«Σε ό,τι αφορά τη γνώση είμαστε στην Ελλάδα το ίδιο καλοί με τους καλύτερους. Δυστυχώς όμως, αν δεν έχεις μεταποίηση, βιομηχανία, όλη αυτή η γνώση δεν γίνεται καινοτομία… Πού θα εφαρμοστεί, στον αέρα; Δεν γίνεται έτσι (…) Χρειαζόμαστε βιομηχανία και άρα ισχυρή βιομηχανική πολιτική»: με τη φράση αυτή, ο επιχειρηματίας Παντελής Αγγελίδης, πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης (ΑΖΚ ΑΕ) και ιδρυτής της καινοτομικής εταιρείας τηλεματικής στον τομέα της υγείας «Vidavo», περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το σημείο εκείνο, στο οποίο η Ελλάδα χάνει κατά τη γνώμη του τη δυνατότητα να μετουσιώσει σε προσοδοφόρα καινοτομία το σημαντικό πλεονέκτημα, που έγκειται στο υψηλής ποιότητας διανοητικό της κεφάλαιο.
Σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Αγγελίδης, που μεταξύ άλλων έχει διατελέσει επισκέπτης ερευνητής του ΜΙΤ Media Lab, επισημαίνει ακόμη ότι, ενόψει και της πραγμάτωσης του “Industry 4.0”, η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή από το να επενδύσει στην καινοτομία, παρότι αυτή η επένδυση αποδίδει έσοδα πολύ βραδύτερα σε σχέση με άλλους τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός. Τονίζει τον πολύ μεγάλο θετικό αντίκτυπο που έχουν για τη χώρα μας επενδύσεις όπως αυτή της Tesla του Elon Mask για τη δημιουργία ερευνητικού hub στην Αθήνα, αλλά και της Deloitte στη Θεσσαλονίκη για το Πρότυπο Κέντρο Τεχνογνωσίας, λειτουργώντας σαν μαγνήτης για την τοποθέτηση περισσότερων ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα.
Πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, λέει, γίνονται το τελευταίο διάστημα ολοένα και πιο «ορατές» σε τεχνολογικές επιχειρήσεις του εξωτερικού και η τάση αυτή εκτός απροόπτου θα συνεχιστεί το επόμενο διάστημα: συνολικά πέντε επιχειρήσεις πληροφορικής, τέσσερις γερμανικές και μία ελβετική, είτε έχουν ήδη έρθει στη Θεσσαλονίκη φέτος είτε σχεδιάζουν να έρθουν μέσα στο 2018, για τη δημιουργία μικρών τμημάτων R & D (έρευνας και ανάπτυξης), τα οποία στελεχώνονται σε πρώτη φάση από 20-25 άτομα.
Ο πρόεδρος της ΑΖΚ προσθέτει ακόμη ότι «η Ελλάδα δεν είναι μεν γνωστή για την τεχνολογία της, αλλά υπάρχουν niche (εξειδικευμένες) αγορές, στις οποίες έχει αριστεία και μπορεί να “ποντάρει”. Εδώ στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα το “νούμερο ένα” είναι το simulation (προσομοίωση) στην αυτοκινητοβιομηχανία. Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις εταιρείες, που είναι leaders (ηγέτιδες) στον χώρο τους» τονίζει.
Εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα το brain drain θα λειτουργήσει θετικά για την Ελλάδα, παρότι βραχυπρόθεσμα αποτελεί πολύ μεγάλο πρόβλημα για τις τεχνολογικές επιχειρήσεις, που πλέον αδυνατούν να βρουν δυναμικό, έστω και για να το εκπαιδεύσουν. Εκτιμά ότι στο κομμάτι της χρηματοδότησης της καινοτομίας, η συγκυρία είναι πλέον πάρα πολύ θετική, ενώ αποκαλύπτει ότι η ΑΖΚ ΑΕ «ίσως πρέπει να σκεφτεί ν’ αναλάβει πρωτοβουλία για την ίδρυση ενός τοπικού fund».
