Οι σχέσεις ανάμεσα στην Κίνα και την Ταϊβάν είναι τεταμένες από τον ντε φάκτο χωρισμό τους το 1949 και προκαλούν ένταση στις σχέσεις ανάμεσα στο Πεκίνο και την Ουάσινγκτον.
Ο χωρισμός
Την 1η Οκτωβρίου 1949, ο Μάο Τσετούνγκ κηρύσσει την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στο Πεκίνο.
Οι εθνικιστικές δυνάμεις της Kuomintang υπό τον Τσανγκ Κάι-σεκ (1887-1975) καταφεύγουν στην Ταϊβάν (πρώην Φορμόζα), σχηματίζουν κυβέρνηση στις 7 Δεκεμβρίου και απαγορεύουν κάθε σχέση ανάμεσα στο νησί (επισήμως Δημοκρατία της Κίνας) με την κομμουνιστική Κίνα.
Τον Δεκέμβριο εκδηλώνεται η πρώτη (μίας σειράς) απόπειρα του Κινεζικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού να καταλάβει τις νησίδες Κεμόι και Ματσού.
Η Ταϊβάν γίνεται το 1950 σύμμαχος της Ουάσινγκτον που βρίσκεται σε πόλεμο με την Κίνα στην Κορέα.
Η έδρα στον ΟΗΕ δίδεται στο Πεκίνο
Στις 5 Οκτωβρίου 1971, η έδρα της Κίνας στον ΟΗΕ, την οποία έχει καταλάβει η Ταϊβάν, δίδεται στο Πεκίνο.
Το 1979, η Ουάσινγκτον διαρρηγνύει στις διπλωματικές της σχέσεις με την Ταϊπέι για να αναγνωρίσει την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Ομως, το αμερικανικό Κονγκρέσο επιβάλλει την χορήγηση στην Ταϊβάν στρατιωτικής βοήθειας για να εξασφαλίσει η Ταϊπέι την άμυνά της.
Εκτοτε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υιοθετήσει απέναντι στην Ταϊπέι πολιτική «στρατηγικής ασάφειας», αποφεύγοντας να δηλώσουν αν θα επέμβουν στρατιωτικά ή όχι για την άμυνα της Ταϊβάν σε περίπτωση εισβολής.
Πάντως, η Ουάσινγκτον παραμένει ο ισχυρότερος σύμμαχος της Ταϊβάν και ο πρώτος προμηθευτής στρατιωτικού υλικού.
Αντιαποσχιστικός νόμος
Στις 2 Νοεμβρίου 1987, οι Ταϊβανέζοι αποκτούν άδεια να μεταβαίνουν στην ηπειρωτική Κίνα για οικογενειακές συναντήσεις, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο στις εμπορικές ανταλλαγές. Το 1991, η Ταϊπέι ανακαλεί τις ρυθμίσεις που επιβάλλουν κατάσταση πολέμου με την Κίνα.
Αλλά το 1995, το Πεκίνο διακόπτει τις διαπραγματεύσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το ταξίδι του προέδρου Λι Τενγκ-Χούι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1996, η Κίνα εκτοξεύει πυραύλους κοντά στις ακτές της Ταϊβάν λίγο πριν από τις πρώτες προεδρικές εκλογές με καθολική ψηφοφορία, στις 23 Μαρτίου.
Στις 14 Μαρτίου 2005 το Πεκίνο υιοθετεί αντιαποσχιστικό νόμο που προβλέπει την χρήση «μη ειρηνικών» μέσων σε περίπτωση που η Ταϊβάν κηρύξει την ανεξαρτησία της.
Διακυβερνητικός διάλογος για πρώτη φορά στα χρονικά
Το 2008, Πεκίνο και Ταϊπέι επαναλαμβάνουν τον διάλογο που διακόπηκε το 1995. Το 2010, υπογράφουν συμφωνία-πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας και ακολουθεί τετραετής διακυβερνητικός διάλογος.
Στις 7 Νοεμβρίου 2015, οι πρόεδροι της Κίνας και της Ταϊβάν συναντώνται στην Σιγκαπούρη, γεγονός πρωτοφανές από το 1949.
Εντάσεις
Το 2016, η Τσάι Ινγκ-γουέν, που προέρχεται από κόμμα που τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, αναλαμβάνει την προεδρία στην Ταϊβάν. Το Πεκίνο διακόπτει κάθε επικοινωνία με την Ταϊπέι, αφού η νέα κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την αρχή «της μίας Κίνας».
