Στη σημασία της επιθεώρησης και αξιολόγησης των Ελλήνων δικαστικών, αναφέρθηκε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, τοποθετούμενος στο κλείσιμο της συζήτησης του νομοσχεδίου για τον “Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών”, στην ολομέλεια της Βουλής.
Είναι η πρώτη φορά που μπαίνουν κριτήρια και όροι αξιολόγησης των δικαστών, είπε ο κ. Τσιάρας, σημειώνοντας ότι το συζητούμενο νομοσχέδιο προστίθεται σε μια αλυσίδα νομοθετημάτων της κυβέρνησης, με στόχο την αποκατάσταση του κύρους της Δικαιοσύνης και την αντιμετώπιση των παθογενειών της.
Αναφερόμενος εκ νέου στη συζήτηση που προέκυψε για τον δικαστικό χάρτη της χώρας, επανέλαβε ότι δεν είναι της παρούσης και ότι θα προηγηθεί διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς, τις διοικήσεις των δικαστηρίων και τις διοικήσεις των δικηγορικών συλλόγων. Παράλληλα, κι ενώ υπογράμμισε ότι υπάρχει “απόλυτη ανάγκη” αναθεώρησης του δικαστικού χάρτη, επεσήμανε ότι “δεν έχει πιθανά (μόνο) κλείσιμο δικαστηρίων, έχει και άνοιγμα δικαστηρίων, έχει και νέες δυνατότητες και προοπτικές, που μπορεί να περιγράφονται μέσα από συγκεκριμένη κοινωνική ανάγκη σε περιοχές της πατρίδας μας”.
Ο κ. Τσιάρας προανήγγειλε επίσης τη συνέχιση των νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης στο χώρο της Δικαιοσύνης, και πιο συγκεκριμένα, την κατάθεση δύο νομοσχεδίων έως το τέλος του θέρους, το ένα για την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης των δικαστηρίων με τη δημιουργία Σχολής Δικαστικών Υπαλλήλων, και το άλλο για τη δημιουργία Δικαστικής Αστυνομίας.
Σημειώνεται ότι με τον νέο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών, που υπερψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από την ολομέλεια της Βουλής, εισάγονται αντικειμενικά κριτήρια και ουσιαστικές διαδικασίες αξιολόγησης των δικαστών. Παράλληλα, εισάγονται καινοτομίες ως προς την οργάνωση και λειτουργία των Δικαστηρίων και σημαντικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης.
Ειδικότερα:
Για τις προαγωγές μέχρι και τον βαθμό του προέδρου Εφετών:
– Οι δικαστικοί λειτουργοί προάγονται μόνο εφόσον έχουν ολοκληρώσει την παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης της παρ. 2 του άρθρου 40 του ν. 4871/2021.
– Δεν προάγεται ο δικαστικός λειτουργός που έχει αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
Στο νομοσχέδιο προβλέπονται 4 επίπεδα επιθεώρησης:
Α) Στα δικαστήρια και τις εισαγγελίες. Στην επιθεώρηση ελέγχονται α) ο τρόπος συγκρότησης των τμημάτων του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας, και ανάθεσης των υποθέσεων και των λοιπών καθηκόντων, β) η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους των διαδικασιών ανά φάση (προσδιορισμό, εκδίκαση, έκδοση απόφασης) και κατηγορία, γ) η τακτική και ομαλή διεξαγωγή συνεδριάσεων, δ) η χρήση των νέων τεχνολογιών και ε) η καταλληλότητα, ασφάλεια και καθαριότητα των κτιρίων.
Β) Στους διευθύνοντες τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες οι οποίοι επιθεωρούνται για τα παραπάνω ζητήματα.
Γ) Στους προέδρους και προεδρεύοντες τμημάτων και δικαστικών σχηματισμών. Στην επιθεώρηση ελέγχονται i) η ικανότητά τους στην απονομή της δικαιοσύνης, ii) η διεύθυνση της διαδικασίας, iii) η λειτουργία του τμήματος ή του δικαστικού σχηματισμού που προΐστανται, iv) η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων και βουλευμάτων του τμήματός / σχηματισμού τους και v) ο χρόνος δημοσίευσης των σχεδίων που τους παραδίδονται.