Σημειώνει ότι ο σχεδιασμός για τη δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας για την Αγροδιατροφή της ΑΖΚ ΑΕ εξελίσσεται ομαλά. «Μέχρι το τέλος του 2018 εκτιμώ ότι (…) θα έχουμε την ίδρυση του θύλακα και στο πρώτο τετράμηνο του 2019 θα έχουμε την ένταξη του έργου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία” (ΕΠΑνΕΚ) σε ό,τι αφορά τις υποδομές και στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Κεντρικής Μακεδονίας για τις soft ενέργειες». Η αιτούμενη χρηματοδότηση είναι συνολικά 49 εκατ. ευρώ.
Ο Παντελής Αγγελίδης εξηγεί ακόμη γιατί πιστεύει ότι το να στήσεις σήμερα μια εταιρεία “με σύνορα”, είναι κατά τη γνώμη του χαζό, καυτηριάζει την έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας στην Ελλάδα, περιγράφει ποια θεωρεί τα κυριότερα προβλήματα για έναν καινοτόμο επιχειρηματία, επισημαίνει τις αδυναμίες της ΕΕ, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, ως προς την ικανότητα προσαρμογής στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις κι εκτιμά ότι το εκπαιδευτικό σύστημα όπως το ξέρουμε θα καταρρεύσει όταν η αγορά εργασίας σταματήσει να δίνει αξία στα πτυχία.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του προέδρου της ΑΖΚ AE και ιδρυτή της Vidavo Παντελή Αγγελίδη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Αλεξάνδρα Γούτα ακολουθεί:
Καλύτερα γερμανικά στη Θεσσαλονίκη από ό,τι …στη Γερμανία
Έχει αρχίσει η Θεσσαλονίκη να γίνεται “ορατή” στις ξένες εταιρείες, ως προς τη δυνατότητά της να διαθέσει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό σε τμήματα R & D;
Τα τελευταία δύο-τρία χρόνια στόχος και της Ζώνης Καινοτομίας είναι να δημιουργηθούν στη Θεσσαλονίκη θέσεις εργασίας για μηχανικούς και άλλους επιστήμονες, για ανθρώπους που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμιά μας και η πρώτη τους επιλογή είναι να φύγουν έξω. Αυτή τη φυγή προσπαθούμε να την ανατρέψουμε και πλέον, αυτό (η έλευση ξένων επιχειρήσεων) έχει αρχίσει και γίνεται πιο έντονο. Υπάρχει η μεγάλη επένδυση της Deloitte (σσ το Πρότυπο Κέντρο Τεχνογνωσίας), που είναι πολύ σημαντική για την πόλη και η οποία (…) σχεδιάζουν σε πλήρη εξέλιξη να απασχολεί 250 άτομα. Παράλληλα με αυτό, από όσο ξέρουμε εμείς, συνολικά πέντε επιχειρήσεις πληροφορικής, τέσσερις γερμανικές και μία ελβετική, είτε έχουν ήδη έρθει στη Θεσσαλονίκη φέτος είτε σχεδιάζουν να έρθουν μέσα στο 2018, για τη δημιουργία τμημάτων R & D, μικρών καταρχήν, ξεκινώντας από 20-25 άτομα, αλλά πολύ σημαντικών, όχι μόνο γιατί δημιουργούν τέτοιες θέσεις εργασίας αλλά και κυρίως γιατί δίνουν μια δυναμική, επειδή πάρα πολύ δουλεύει το “ξέρεις, ο γείτονάς μου στη Γερμανία ήρθε στη Θεσσαλονίκη και έλυσε το πρόβλημά του, μήπως να το δω κι εγώ;”. Οι δύο από αυτές είναι ήδη εδώ, οι γερμανικές “Exciting AG” και “Prodyna” και οι άλλες αναμένεται να εγκατασταθούν