του 2020, όταν ξέσπασε ο δεύτερος πόλεμος, με τουλάχιστον 6.500 νεκρούς, στον οποίο ανακατέλαβε μεγάλο μέρος των εδαφών που είχε χάσει, όχι μόνο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και ευρύτερα.