Δ) Σε όλους τους δικαστικούς λειτουργούς μέχρι και το βαθμό του προέδρου Εφετών. Στην επιθεώρηση
α) ελέγχεται ι) η επεξεργασία κάθε υπόθεσης σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά της, ιι) οι δοθείσες με την απόφαση απαντήσεις και ιιι) η ταχύτητα διεκπεραίωσης κάθε υπόθεσης,
β) διεξάγεται λεπτομερώς κάθε χρήσιμη έρευνα, χωρίς να περιορίζεται ο επιθεωρητής στις υποδεικνυόμενες από τους επιθεωρούμενους δικαστικούς λειτουργούς αποφάσεις,
γ) μελετώνται τα σχετικά με την εργασία των επιθεωρούμενων στατιστικά στοιχεία,
δ) ζητείται η γνώμη του διευθύνοντος του δικαστηρίου,
ε) λαμβάνονται υπόψη οι γραπτές εκθέσεις των π-ροέδρων των τμημάτων που υπηρετούν οι επιθεωρούμενοι,
στ) παρακολουθούνται οι συνεδριάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι επιθεωρούμενοι,
ζ) διαπιστώνεται η συμμετοχή των επιθεωρούμενων στα υποχρεωτικά επιμορφωτικά σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και
η) υπάρχει προσωπική επικοινωνία με τους επιθεωρούμενους.
Περαιτέρω, προβλέπεται η κατάρτιση ενιαίου πλαισίου οδηγιών, πρακτικών και κατευθύνσεων προς το Συμβούλιο Επιθεώρησης και τους επιθεωρητές κατά την έναρξη κάθε δικαστικού έτους.
Στους κανονισμούς των δικαστηρίων, περιλαμβάνονται υποχρεωτικά ρυθμίσεις προς το σκοπό της ισομερούς κατανομής υποθέσεων. Επιπλέον, το Συμβούλιο Επιθεώρησης συγκεντρώνει τις εκθέσεις του κάθε επιθεωρητή, ελέγχει την πληρότητά τους και διατυπώνει σε ιδιαίτερη έκθεσή του, ενδεχόμενες παρατηρήσεις του σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής της επιθεώρησης από αυτόν. Τέλος, επαναλαμβάνονται οι ρυθμίσεις του υφιστάμενου Κώδικα, σχετικά με την αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων, ήτοι στέρηση μισθού, κώλυμα προαγωγής και λόγος οριστικής παύσης.
Για την οργάνωση και τη λειτουργία των δικαστηρίων:
– Διευρύνονται τα πρόσωπα που δικαιούνται να συγκαλέσουν την ολομέλεια των δικαστηρίων (προστίθενται οι δικαστικοί υπάλληλοι).
– Παρέχεται η δυνατότητα σύγκλησης ολομελειών για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με κρίσιμα νομικά ζητήματα.
– Δίνεται, για λόγους ανωτέρας βίας (έκτακτα καιρικά φαινόμενα, πανδημία κοκ), η δυνατότητα αναστολής μέρους ή του συνόλου των εργασιών όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών της περιφέρειας.
– Περιορίζονται τα αναχρονιστικά κωλύματα εντοπιότητας, βάσει των τελευταίων διαθέσιμων δημογραφικών δεδομένων.
– Ρυθμίζονται οργανωτικά και λειτουργικά ζητήματα των ειρηνοδικείων μετά την έναρξη λειτουργίας της κατεύθυνσης ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ) και την κατάργηση των πταισματοδικείων (διορισμός, εξέλιξη, επιμόρφωση κοκ)..
Για την εφαρμογή της στρατηγικής για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη:
– Τα δικαστήρια διαθέτουν στο κοινό σε ηλεκτρονική μορφή δια μέσου της οικείας ιστοσελίδας τους τις δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες δημοσιεύουν και οι οποίες έχουν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία ανωνυμοποίησης.
– Συστήνονται τμήματα Πληροφορικής των δικαστηρίων για την τεχνική υποστήριξη, συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) που στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό.
– Συγκροτούνται επιτροπές πληροφοριακών συστημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
– Δημιουργείται και διατηρείται το αρχείο του δικαστηρίου και σε ηλεκτρονική μορφή.