μέσα στο 2018. Οι εταιρείες αυτές έρχονται εδώ γιατί βρίσκουν μορφωμένο κόσμο σε κόστος ανταγωνιστικότατο και μάλιστα σε ένα περιβάλλον όπου αρέσει στους ανθρώπους να ζουν (…) Η μία από τις γερμανικές εταιρίες έφτιαξε εδώ call center και όπως μου είπαν βρίσκουν ανθρώπους στη Θεσσαλονίκη να το στελεχώσουν που μιλούν καλύτερα γερμανικά από ό,τι οι εργαζόμενοι που θα έβρισκαν στη Γερμανία! Επίσης, η αμερικανική “Altair” ήταν από τους πρώτους που ήρθαν. Εκτιμώ ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί, δεν βλέπω λόγο να μη συνεχιστεί τον επόμενο χρόνο, εκτός απροόπτου (…)
Η επένδυση στην ανάπτυξη καινοτομίας αποδίδει έσοδα πολύ βραδύτερα από ό,τι άλλες δραστηριότητες της οικονομίας… Υπό τις παρούσες πιεστικές συνθήκες, ποια περιθώρια εκτιμάτε έχει η Ελλάδα να επενδύσει “βαριά” στην ανάπτυξη της καινοτομίας; Προλαβαίνουμε;
Νομίζω ότι δεν έχει άλλη επιλογή. Προλαβαίνεις δεν προλαβαίνεις, πρέπει να επενδύσεις, αλλιώς την πάτησες. Ακόμη και στον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα, δεν μπορείς να προχωρήσεις με τις παλιές μεθόδους. Χρειάζονται βαριές επενδύσεις, οι οποίες ναι, δεν θα αποδώσουν άμεσα (…) Ο πρωτογενής τομέας έχει τρομερή δυναμική να βελτιώσει τα πάντα εισάγοντας καινοτομία στις διαδικασίες του: την παραγωγικότητα ανά στρέμμα, την ποιότητα προϊόντος, την εμπορευσιμότητα. Είναι μεν ακριβή η καινοτομία αλλά πρέπει να επενδύσεις. Αυτό φυσικά χρειάζεται εκπαίδευση, ενημέρωση, αλλαγή κουλτούρας και νοοτροπίας.
Σκεπτόμενοι ως επιχειρηματίες, όχι ως επιδοτούμενοι
Κίνητρα; Χρειάζονται;
(…)Αν είναι να δοθούν κίνητρα, χρειάζονται έξυπνα κίνητρα, γιατί π.χ. οι επιδοτήσεις όπως λειτούργησαν στον αγροτικό τομέα στη χώρα, κατέστρεψαν γενιές αγροτών, που μόλις τώρα ανακτούν την επιχειρηματικότητά τους, γιατί και ο αγρότης ένας επιχειρηματίας είναι τελικά και πρέπει ν’ αρχίσει να σκέφτεται ως επιχειρηματίας και όχι ως επιδοτούμενος. Θέλει προσοχή στο θέμα των κινήτρων (…) Αν δηλαδή το κίνητρο θα είναι για να εισάγεις νέες τεχνολογίες στην παραγωγή, τότε νομίζω έχει νόημα. Υπάρχουν πάρα πολλά λεφτά για αυτό, από την ΕΕ, από τα διαρθρωτικά ταμεία, αλλά και κατευθείαν, από ερευνητικά κονδύλια της ΕΕ. Τέτοια κίνητρα θα λειτουργούσαν, γιατί υπάρχει και όλο το εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό, που θα μπορούσε να τα υποστηρίξει όλα αυτά και έτσι θα πετυχαίναμε “με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια” (…) Δυστυχώς όμως, ως έχουν τα πράγματα σήμερα, όλη αυτή την τεχνογνωσία (του ελληνικού δυναμικού) την εκμεταλλεύεται η βιομηχανία του εξωτερικού κι αυτό είναι τραγικό. Εδώ στο ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) π.χ., κάνουν εξαιρετικά πράγματα, στην αιχμή της τεχνολογίας, τους εμπιστεύονται ξένοι κολοσσοί και ουσιαστικά η προστιθέμενη αξία για την πόλη είναι πάρα πολύ μικρή, οι μισθοί τους.
