Επιτέλους, κάτι αρχίζει να κινείται στην Αμερικανική πρωτεύουσα, που δείχνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αρχίζουν να πιέζουν κάπως πιο σοβαρά την Τουρκία, με αφορμή τη στενή σχέση της με τη Ρωσία του Πούτιν.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, προειδοποίησε τις τουρκικές επιχειρήσεις να μην συνεργαστούν με ρωσικούς θεσμούς και άτομα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις, εντείνοντας την πίεση των ΗΠΑ στον υποτιθέμενο, σύμμαχο του ΝΑΤΟ, που διατηρεί ισχυρή σχέση με τη Ρωσία κατά τη διάρκεια της εισβολής της στην Ουκρανία.
Σε επιστολή με ημερομηνία 22 Αυγούστου προς το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Τουρκία, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Γουόλι Αντεγιέμο, ανέφερε ότι οι τουρκικές εταιρείες κινδυνεύουν να υπαχθούν σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ εάν συναλλάσσονται με Ρώσους στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις.
Ο κ. Αντεγιέμο έστειλε πανομοιότυπη επιστολή στην κορυφαία επιχειρηματική ένωση της Τουρκίας, την Τουρκική Ένωση Βιομηχανίας και Επιχειρήσεων, γνωστή με το ακρωνύμιο TUSIAD.
Οι γραπτές προειδοποιήσεις αποτελούν κλιμάκωση των προσπαθειών των ΗΠΑ να πείσουν τους τουρκικούς θεσμούς να συμμορφωθούν με τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την παράνομη εισβολή στην Ουκρανία.
«Οποιαδήποτε άτομα ή οντότητες παρέχουν υλική υποστήριξη σε πρόσωπα που έχουν οριστεί από τις ΗΠΑ κινδυνεύουν τα ίδια με αμερικανικές κυρώσεις», έγραψε ο κ. Αντεγιέμο στην επιστολή. Οι τουρκικές τράπεζες δεν μπορούν να έχουν σχέσεις αλληλογραφίας με ρωσικές τράπεζες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις, ενώ διατηρούν τους ίδιους δεσμούς με τις αμερικανικές τράπεζες, είπε επίσης.
«Σας ενημερώνουμε ότι οι σχέσεις με Ρώσους παράγοντες στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις ενδέχεται να εκθέσουν τα τουρκικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις σε κίνδυνο κυρώσεων», έγραψε ο Αμερικανός κυβερνητικός αξιωματούχος.
Η τουρκική κυβέρνηση διατήρησε σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, παρέχοντας όπλα στην Ουκρανία και επιλέγοντας να μην συνταχθεί με τις δυτικές χώρες στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία. Φέτος, η Τουρκία έγινε γρήγορα καταφύγιο για ρωσικά χρήματα, με ολιγάρχες να παρκάρουν σούπερ γιοτ στα λιμάνια της, και νεαρούς αντιφρονούντες και εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας να μεταφέρουν μετρητά σε βαλίτσες.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει προχωρήσει σε αντίδραση σε σχέση με την με την επιστολή.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παίζει το ρόλο του μεσάζοντα, στη σύγκρουση της Ουκρανίας, φιλοξενώντας δύο γύρους ανεπιτυχών ειρηνευτικών συνομιλιών και προτρέποντας τους ηγέτες της Ρωσίας και της Ουκρανίας να ξεκινήσουν νέο γύρο ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Ο κ. Ερντογάν βοήθησε επίσης στη διαμεσολάβηση της συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν εδώ και καιρό ιδιωτικά ανησυχίες ότι η Τουρκία θα γίνει καταφύγιο για ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις μετά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με πληροφορίες από την Ουάσιγκτον. Αλλά τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει γίνει πιο πιεστική σχετικά με τα αιτήματά της προς την τουρκική κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τις κυρώσεις.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του την Παρασκευή, ο κ. Αντεγιέμο, εξέφρασε ανησυχίες ότι οι Ρώσοι χρησιμοποιούν την Τουρκία «για να αποφύγουν τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 30 χώρες», ανέφερε το υπουργείο Οικονομικών, σε μια σπάνια δημόσια κριτική στην Τουρκία για πιθανή αποφυγή κυρώσεων.
Ο κ. Αντεγιέμο, πραγματοποίησε επίσκεψη στην Τουρκία τον Ιούνιο, όπου εξέφρασε επίσης ανησυχίες για τη στέγαση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στη χώρα.
Το υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας δήλωσε ότι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της χώρας διαβεβαίωσε τον κ. Αντεγιέμο, ότι «κανένας θεσμός ή άτομο δεν επιτρέπεται να παραβιάσει τις κυρώσεις».
Το τηλεφώνημα και οι γραπτές επιστολές ήρθαν αφού ο Ερντογάν υποσχέθηκε να εμβαθύνει την οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία μετά από συνάντηση με τον Πούτιν, στο ρωσικό θέρετρο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, στις 5 Αυγούστου.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι συμφώνησε να πληρώσει για το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια και ότι οι τουρκικές τράπεζες εργάζονται για την περαιτέρω εφαρμογή της χρήσης ενός ρωσικού συστήματος πληρωμών με κάρτα που αποτελεί εναλλακτική λύση στη Visa και τη Mastercard.
Επτά μεγάλες ρωσικές τράπεζες αποκλείστηκαν από το παγκόσμιο σύστημα πληρωμών Swift τον Μάρτιο ως απάντηση στην επίθεση στην Ουκρανία. Η Τουρκία είναι το μόνο μέλος του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου που δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.
Αν και η δραστηριοποίηση αυτής της Ουάσιγκτον είναι ελπιδοφόρα, ενέχει κινδύνους στην περίπτωση που ο Ερντογάν κάνει τη μεγάλη κωλοτούμπα και επανέλθει με δάφνες στην αγκαλιά της Δύσης.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, Μέλος του The International Institute for Strategic Studies, και επί σειρά ετών Ανταποκριτής στην Washington DC, διαπιστευμένος στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο
