Χθες το πρωί εν αναμονή της επίσκεψης των ηγετών της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας, στο Κίεβο, είχαν δημιουργηθεί ελπίδες ότι θα πρυτανεύσει η λογική και θα μπουν οι βάσεις για μια επίπονη αλλά αναγκαία ειρηνευτική διαδικασία, στην κρίση της Ουκρανίας. Αφορμή για αυτή την ελπίδα, οι πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, αλλά και οι προγενέστερες του Πρωθυπουργού της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, που έδειχνα μια ρεαλιστική προσέγγιση στην κρίση η οποία κάθε ημέρα που περνά γονατίζει την Ευρώπη, και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα εφιαλτικό χειμώνα για του ευρωπαίους πολίτες. Για τον Καγκελάριο της Γερμανίας, το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι μια ευχή να βρει σύντομα μια συγκροτημένη πολιτική, διότι μέχρι στιγμής άγεται και φέρεται από τις εξελίξεις. Δυστυχώς, με την ολοκλήρωση της επίσκεψης των τριών ηγετών, το συμπέρασμα, εάν ισχύουν μόνο αυτά που ακούσαμε δημόσια, ότι ελπίδα και ρεαλισμός δεν υπάρχει.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Αυτό που ακούσαμε χθες, είναι για απόδοση καθεστώτος χώρας υπό ένταξη στην Ουκρανία από την ήδη ευρισκόμενη σε κακό χάλι, Ευρωπαϊκή Ένωση, για στήριξη της Ουκρανίας μέχρι την τελική νίκη που θα περιλαμβάνει και την ανάκτηση της Κριμαίας, και ότι ο Ζελένσκι είναι αυτός που θα καθορίσει ποιο είναι το αποδεκτό αποτέλεσμα της σύγκρουσης με τη Ρωσία. Η ελπίδα δεν πεθαίνει τελευταία, πέθανε χωρίς επιστροφή.
Και ενώ οι ηγέτες των τριών ισχυρών χωρών της ΕΕ, επιδίδονταν σε αγώνα επίδειξης δύναμης έναντι του Πούτιν, στο Κίεβο, στο πεδίο της οικονομίας, των τιμών ενέργειας, στο επίπεδα του πληθωρισμού έπεφταν κορμιά σε όλη την Ευρώπη.
Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου κτύπησαν ταβάνι, καθώς η Μόσχα άρχισε να κλείνει όλο και περισσότερο τη στρόφιγγα των κρίσιμων ροών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, αναγκάζοντας τις ευρωπαϊκές χώρες να αντιμετωπίσουν την προοπτική διατήρησης της λειτουργίας των οικονομιών τους χωρίς ρωσικό αέριο.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς αυξήθηκαν μέχρι και 24%, πριν καλμάρουν λίγο προς το τέλος της ημέρας. Οι περικοπές στην προσφορά διαπερνούν την Ευρώπη, με εταιρείες όπως η Eni SpA, η Engie SA και η Uniper SE, να δηλώνουν ότι λαμβάνουν λιγότερα καύσιμα. Η Γερμανία, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι περιορίζει τις προμήθειες μέσω του αγωγού Nord Stream σε μια προσπάθεια να προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές, αμφισβητώντας τον ισχυρισμό της Gazprom PJSC, ότι η διακοπή οφείλεται σε τεχνικά ζητήματα.
Η Ευρώπη φοβάται εδώ και μήνες τις περικοπές της ρωσικής προσφοράς σε αντίποινα για κυρώσεις που στοχεύουν στη Μόσχα για την παράνομη εισβολή της, στην Ουκρανία. Η κρίση θα μπορούσε να πλήξει βασικές βιομηχανίες, από εταιρείες χημικών προϊόντων μέχρι χαλυβουργίες, ένα πλήγμα για μια Ευρώπη που ήδη ταλανίζεται από την ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού και την πενιχρή ανάπτυξη.
Η κίνηση της Μόσχας, ώθησε την ανώτερη ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Γερμανίας, να προτρέψει τους καταναλωτές και τη βιομηχανία να μειώσουν την κατανάλωση, για να βοηθήσουν στην πλήρωση χώρων αποθήκευσης εν όψει της επόμενης περιόδου θέρμανσης. Η επιβολή δελτίου στη διανομή φυσικού αερίου γίνεται μια πραγματική προοπτική και θα μπορούσε εύκολα να συμβεί εάν διακοπεί πλήρως η ροή αερίου από τον αγωγό Nord Stream.
Το συμβόλαιο αναφοράς της Ευρώπης αυξήθηκε σε σχεδόν 149 ευρώ την μεγαβατώρα, το υψηλότερο για πιο ενεργό συμβόλαιο από τότε που οι τιμές έφθασαν σε ύψος ρεκόρ, στις αρχές Μαρτίου. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αργότερα μείωσαν τα κέρδη, κλείνοντας 3,4% υψηλότερα στα 124,4 ευρώ την μεγαβατώρα.
Οι υψηλότερες τιμές σημαίνουν ότι οι εταιρείες ενέργειας πρέπει να βάλουν περισσότερα μετρητά ως εγγύηση για να στηρίξουν τις συναλλαγές τους. Αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι εταιρείες αναγκάστηκαν να δανειστούν δισεκατομμύρια για να πληρώσουν τις λεγόμενες κλήσεις περιθωρίου. Αυτό θα μπορούσε να προκύψει και πάλι.
Η Ρωσία σφίγγει σιγά-σιγά τον κλοιό της στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, σταματώντας τις αποστολές φυσικού αερίου σε αγοραστές όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Φινλανδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες, λόγω διαφωνίας σχετικά με το αίτημα του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να πληρωθεί το καύσιμο σε ρούβλια. Τώρα, ακόμη και οι χώρες που βρήκαν λύσεις για να διατηρήσουν τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου, αρχίζουν να υφίστανται μειώσεις στη ροή.
Η μείωση της προσφοράς που ανακοινώθηκε από τη Ρωσία την Τετάρτη ακολουθεί μειώσεις που υπήρξαν μια ημέρα πριν, όταν η Gazprom επικαλέστηκε ζητήματα με τις επισκευές στροβίλων που παράγονται από τη Siemens. Οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν αφήσει βασικό εξοπλισμό για τη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream, κολλημένο στο εξωτερικό. Δεν είναι σαφές πότε ο αγωγός θα επανέλθει σε πλήρη ισχύ, και η σύνδεση έχει επίσης προγραμματιστεί να συντηρηθεί τον επόμενο μήνα, προκαλώντας εικασίες για παρατεταμένο κλείσιμο. Ωστόσο, κάποιες πληροφορίες μιλούν για επιστροφή των πλήρων ροών του Nord Stream τον Αύγουστο. Ωστόσο, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, καθιστώντας δύσκολο να επιτευχθούν οι στόχοι της Ευρώπης για αποθέματα φυσικού αερίου τον επόμενο χειμώνα.
Δεν είναι τυχαίο, ότι ενώ η Gazprom θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε αγωγούς που διέρχονται από την Ουκρανία για να προμηθεύσει Ευρωπαίους πελάτες, δεν έχει επιλέξει αυτή τη λύση. Σε κάθε περίπτωση η εταιρία επωφελείται από την αύξηση των τιμών στην Ευρώπη, ακόμα και αν οι αποστολές στη μεγαλύτερη αγορά της είναι πλέον χαμηλότερες.
Αυτό το παιχνίδι της Ρωσίας, έρχεται να προστεθεί στο πρόβλημα που έχει προκύψει με το μεγαλύτερο σταθμό εξαγωγής LNG, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος όπως είχα αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο μου, θα παραμείνει κλειστός για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι αναμενόταν αρχικά μετά από πυρκαγιά την προηγούμενη εβδομάδα, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο το πρόβλημα εφοδιασμού της Ευρώπης.
Η Ευρώπη θα χρειαστεί να ανταγωνιστεί πιο έντονα τους αγοραστές στις χώρες της Ασίας, για να εξασφαλίσει εφεδρική προσφορά LNG, καθώς σπεύδουν να αναπληρώσουν τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης πριν η ζήτηση κορυφωθεί και πάλι το χειμώνα. Οι καθυστερήσεις στην πλήρωση των αποθεμάτων, θα οδηγήσουν σε έναν δύσκολο χειμώνα, ειδικά εάν η ρωσική προσφορά εκείνη την εποχή συνεχίσει να μειώνεται.
Όλη αυτή η κατάσταση, θα προκαλέσει περαιτέρω έκρηξη στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, το πετρέλαιο σύμφωνα με το σύνολο των αναλυτών θα παραμείνει σε υψηλές, ίσως και υψηλότερες από σήμερα, τιμές, με αποτέλεσμα οι τιμή των καυσίμων στην αντλία να επιδεινωθεί ακόμη πιο πολύ, η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης θα εκτιναχθεί σε αστρονομικά επίπεδα, τα προβλήματα στο χώρο των τροφίμων σε επίπεδο παραγωγής, αλλά και τιμών θα εισέλθουν σε δραματική κατάσταση, ο πληθωρισμός, όλα δείχνουν ότι ήρθε για να μείνει, και η απάντηση σε όλα αυτά είναι photo opportunity στο Κίεβο και διαγωνισμός ποιος θα κάνει την πιο πομπώδη δήλωση.
Όλοι μας είμαστε εξοργισμένοι με την παράνομη και καθόλα εγκληματική εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, αλλά την ίδια στιγμή εάν η λύση που προκρίνουν οι πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη και στην Ουάσιγκτον, είναι μαζί με την καταστροφή της Ουκρανίας να γονατίσει η Ευρώπη και οι λαοί της, τότε έχουμε πρόβλημα.
Απαιτείται άμεσα, μια πιο έξυπνη και κυρίως ρεαλιστική στρατηγική αντιμετώπισης του Πούτιν. Το κυρίαρχο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής πρέπει να είναι “live to fight another day” και όχι να επιτρέψουμε εμείς με την πολιτική μας στον Πούτιν, να μας πάρει μαζί του στον τάφο που ο ίδιος άνοιξε για τον εαυτό του.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
