Εξαιρετικά επικίνδυνα χαρακτηρίζει ο ειδικός εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τις διαπραγματεύσεις Βελιγραδίου – Πρίστινας Μίροσλαβ Λάιτσακ τα διάφορα non-papers που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και κάνουν αναφορά σε αλλαγές συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια.
Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων στο περιθώριο του Thessaloniki Summit 2021, που διοργανώνουν ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, ο κ. Λάιτσακ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε δει έναν πολλαπλασιασμό των non-papers αυτών, που δεν αντικατοπτρίζουν καμία επίσημη θέση της ΕΕ. Υπήρξα πολύ σαφής σε ό,τι αφορά την αλλαγή των συνόρων βάσει εθνοτικών γραμμών. Αυτή η ιδέα, η οποία επανεμφανίζεται περιστασιακά, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και αντίθετη με την ευρωπαϊκή μας αξία για τις πολυεθνοτικές δημοκρατίες και τη δέσμευση και προσήλωση της ΕΕ στα Βαλκάνια».
Ο Διάλογος, η μόνη πλατφόρμα για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου
Ο κ. Λάιτσακ υπογράμμισε τη σημασία του Διαλόγου που διεξάγεται υπό τη διαμεσολάβηση της ΕΕ για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου, επισημαίνοντας πως είναι η μόνη πλατφόρμα για την αντιμετώπιση της συνολικής εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, συμπεριλαμβανομένης της εξεύρεσης λύσεων σε εκκρεμή ζητήματα. Τόνισε δε πως «για να εργαστούμε προς την ομαλοποίηση χρειαζόμαστε και τα δύο μέρη να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα που να ευνοεί τον διάλογο, τη συμφιλίωση και την εξομάλυνση» και ως εκ τούτου, «αναμένουμε από τα δύο μέρη να αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αστάθεια».
Σε ό,τι αφορά τη σημερινή φάση του Διαλόγου, ο κ. Λάιτσακ εξήγησε σχετικά: «Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μπορέλ κι εγώ ως διαμεσολαβητής του Διαλόγου, εργαζόμαστε με το Κόσοβο και τη Σερβία προς μια συνολική εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων, με την αντιμετώπιση βασικών εκκρεμών θεμάτων – και σε σχέση με την εφαρμογή προηγούμενων συμφωνιών. Έχουμε ήδη πραγματοποιήσει μια σειρά από συναντήσεις υψηλού επιπέδου και μεταξύ των επικεφαλής διαπραγματευτών το 2021 και σχεδιάζουμε πρόσθετες πριν από το τέλος του έτους. Βλέπουμε τον διάλογο ως μια πλατφόρμα για την εξεύρεση λύσεων στις προκλήσεις».
Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε ότι «κατά τη διάρκεια των πρόσφατων εντάσεων σχετικά με τις πινακίδες (ΙΧ) στο βόρειο Κόσοβο, είδαμε ότι αυτό είναι κάτι πολύ απαραίτητο και ότι λειτουργεί».
«Επείγουσα η επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας»
Ο κ. Λάιτσακ χαρακτήρισε «επείγουσα» την ανάγκη επίτευξης μιας συνολικής συμφωνίας εξομάλυνσης «καθώς το status quo (στο Κόσοβο) δεν είναι βιώσιμο», όπως είπε χαρακτηριστικά και υπογράμμισε: «Είναι καιρός αυτή η διαδικασία να ολοκληρωθεί με επιτυχία. Ως εκ τούτου, υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες από τα κράτη – μέλη της ΕΕ και για τα δύο μέρη να σημειώσουν ταχεία και συγκεκριμένη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για μια συνολική συμφωνία και να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για όλες τις προηγούμενες συμφωνίες. Τα κράτη – μέλη της ΕΕ κατέστησαν επίσης πολύ σαφές ότι η πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και για τις δύο πλευρές περνά μέσα από τον διάλογο που διεξάγεται με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ».
Κληθείς να σχολιάσει τις εκτιμήσεις ορισμένων πλευρών ότι η φυλάκιση του Χασίμ Θάτσι και άλλων πρώην ηγετών του UCK δεν διευκολύνει τον διάλογο για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου, ο κ. Λάιτσακ υπογράμμισε πως «η ΕΕ αποφεύγει πάντα να σχολιάζει μεμονωμένες περιπτώσεις, καθώς και τις εν εξελίξει δικαστικές διαδικασίες και επιχειρήσεις από την ειδική εισαγγελία του Κοσόβου».
«Απαράδεκτη κάθε μορφή βίας»
Σε ό,τι αφορά τη σημερινή κατάσταση στο Κόσοβο, ο κ. Λάιτσακ επισήμανε σχετικά: «Το Κόσοβο είχε πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές τον φετινό Φεβρουάριο, τις οποίες κέρδισε με μια συντριπτική νίκη το κίνημα «Αυτοδιάθεση» (Vetëvendosje), υπό την ηγεσία του Άλμπιν Κούρτι, δίνοντας έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη και το κράτος δικαίου. Τώρα έχουμε μια κυβέρνηση με ισχυρή πλειοψηφία που επιθυμεί να προωθήσει το Κόσοβο στην ευρωπαϊκή του πορεία, της οποίας ο Διάλογος είναι αναπόσπαστο μέρος».
Ερωτηθείς δε, αν τον ανησυχούν τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια βίας στο Κόσοβο, ο κ. Λάιτσακ, αφού ξεκαθάρισε πως «κάθε μορφή βίας κατά πολιτών, δημοσιογράφων, της αστυνομίας ή κάθε άλλης Αρχής δεν είναι αποδεκτή από την ΕΕ και τα κράτη – μέλη», σημείωσε: «Αυτό που θέλουμε να δούμε είναι, μετά τις πρόσφατες εντάσεις στο βόρειο Κόσοβο, μια συνεχής αποκλιμάκωση».