Το 2017, ο Ντόναλντ Τραμπ, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, δίνει άδεια για μεγάλη κλίμακας πώληση όπλων στην Ταϊβάν. Τον επόμενο χρόνο, οι ΗΠΑ υιοθετούν νόμο που ενισχύει τους δεσμούς τους με την Ταϊβάν.
Πιέσεις
Το 2019, ο Σι Τζινπίνγκ δηλώνει ότι δεν θα απεμπολήσει την αρχή της προσφυγής στην στρατιωτική βία για την ανάκτηση της Ταϊβάν. Στην συνέχεια, προειδοποιεί την Ουάσινγκτον «να μην παίζει με την φωτιά» μετά την νέα πώληση όπλων στην Ταϊπέι. Θα ακολουθήσουν πολλές συμφωνίες πώλησης όπλων.
Τον Ιανουάριο 2020, η Τσάι Ινγκ-γουέν επανεκλέγεται και δηλώνει ότι η Ταϊβάν αποτελεί «χώρα per se».
Στις αρχές του Οκτωβρίου, ο Σι Τζινπίνγκ ζητεί από τον στρατό «να ετοιμασθεί για πόλεμο».
Ρεκόρ εναέριων εισόδων
Στις 12 Απριλίου 2021, 25 κινεζικά πολεμικά αεροσκάφη, αριθμός ρεκόρ που έκτοτε έχει ξεπεραστεί, εισέρχονται στην αναγνωριστική ζώνη αεροπορικής άμυνας της Ταϊβάν, σε απόσταση 200 χιλιομέτρων από τις ακτές του νησιού. Το 2021, συνολικά, περί τα 970 κινεζικά αεροσκάφη εντοπίζονται να πετούν στην ζώνη αυτή.
Σινοαμερικανή ένταση
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δηλώνει στις 22 Οκτωβρίου ότι η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να υπερασπισθεί στρατιωτικά την Ταϊβάν σε περίπτωση επίθεσης εκ μέρους της Κίνας. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος ανακοινώνει ότι η πολιτική της «στρατηγικής ασάφειας» απέναντι στην Ταϊβάν παραμένει αμετάβλητη.
Στις 27 Οκτωβρίου, η Κίνα απορρίπτει αμερικανική πρόταση για «σημαντική συμμετοχή» της Ταϊβάν στον ΟΗΕ.
Την επομένη, η πρόεδρος της Ταϊβάν αναγνωρίζει δημόσια, για πρώτη φορά από το 1979, αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο έδαφος της Ταϊβάν.
«Κίνδυνος»
Στις 23 Μαΐου 2022, ο Τζο Μπάιντεν δηλώνει και πάλι έτοιμος να υπερασπισθεί την Ταϊβαν σε περίπτωση κινεζικής εισβολής, θεωρώντας ότι το Πεκίνο «φλερτάρει με τον κίνδυνο», πριν δώσει την διαβεβαίωση ότι οι ΗΠΑ δεν προτίθενται «καθόλου» να αλλάξουν πολιτική.
Το Πεκίνο απαντά με διείσδυση, την δεύτερη μεγαλύτερη αυτόν τον χρόνο, 30 αεροσκαφών στην αναγνωριστική ζώνη αεροπορικής άμυνας της Ταϊβάν.
Προειδοποιήσεις και απειλές
Στο τέλος του Ιουλίου, ο Σι Τζινπίνγκ προειδοποιεί και πάλι τον αμερικανό ομόλογό του «να μην παίζει με την φωτιά» σχετικά με την Ταϊβάν, την ώρα που το Πεκίνο απειλεί με «συνέπειες» αν η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι πραγματοποιήσει το σχέδιό της να επισκεφθεί την Ταϊβάν.
Στις 2 Αυγούστου, η Κίνα προειδοποιεί ότι οι ΗΠΑ θα φέρουν την ευθύνη μιας τέτοιας επίσκεψης και θα πρέπει «να πληρώσουν το τίμημα».
Η επίσκεψη Πελόζι, που πραγματοποιεί περιοδεία σε χώρες της Ασίας, δεν έχει επισήμως επιβεβαιωθεί, αλλά ο διεθνής Τύπος αναφέρεται σε πιθανή συνάντησή της αύριο με την πρόεδρο της Ταϊβάν.
