Είναι αληθινά τα στερεότυπα που θέλουν τους άντρες να έχουν καλύτερο προσανατολισμό, να είναι καλύτεροι στα μαθηματικά και ίσως πιο έξυπνοι από τις γυναίκες; (Υπάρχει ως στατιστικό ότι οι άντρες έχουν τις πιο ακριβοπληρωμένες δουλείες). Είναι η αλήθεια ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες στο να κάνουν πολλά διαφορετικά πράγματα παράλληλα (multitasking), να έχουν την δυνατότητα να καταλαβαίνουν συναισθήματα πιο καλά από τους άντρες και να φροντίζουν πιο πολύ τους άλλους γύρω τους;
Αν τα παραπάνω είναι αλήθεια, έχετε «γυναικείο» ή «αντρικό» εγκέφαλο;
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι ο αντρικός εγκέφαλος είναι 11% μεγαλύτερος από τον γυναικείο. Ωστόσο, το μέγεθος του εγκεφάλου είναι ανάλογο με το μέγεθος του σώματος. Η διαφορά του εγκεφάλου μεταξύ των φύλων είναι στην πραγματικότητα μικρότερη από άλλα εσωτερικά όργανα, όπως η καρδιά, οι πνεύμονες και τα νεφρά, τα οποία κυμαίνονται από 17% έως 25% μεγαλύτερα στους άνδρες. Λαμβάνοντας υπόψη την αναλογία του μεγέθους (σώματος-εγκεφάλου) οι επιστήμονες δεν έχουν βρει παραπάνω από 1% διαφορά μεταξύ των φύλων στον εγκέφαλο (Recent studies dispel the myth of sexual dimorphic brains. Source: The Conversation).
Της Σύλιας Θεοδοσοπούλου *
Ο εγκέφαλος μας διαθέτει δύο ημισφαίρια τα οποία επικοινωνούν μέσω του μεσολοβίου (μια πυκνή δέσμη νευραξόνων που επιτρέπει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δυο ημισφαιρίων). Οι επιστημονικές παρατηρήσεις υποδεικνύουν ότι οι ανδρικοί εγκέφαλοι είναι δομημένοι για να διευκολύνουν τη σύνδεση του μπροστινού και του πίσω μέρος του κάθε ημισφαιρίου ξεχωριστά (μετωπιαίος λοβός – ινιακός λοβός) καθώς οι συνδέσεις μεταξύ των ημισφαιρίων δεν είναι τόσο έντονες. Αυτοί οι λοβοί είναι μεταξύ άλλων υπεύθυνοι για την αντίληψη και συντονισμένη δράση, κάτι απαραίτητο για το κυνήγι θηραμάτων για βρώση παραδείγματος χάριν. Από την άλλη πλευρά, οι γυναικείοι εγκέφαλοι έχουν σχεδιαστεί για να διευκολύνουν την επικοινωνία μεταξύ των ημισφαιρίων του εγκεφάλου. Αυτό βοηθά ιδιαίτερα στις αναλυτικούς και λογικά-επόμενους, ίσως και διαισθητικούς, τρόπους επεξεργασίας θεμάτων της καθημερινότητας.
Παρόλα αυτά η αλήθεια για την βιολογία είναι μία. Δεδομένα δεκαετιών μας έχουν δείξει ότι οι διαφορές στον εγκέφαλο ανάμεσα στα φύλα είναι μικρές. Ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν με βάση την κουλτούρα μας και τα στερεότυπα μας.
Για να γίνουν τα πράγματα πιο ξεκάθαρα θα αναφερθεί ένα πείραμα με σκοπό να εξετάσει το τι περιμένουν οι γονείς από τα παιδιά τους σε βρεφική ηλικία (11 μηνών). Δηλαδή τι απαιτήσεις και προσδοκίες έχουν από αυτά. Το πείραμα περιλάμβανε μια μεταβαλλόμενη επιφάνεια που τα βρέφη καλούνταν να μπουσουλίσουν. Οι γονείς, έκαναν την επιφάνεια πιο ανοδική ανάλογα με το πόσο πίστευαν ότι τα βρέφη τους θα ήταν ικανά να την μπουσουλίσουν. Οφείλω να αναφέρω ότι βιολογικά δεν υπάρχουν διαφορές στο πόσο τα βρέφη μπορούν να μπουσουλίσουν (παρόλες τις διαφορές στο μέγεθος). Αυτό σημαίνει πως έχουν τις ίδιες ικανότητες στο μπουσούλημα.
Παρόλα αυτά, φάνηκε στο πείραμα ότι οι γονείς με αρσενικά βρέφη «ανέβαζαν» πιο πολύ την μεταβαλλόμενη επιφάνεια. Αυτό έδειξε ότι περίμεναν πιο πολλά από τα αγόρια παρότι αναπτυξιακά δεν υπάρχει καμία διαφορά με τα κορίτσια. («Gender Bias in Mothers’ Expectations about Infant Crawling» Emily R. Mondschein, Karen E. Adolph, and Catherine S. Tamis-LeMonda)
Άρα θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα της κοινωνίας, ίσως, διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τον εγκέφαλο μας (και εκείνος μετέπειτα παρουσιάζει διαφορές στην σύνδεση μεταξύ ημισφαιρίων για παράδειγμα).
Ο εγκέφαλος, άλλωστε, είναι απλά ένα όργανο σαν την καρδιά, τα νεφρά και τους πνεύμονες. Όπως ίσως έχετε παρατηρήσει, αυτά μπορούν να μεταμοσχευθούν μεταξύ γυναικών και ανδρών με μεγάλη επιτυχία! Παραμένει, λοιπόν ως ερώτηση: «το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό» (φύση ή ανατροφή) που διατρέχει δεκάδες χρόνια την επιστήμη και την φιλοσοφία.
Βιβλιογραφία
Recent studies dispel the myth of sexual dimorphic brains. Source: The Conversation
«Gender Bias in Mothers’ Expectations about Infant Crawling» Emily R. Mondschein, Karen E. Adolph, and Catherine S. Tamis-LeMonda
* Η κα Σύλια Θεοδοσοπούλου είναι ψυχολόγος με ειδίκευση στα παιδιά
