Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα βρεθεί για μια ακόμη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος, μόνο που αυτή τη φορά η συνθήκες της παρουσίας του έχουν αλλάξει δραματικά σε σχέση με τις προηγούμενες φορές, την πρώτη στη Σύνοδο κορυφής των G-7, το περασμένο καλοκαίρι ή ακόμα και την τελευταία επίσκεψή του στην Ευρώπη τον Μάρτιο. Η Ευρώπη συνταράσσεται από την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει ο μακροχρόνιος και όπως όλα δείχνουν χωρίς σύντομο τέλος πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, παρά την αρχική ευφορία που προκάλεσε η ενότητα και η άμεση δράση με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, βρίσκονται σε παράλυση, αδύναμοι να διαμορφώσουν μια ρεαλιστική στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης, και το ΝΑΤΟ έχει εισέλθει σε μια αναταραχή από το γνωστό πλέον ταραξία που ακούει στο όνομα Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα της παρουσίας του Τζο Μπάιντεν είναι ότι είναι πλέον ξεκάθαρο ότι πρόκειται για έναν Αμερικανό Πρόεδρο, εξαιρετικά αδύναμο πολιτικά και με μια χώρα που στο εσωτερικό της επικρατεί μεγάλος αναβρασμός και βαθύτατος πολιτικός και κοινωνικός διχασμός, το οποίο ο ίδιος όχι μόνο δεν δείχνει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει, αλλά με τις ενέργειες και τη ρητορική του συμβάλει στη διεύρυνσή του. Αυτό είναι ένα τρομακτικό πρόβλημα για την Ευρώπη και τη Δύση ευρύτερα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Ευρωπαϊκή ηγεσία…
Σε ευρωπαϊκό και δυτικό επίπεδο ευρύτερα, η Γερμανία βρίσκεται ένα βήμα από την οικονομική ύφεση με ένα Καγκελάριο, που ηγείται μιας ετερόκλητης κυβέρνησης και δείχνει αδύναμος, να αντιμετωπίσει αυτή την πρωτοφανή για τα δεδομένα της χώρας του κρίση. Ο Καγκελάριος Όλαφ Σoλτς, ο οποίος θα υποδεχθεί τους ηγέτες του G-7 στις Βαυαρικές Άλπεις, από την πρώτη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία, θεωρεί τον Πρόεδρο Μπάιντεν κινητήρια δύναμη για τη διατήρηση της πίεσης στη Μόσχα και τρέμει, ότι η ενότητα μεταξύ των συμμάχων θα μπορούσε να ξεφτίσει για άλλη μια φορά εάν οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίσουν ξανά τον Λευκό Οίκο το 2024, αρχής γενομένης από τη διεξαγωγή των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ, για το Κογκρέσο στις οποίες αναμένεται να επικρατήσουν αποφασιστικά οι Ρεπουμπλικάνοι.
Στη Γαλλία μετά τις καταστροφικές βουλευτικές εκλογές για τον ίδιο και για το κόμμα του, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η ελπίδα της Ευρώπης για μια χειραφέτηση στη διεθνή σκακιέρα, είναι πλέον εξαιρετικά αδύναμος και θα πρέπει να αφιερώσει το χρόνο του στο να μην πάρει φωτιά η Γαλλία, με τις αντιθέσεις και την ετερόκλητη σύνθεση που προέκυψε από τις εκλογές στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση.
Για τη Μεγάλη Βρετανία, δεν υπάρχει καν λόγος να ασχοληθεί σοβαρά κανείς, διότι τα προβλήματα είναι απλά εκρηκτικά. Η χώρα βαδίζει με γοργούς ρυθμούς σε οικονομική ύφεση. Ο χειμώνας θα είναι εφιαλτικός με εκατοντάδες χιλιάδες βρετανούς να αντιμετωπίζουν τα φάσμα της έντονης φτωχοποίησης και ένα Πρωθυπουργό, τον Μπόρις Τζόνσον, να κινείται στα όρια της ιλαροτραγωδίας, έχοντας χάσει κάθε αξιοπιστία εντός και εκτός συνόρων, όπου προσπαθεί να παίξει τον σκληρό έναντι του Πούτιν, με αποκλειστικό στόχο να αποφύγει το πολιτικό Βατερλό στο εσωτερικό.
Μπάιντεν…
Μόλις πριν από ένα χρόνο, σε μια αμμώδη αγγλική παραλία στην Κορνουάλη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες γιόρτασαν ότι ο Ντόναλντ Τράμπ, είχε φύγει και ότι οι ΗΠΑ είχαν επιστρέψει στην πολυμερή τροχιά. Τώρα, αυτή η ανακούφιση αντικαταστάθηκε από μια αίσθηση απελπισίας για το εάν οι Δημοκρατικοί του Μπάιντεν θα επιβιώσουν στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο και το εάν το αποτέλεσμά τους θα σημάνει και το ουσιαστικό τέλος μιας ήδη προβληματικής προεδρίας.
Καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος, ξεκίνησε από χθες Σάββατο, συνεχόμενες συναντήσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος, πρώτα στη Σύνοδο του G-7 στη Γερμανία και στη συνέχεια στη Σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ισπανία, πίσω στις ΗΠΑ, τα εσωτερικά του προβλήματα έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας. Η προεδρία του έχει συγκλονιστεί από τον πληθωρισμό και την άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου. Την παραμονή της αναχώρησής του, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την απόφαση ορόσημο Roe v. Wade, για τις αμβλώσεις, προκαλώντας πολιτικό σεισμό. Και την περασμένη Πέμπτη το Ανώτατο Δικαστήριο, με άλλη του απόφαση σχετικά με νόμο στη Νέα Υόρκη, διευκολύνει τους Αμερικανούς να μεταφέρουν όπλα δημόσια.
Αμβλώσεις Roe vs. Wade…
Ειδικά για το θέμα των αμβλώσεων, είναι πραγματικά πρωτοφανές και λυπηρό να παρακολουθεί κανείς ευρωπαίους και όχι μόνο ηγέτες, να παίρνουν απόλυτες και επιθετικές θέσεις για την απόφαση, όταν πραγματικά δεν έχουν ιδέα για το πως λειτουργεί το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, και ποτέ στη ζωή τους δεν έχουν διαβάσει και μελετήσει στην ολότητά του, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ακόμη χειρότερα είναι αστείο να παρακολουθεί κανείς τα σχόλια σε κοινωνικά δίκτυα και συζητήσεις για ένα θέμα που εκτός Αμερικής, επικρατεί πλήρης άγνοια. Και σε κάθε περίπτωση, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τι πραγματικά λέει. Μεταφέρει την απόφαση σχετικά με τις αμβλώσεις στις 50 Πολιτείες των ΗΠΑ, έτσι ώστε μέσω της δημοκρατικής διαδικασίας της ψήφου να αποφασίσουν τι θα ισχύει. Δηλαδή, να αποφασίσει ο λαός, οι πολίτες. Άμεση και άδολη δημοκρατία. Αυτό βέβαια που φοβίζει κάποιους, είναι ότι σύμφωνα με τελευταία δημοσκόπηση, μόνο το 15% των Αμερικανών, θεωρεί καθοριστικό για την ψήφο του στις εκλογές του Νοεμβρίου, το θέμα των αμβλώσεων. Το εάν ο Αμερικανός Πρόεδρος και οι Δημοκρατικοί, θα καταφέρουν μέσω της απόφασης για τις αμβλώσεις να ανατρέψουν την οργή των Αμερικανών, για τις τιμές της βενζίνης, για την άνοδο των στεγαστικών δανείων, τις ελλείψεις και τις αστρονομικές τιμές στα τρόφιμα, μένει να το δούμε και ο Νοέμβριος είναι μακριά. Αυτή είναι η πραγματικότητα και όποιος καταλαβαίνει, καταλαβαίνει.