“Το ίδιο καλοί με τους καλύτερους” κι …ένα leapfrog στο “Industry 4.0”
Πόσο ανταγωνιστικοί είμαστε σε όρους ανάπτυξης καινοτομίας, σε σχέση τόσο με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ, όσο και με τις βαλκανικές χώρες;
Θεωρώ πάρα πολύ. Σε ό,τι αφορά τη γνώση είμαστε το ίδιο καλοί με τους καλύτερους. Δυστυχώς όμως, αν δεν έχεις μεταποίηση, όλη αυτή η γνώση πού θα εφαρμοστεί, στον αέρα; Δεν γίνεται. Είναι πολύ σημαντικό να αποκτήσουμε ξανά βιομηχανία. Δηλαδή, αυτό που είπε ο Τσίπρας στη γενική συνέλευση του ΣΒΒΕ, ότι θέλει να ανεβάσει τη βιομηχανία, δεν ξέρω πώς έχει στο νου του να το κάνει, αλλά ως στόχος είναι στη σωστή κατεύθυνση. Χρειαζόμαστε βιομηχανία. Η βιομηχανία είναι που θα αξιοποιήσει αυτή τη γνώση και θα δώσει προστιθέμενη αξία στο προϊόν. Εκτός από τον πρωτογενή τομέα, χρειάζεται και ο δευτερογενής υποστήριξη. Αυτό το διάστημα σε όλη την Ευρώπη, το στοίχημα είναι το “Industry 4.0”. Που ουσιαστικά τι σημαίνει; Μετεξέλιξη της βιομηχανίας με την εισαγωγή ψηφιακών τεχνολογιών. Εδώ δεν μιλάει κανείς για αυτό, ενώ οι άλλες χώρες δημιουργούν εθνικά προγράμματα, που δεν είναι μόνο λεφτά, είναι προγράμματα μετασχηματισμού όλης της βιομηχανίας τους, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες αλλάζουν τελείως το τοπίο (…) Πιστεύω ότι εδώ μπορούμε να κάνουμε leapfrog, δηλαδή να ξεπεράσουμε δύο-τρία στάδια που πέρασαν οι άλλοι, και να μπούμε κατευθείαν σε αυτό.
“Μήπως πρέπει να δω κι εγώ αυτό που έχει δει η Tesla στην Ελλάδα;”
Υπάρχει στον κλάδο της τεχνολογίας στην Ελλάδα αντικείμενο για εταιρείες που απευθύνονται αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά;
(Στην εγχώρια αγορά υπάρχει αντικείμενο) σε πολύ συγκεκριμένους κλάδους, π.χ., στη ναυτιλία, τουρισμός, αγροτική παραγωγή. Ωστόσο σίγουρα έχουμε μια μικρή αγορά και αν θέλεις να αναπτυχθείς ως εταιρεία τεχνολογίας δεν έχει νόημα να στοχεύεις στην ελληνική αγορά. Έχει νόημα να στοχεύσεις στην ελληνική αγορά ξεκινώντας, για να αποκτήσεις references και να τεστάρεις το προϊόν σου, ώστε να χτίσεις πάνω σε αυτό μια διεθνή παρουσία. Ακόμη και αν η αγορά που απευθύνεσαι στην Ελλάδα είναι μεγάλη, π.χ., απευθύνεσαι στον τουρισμό, πάλι η παγκόσμια αγορά θα είναι πάντα πολύ μεγαλύτερη. Το να στήσεις σήμερα μια εταιρεία που να έχει σύνορα στο πού απευθύνεται, κατά τη γνώμη μου είναι χαζό.
Πόσο εφικτό είναι σήμερα για την τεχνολογία “Made in Greece” να πείσει τους ξένους αγοραστές ότι “το έχει”;
Η Ελλάδα δεν είναι γνωστή για την τεχνολογία της, κι αυτό είναι κάτι πάνω στο οποίο πρέπει να δουλέψουμε (…), ξεκινώντας από τις niche αγορές, στις οποίες έχουμε αριστεία. Εδώ στη Θεσσαλονίκη, το “νούμερο ένα” είναι το simulation στον τομέα των προσομοιώσεων της αυτοκινητοβιομηχανίας. Έχουμε ήδη εδώ στη Θεσσαλονίκη τουλάχιστον τέσσερις εταιρείες, που είναι leaders στον χώρο τους, με λογισμικό που παράγουν οι ίδιες (…) Πρέπει να δουλέψουμε πολύ, αλλά σιγά-σιγά γίνονται πράγματα. Βοηθάνε πάρα πολύ και τα significant projects. Αυτό που έγινε με την Tesla στην Αθήνα, ακόμη και αν είναι κάτι πολύ μικρό, το impact (αντίκτυπος) που δημιουργεί διεθνώς είναι πολύ μεγάλο. Αν σκεφτείς ότι έξω από την Αμερική δεν έχει τέτοιο κέντρο και ήρθε να κάνει στην Ελλάδα ένα (…) Σκέφτεται ο άλλος, “σε μια χώρα που δεν παράγει αυτοκίνητα, που δεν παράγει μπαταρίες, γιατί πηγαίνει η Tesla να κάνει R & D εκεί; Μήπως πρέπει να δω κι εγώ αυτό που έχει δει;”
