Συχνά οι ειδικοί ψυχικής υγείας χρησιμοποιούν την λέξη αυτοφροντίδα και τονίζεται η σπουδαιότητα της στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Θα αντιληφθεί κανείς ότι η πρόθεση «αυτό», άμεσα προσδιορίζει το ίδιο το άτομο υπεύθυνο για την σωματική και ψυχική φροντίδα του. Δεν αρκεί κανείς να φροντίσει μόνο το σώμα του ή την ψυχή του. Είναι απόλυτα εξαρτημένα το ένα από το άλλο. Για παράδειγμα η καλή διατροφή θα δημιουργήσει αποθέματα ενέργειας στο σώμα και η ψυχή μας θα νιώσει ευχάριστα συναισθήματα. Όταν ξέρουμε τα θέλω μας και θέτουμε στόχους το σώμα θα μας βοηθήσει στο να τους εκπληρώσουμε. Όλα ωραία ακούγονται πάντα στην θεωρία όμως στην πράξη πόσο εύκολο είναι να γίνει θα αναρωτηθεί κάποιος.
Της Μίκας Πανάγου *
Θα επαναλάβουμε κάτι που είναι σημαντικό και απαραίτητο για τον καθένα. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και έχει διαφορετικές σωματικές και ψυχικές ανάγκες. Και σε αυτή την έννοια η εκπαίδευση της οικογένειας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας. Οι γονείς θα λειτουργήσουν σαν πρότυπο στα μάτια ενός παιδιού και συχνά θα διεκδικήσει να τους αντιγράψει. Το ίδιο και τα μεγαλύτερα αδέρφια της οικογένειας. Αν μέσα από αυτά τα πρότυπα καταφέρει να διαμορφώσει μια ισορροπία και αγαπήσει το σώμα του και την ψυχή του, τότε στην διάρκεια ένταξης του σε παρέες θα λειτουργεί αυτόνομος, με σεβασμό στον εαυτό του και τους γύρω του. Θα διεκδικεί όσα χρειάζεται, θα έχει προτεραιότητα τον εαυτό του, θα αντέχει την απόρριψη, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της ζωής. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό οι γονείς να έχουν βρει τις δικές τους ισορροπίες πριν τον ερχομό του παιδιού και να έχουν κάνει την κατάλληλη προετοιμασία. Ωστόσο είναι πολύ βοηθητικό να αναγνωρίζουν και τα λάθη τους στα παιδιά και να προσπαθούν να βελτιώνονται και οι ίδιοι συνεχώς. Ο μύθος του τέλειου δεν υπάρχει και γκρεμίζει τις υψηλές προσδοκίες πέραν των δυνατοτήτων τους που έχουν πολλοί με αποτέλεσμα την καταπόνηση της ψυχής και του σώματος τους.
Το να διερευνήσουμε μέσα μας τα θέλω μας και τις ανάγκες μας αποτελεί το δεύτερο σκαλοπάτι της διαδικασίας. Μαθαίνουμε να ακούμε το σώμα μας και την ψυχή μας. Τα φροντίζουμε με στόχο το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα χωρίς να στηριζόμαστε στο τι θέλουν οι άλλοι, το τι πρότυπα μας προβάλλουν και τι ακολουθεί η τάση της εποχής. Αν για παράδειγμα λέει κάποιος δεν μου αρέσει το σώμα μου, θα πρέπει να αναζητήσει τι δεν του αρέσει, αν μπορεί να το βελτιώσει, αν κρύβεται κάτι άλλο πίσω από την ανάγκη αυτή. Όταν κάποιος δεν νιώθει ευτυχισμένος, δεν του αρέσει η δουλειά του, δεν έχει αυτοπεποίθηση, θα πρέπει να αναζητήσει τι θέλει να βελτιώσει, αν έχει στόχους, αν ζει αυτό που ο ίδιος επιθυμεί.
Το επόμενο σκαλοπάτι αφορά τον ειδικό που θα επιλέξουμε να μας στηρίξει σε όλο αυτό. Οι περισσότεροι ακούγοντας την έννοια αυτή σκέφτονται τον Ψυχολόγο και τον Ψυχίατρο. Επειδή όμως μπορεί να μην είναι έτοιμοι όλοι για μια τέτοια βαθιά διαδικασία, ειδικός θεωρείται και ένας γυμναστής, ένας διατροφολόγος, δάσκαλος yoga, ειδικός στον διαλογισμό, ένας πνευματικός που μπορεί να του μιλήσει. Στον καθένα ταιριάζει κάτι άλλο και δεν χρειάζεται να πιεστούμε να πάμε κάπου επειδή το πιστεύει ο διπλανός μας ή το έχει κάνει ο κολλητός μας. Ας ψάξει ο καθένας τι του ταιριάζει, τι θα αφυπνίσει την ψυχή του και τι θα ξυπνήσει και θα ενεργοποιήσει το σώμα του. Σεβόμενοι πάντα τον εαυτό μας αλλά και τους γύρω μας. Αν αγαπήσουμε και φροντίσουμε εμάς, θα ενταχθούμε στο κοινωνικό σύνολο σαν μέρος αυτού και όχι σαν κυρίαρχοι ή αδύναμοι κρίκοι αυτού.
Την επόμενη φορά που θα ευχηθούμε σε κάποιον να προσέχει ας σκεφτούμε σιωπηλά για λίγα δευτερόλεπτα αν το κάνουμε και για εμάς.
* Η Μίκα Πανάγου είναι κοινωνική λειτουργός με εκπαίδευση στη συστημική οικογενειακή θεραπεία