Δύση…
Στην παγκόσμια σκηνή, είναι σαφές, ότι τέσσερις μήνες αφότου ο Πούτιν προχώρησε στην εισβολή στην Ουκρανία, δεν έχει αποθαρρυνθεί από τις διεθνείς κυρώσεις και η σύγκρουση έχει εξελιχθεί σε πόλεμο φθοράς. Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου εκφράζουν εμπιστοσύνη στη θέση του προέδρου στις συναντήσεις και αναφέρουν, ότι αξίζει τα εύσημα για την οργάνωση της παγκόσμιας αντίθεσης στην εισβολή της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους συμφωνούν περισσότερο από ποτέ σε πολλά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της ενέργειας και των αλυσίδων εφοδιασμού, σύμφωνα με το Λευκό Οίκο.
Παρόλα αυτά, έχουμε ξεκάθαρα εισέλθει, σε μια φάση, που η πρόκληση για την Αμερική και τους συμμάχους της είναι η διατήρηση της πίεσης, αποτρέποντας παράλληλα περαιτέρω ζημιές στις οικονομίες τους. Το τελευταίο, δυστυχώς, δεν είναι κάτι που βλέπουμε να επιτυγχάνεται σύντομα.
Από εδώ και στο εξής, με δεδομένο του τι συμβαίνει σε επίπεδο οικονομίας, ενεργειακής κρίσης, και καθημερινότητας, η συμφωνία για το τι πρέπει να κάνουν στη συνέχεια για την Ουκρανία, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Η πολυδιαφημισμένη ενότητα της Δύσης θα δοκιμαστεί έντονα.
ΗΠΑ…
Οι ομόλογοι του Αμερικανού Προέδρου, στο G-7 αν και έχουν αφήσει πίσω τους τις εκλογές, δεν πατάνε, πολιτικά, γερά στα πόδια τους. Ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν με τρόμο, την προοπτική οι Ρεπουμπλικάνοι να ανακτήσουν τον έλεγχο ενός ή και των δύο Νομοθετικών Σωμάτων του Κογκρέσου τον Νοέμβριο, κάτι που αυτόματα θα σημάνει και το ουσιαστικό τέλος της Προεδρίας Μπάιντεν.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, ενισχύθηκε περιστασιακά στις δημοσκοπήσεις για τον άμεσο χειρισμό της εισβολής της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου στην Ουκρανία, αλλά αυτό γρήγορα διαλύεται εν μέσω της οργής των ψηφοφόρων για το αυξανόμενο κόστος ζωής και τους αυξανόμενους φόβους για οικονομική ύφεση. Το επιχείρημα να αποδοθεί η ευθύνη για το πληθωρισμό «αύξηση των τιμών του Πούτιν» δεν γράφει καθόλου καλά με τους Αμερικανούς Πολίτες.
Η εσωτερική πολιτική αναταραχή στις ΗΠΑ αποτελεί το φόντο στη Σύνοδο του G-7, οι ευρωπαϊκές χώρες ζυγίζουν μια πρόταση των ΗΠΑ για μια περίπλοκη αλλαγή στις κυρώσεις τους στο ρωσικό πετρέλαιο. Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, εν τω μεταξύ, έχει ήδη βάλει στο τραπέζι την ιδέα μιας ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία, που δεν θα «ταπεινώσει» τη Μόσχα.
Στη Σύνοδο του G-7, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς, ότι κάποιος θα ζητήσει από την Ουκρανία να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις, ειδικά με τον Ζελένσκι να παρευρίσκεται ουσιαστικά. Ο Μπάιντεν, για παράδειγμα, επηρεάστηκε τόσο εμφανώς από τα δεινά των Ουκρανών στο ταξίδι του τον Μάρτιο στην Ευρώπη που σε μια αφύλακτη στιγμή είπε ότι ο Πούτιν δεν μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία. Στο παρασκήνιο, ιδιωτικά, ειδικά σε ένα οικείο περιβάλλον ένας προς έναν, το ερώτημα πώς να βρεθεί ένας τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος είναι μεγάλο.
