Σήμερα διεξάγονται οι τελευταίες διαβουλεύσεις στην Γλασκώβη για την σύναψη μιας συμφωνίας στην παγκόσμια διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, η οποία θεωρείται κρίσιμης σημασίας για να διατηρηθούν οι πιθανότητες να επιτευχθούν οι στόχοι κατά της κλιματικής αλλαγής.
Έπειτα από μακρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις χθες, Πέμπτη, η βρετανική προεδρία της COP26 ανακοίνωσε ότι θέλει να παρουσιάσει νωρίς σήμερα ένα νέο σχέδιο τελικής δήλωσης, το οποίο ενδέχεται να υποστεί και πάλι τροποποιήσεις πριν από την τελική υιοθέτησή του.
Η διάσκεψη αναμένεται να ολοκληρωθεί επισήμως στις 20:00 ώρα Ελλάδος, αλλά οι διαπραγματευτές των περίπου 200 χωρών μελών μπορεί, όπως συμβαίνει συχνά, να χρειαστεί να παίξουν στην παράταση.
“Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά”, υπογράμμισε χθες ο Βρετανός πρόεδρος της COP26 Άλοκ Σάρμα, προειδοποιώντας τις αντιπροσωπείες των χωρών: “Ο κόσμος μάς παρακολουθεί. (…) Δεν μπορούμε να τον απογοητεύσουμε”.
Μετά την υιοθέτηση χθες το βράδυ συναινετικών κεφαλαίων, εξακολουθούν να υφίστανται πολλά ζητήματα πάνω στα οποία υπάρχουν διαφωνίες, κυρίως όσον αφορά την χρηματοδότηση των φτωχών χωρών, οι οποίες ευθύνονται το λιγότερο για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά είναι συχνά αυτές που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στις συνέπειές της.
– Δισεκατομμύρια –
Οι καταστροφές που συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές πολλαπλασιάζονται σε όλον τον κόσμο –πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασίες…– με επακόλουθο ζημιές και θύματα, κάτι το οποίο υπογραμμίζει την επιτάχυνση μιας αλλαγής του κλίματος, η οποία, όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες, απειλεί μακροπρόθεσμα την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας.
Οι πλούσιες χώρες που μετέχουν στη διάσκεψη είχαν αποτύχει πριν από την έναρξή της να τηρήσουν μια παλιά υπόσχεση, την οποία έδωσαν πριν από 12 χρόνια, να επιτύχουν από το 2020 η βοήθειά τους προς τις πιο φτωχές χώρες για το κλίμα να φτάσει το συμβολικό ποσό των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Την ίδια ώρα αυτές αποδέσμευσαν τους τελευταίους μήνες δισεκατομμύρια για να σώσουν τις οικονομίες τους από την κρίση που πυροδότησε η πανδημία της COVID-19, με σχέδια ανάκαμψης όχι πάντα πολύ “πράσινα”.
Στο μεταξύ θεωρώντας το ποσό των 100 δισεκατομμυρίων ήδη παρωχημένο, οι φτωχές ή αναδυόμενες χώρες επιμένουν για την αύξησή του –σε έως 1.300 δισεκατομμύρια το έτος, σύμφωνα με υπολογισμούς της ομάδας των αφρικανικών χωρών.
Οι τελευταίες αξιώνουν επίσης μια εκ νέου εξισορρόπηση του πακέτου αυτού με τις μειώσεις των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου –κάτι το οποίο ονομάζεται “μετριασμός” στην κλιματική ορολογία και που συγκεντρώνει σήμερα τα τρία τέταρτα των χρηματοδοτήσεων για την προσαρμογή στις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών. Επιπλέον ζητούν οι χρηματοδοτήσεις αυτές να λαμβάνουν εφεξής υπόψη τους τις “απώλειες και τις ζημίες” που ήδη υφίστανται.
– Έλλειψη ισορροπίας –
Ωστόσο στο κείμενο που βρίσκεται ήδη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων “υπάρχει μια έλλειψη ισορροπίας όσον αφορά τα ζητήματα μετριασμού που έχουν επανέλθει στο επίκεντρο των ανησυχιών, κάτι το οποίο μας δημιουργεί ένα μικρό πρόβλημα, καθώς τα ζητήματα προσαρμογής μετατίθενται σε δεύτερο πλάνο”, δήλωσε ο επικεφαλής των αφρικανών διαπραγματευτών Τανγκί Γκαχούμα-Μπεκάλε.
Κι αυτό διότι η βρετανική προεδρία, αν και υπογραμμίζει την σημασία των ζητημάτων χρηματοδότησης, έχει ένα ρητό, το “κρατήστε ζωντανό τον 1,5 βαθμό Κελσίου”, το οποίο αναφέρεται στον πιο φιλόδοξο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας “πολύ πιο κάτω” από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Η αποστολή αυτή δείχνει σχεδόν αδύνατη, καθώς, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ο κόσμος εξακολουθεί να κατευθύνεται προς μια “καταστροφική” υπερθέρμανση της τάξης των 2,7 βαθμών Κελσίου, παρά τις νέες δεσμεύσεις για το 2030 που είχαν ανακοινωθεί λίγο πριν και κατά την έναρξη της COP26.
Σε άλλο μέρος του κειμένου καλούνται ως εκ τούτου τα κράτη μέλη να αναθεωρούν προς τα πάνω τις δεσμεύσεις τους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου πιο τακτικά από αυτό που προβλέπεται από την συμφωνία του Παρισιού, και αυτό ήδη από το 2022.
Η φιλοδοξία αυτή έλαβε μάλιστα απροσδόκητη ώθηση την Τετάρτη, με μια ξαφνική κοινή δέσμευση των ΗΠΑ και της Κίνας να εργαστούν από κοινού για την “ενίσχυση της δράσης για το κλίμα”.
Επίσης ένα άλλο επίμαχο ζήτημα όσον αφορά το σχέδιο της τελικής δήλωσης, αυτό των ορυκτών καυσίμων, αναφέρεται για πρώτη φορά ρητά σε αυτό το επίπεδο σε ένα σχέδιο δήλωσης. Οι ενεργειακοί αυτοί πόροι, αν και είναι η πρώτη πηγή των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δεν αναφέρονταν ούτε στην συμφωνία του Παρισιού.
Λόγω της εχθρικής στάσης των χωρών παραγωγής, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε χθες “τις κούφιες υποσχέσεις την ώρα που η βιομηχανία ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα συνεχίζει να λαμβάνει τρισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις (…) ή την ώρα που οι χώρες συνεχίζουν να κατασκευάζουν σταθμούς παραγωγής ενέργειας με την καύση άνθρακα”.
Υπό τις επευφημίες των συμμετεχόντων, η νεαρή ακτιβίστρια από την Ουγκάντα Βανέσα Νακάτε συμπλήρωσε: “Την ατμόσφαιρα δεν την ενδιαφέρουν οι δεσμεύσεις. (…) Η ανθρωπότητα δεν θα σωθεί με υποσχέσεις!”.
Οι διαπραγματευτές έχουν πλέον μόνον μερικές ώρες στη διάθεσή τους επίπονων διαβουλεύσεων για να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να ανταποκριθούν στις προσδοκίες που γέννησε η διάσκεψη της Γλασκώβης.