Για μια ακόμη φορά η αδύναμη Ευρώπη, αναμένει από τον Αμερικανό Πρόεδρο, μια στρατηγική για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, δεδομένου ότι μόνο οι ΗΠΑ έχουν την ικανότητα να αλλάξουν την πραγματικότητα επί τόπου, είτε με μια στρατιωτική επέμβαση που έχει αποκλείσει ο Μπάιντεν είτε με την εξεύρεση ενός τρόπου να εφοδιάσουν την Ουκρανία με ακόμη περισσότερα όπλα με ακόμη ταχύτερο ρυθμό. Είναι μια άβολη συζήτηση, αλλά είναι πλέον αναγκαία.
ΝΑΤΟ…
Στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας, θα αποτελέσει αντικείμενο συνομιλιών, ωστόσο δεν αναμένεται ψήφισμα στη Σύνοδο, διότι για μια ακόμη φορά ο πειρατής της Δύσης, Ταγίπ Ερντογάν, έχει καταφέρει, να παίζει κομπολόι τη Συμμαχία, και όλοι, με πρώτη και καλύτερη την Ουάσιγκτον, συνεχίζουν να τον χαϊδεύουν, παρά το γεγονός ότι απειλεί και αμφισβητεί ανοικτά την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα μιας χώρας μέλους, της Ελλάδας.
Την ίδια στιγμή, ο περιορισμός των εσόδων της Ρωσίας από το πετρέλαιο, που τροφοδοτούν την πολεμική μηχανή της, αποτελεί απτό, αν και περίπλοκο, στόχο αυτής της Συνόδου και θα δοκιμάσει την κοινή αποφασιστικότητα των συμμάχων. Ο στόχος είναι να διατηρηθεί το ρωσικό πετρέλαιο στην αγορά για τους αγοραστές, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Κίνας, και να αποφευχθεί η αύξηση των ήδη υψηλών τιμών του πετρελαίου, περιορίζοντας παράλληλα τα κέρδη της Ρωσίας από τις πωλήσεις.
Διεθνής οικονομία – ΕΕ…
Η υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γιέλεν, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι ΗΠΑ συνομιλούν με Ευρωπαίους για τον καθορισμό ανώτατου ορίου στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, μειώνοντας ενδεχομένως την απαγόρευση της ΕΕ για ασφάλιση για τη μεταφορά αργού και άλλων προϊόντων πετρελαίου από τη Ρωσία. Ωστόσο, οι χώρες της ΕΕ είναι επιφυλακτικές καθώς θα απαιτούσε από αυτές να ξαναγράψουν το νομικό κείμενο της τελευταίας δέσμης κυρώσεων, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Χρειάζονται πολλά για να συμφωνήσουν 27 έθνη και υπάρχει μικρή όρεξη για εκ νέου άνοιγμα μιας τέτοιας επίπονης διαδικασίας.
Το μέλλον…
Ο Τζο Μπάιντεν, βρίσκεται για τρίτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος, και από άφιξη σε άφιξη, τα φτερά του και η αξιοπιστία του είναι όλο και περισσότερο πληγωμένα. Η χώρα του διέρχεται μια οξύτατη πολιτική πόλωση και ένα βαθύτατο διχασμό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμη και αναλύσεις που μιλούν για κλίμα εμφυλίου. Ο ίδιος όχι μόνο δεν φαίνεται ικανός να επουλώσει την πληγή και να γεφυρώσει το χάσμα, αλλά αποτελεί μέρος του προβλήματος. Η Ευρώπη, πάσχει από πλήρη έλλειψη ηγεσίας και στρατηγική ανυπαρξία, και η κατάσταση θα επιδεινώνεται όλο και περισσότερο.
Όλο αυτό το σκηνικό, προδιαγράφει ένα ζοφερό σκηνικό για τη Δύση, χωρίς να διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