“‘Ο,τι πέτυχε ο Καποδίστριας με τις πατάτες”
Το clustering φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει τις ελληνικές τεχνολογικές εταιρίες να βγουν με αξιώσεις στο εξωτερικό… Παρόλα αυτά, δεν δείχνουμε να έχουμε αξιοποιήσει δεόντως τις δυνατότητες που προσφέρει η συγκρότηση επιχειρηματικών “συστάδων”. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Το βλέπετε να αλλάζει;
Δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασίας στην Ελλάδα και το αυτό μπορεί να αλλάξει είναι θέμα κοινωνιολόγων και ψυχολόγων. Το έλλειμμα αυτό το έχω ζήσει με διάφορα καπέλα και σε διάφορες περιόδους, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε να συνεργαστούμε, είναι στο DNA μας αυτό. Για τους Γερμανούς, το να μην υπάρχει clustering είναι ακατανόητο. Εδώ πρέπει να κάνεις τεράστια προσπάθεια και στην πράξη πάλι δεν θα δουλεύει… Πρέπει να βρούμε άλλον τρόπο (για να πετύχουμε συνεργασίες που θα αυξήσουν το μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων). Ποιος είναι αυτός, δεν ξέρω. Ίσως δια της επιβολής ή της απαγόρευσης των… συνεργασιών, ώστε να πετύχουμε ό,τι πέτυχε ο Καποδίστριας με τις πατάτες (γελάει).
Οι εθελοντές που “πουλάνε Θεσσαλονίκη” στις ΗΠΑ και η “μαυρίλα” στο παγόβουνο
Πολλοί νέοι στην Ελλάδα έχουν ήδη είτε μεταναστεύσει στο εξωτερικό είτε εργάζονται remotely, πχ. στις ΗΠΑ. Τι στοιχίζει σήμερα στις ελληνικές τεχνολογικές επιχειρήσεις αυτό το φαινόμενο; Κοιτάζοντας μπροστά, στα επόμενα δέκα χρόνια, πώς βλέπετε να επηρεάζει το brain drain την ανάπτυξη στον τεχνολογικό κλάδο στη χώρα μας;
Βραχυπρόθεσμα είναι πολύ αρνητικό, γιατί δεν βρίσκεις πλέον ανθρώπους να προσλάβεις. Υπάρχει πρόβλημα μεγάλο αυτή τη στιγμή, και στη Θεσσαλονίκη, που μέχρι τώρα δεν είχε πρόβλημα, γιατί υπήρχε πολύ μεγάλη παραγωγή από τα πανεπιστήμιά μας, σε σχέση με την απορρόφηση. Δεν υπάρχουν άνθρωποι ούτε καν για να τους εκπαιδεύσεις (…) Μακροπρόθεσμα όμως, πιστεύω ότι θα είναι θετικό αυτό, γιατί οι άνθρωποι στη μεγάλη πλειονότητά τους θέλουν να γυρίσουν πίσω, είναι δύσκολη η ζωή στο εξωτερικό, αυτό που βλέπει κάποιος πριν φύγει είναι σαν την κορυφή του παγόβουνου, δεν βλέπει το 90% που είναι η μαυρίλα, κι όταν αυτοί επιστρέψουν θα φέρουν πίσω μια διαφορετική νοοτροπία και κουλτούρα κι αν υπάρχει κάτι στο οποίο μπορούμε να ελπίζουμε για τις επόμενες δεκαετίες είναι ακριβώς αυτό (…) Γι’ αυτό και είναι σημαντικό -και το κάνουμε στην ΑΖΚ- να καλλιεργούμε δεσμούς μαζί τους (…) Εμείς ως ΑΖΚ ΑΕ έχουμε ήδη Ambassadors της Θεσσαλονίκης στις ΗΠΑ, που πουλάνε Θεσσαλονίκη εθελοντικά, ενώ σκεφτόμαστε να δημιουργήσουμε και στη Γερμανία.
Τοπικό fund για την καινοτομία στη Θεσσαλονίκη;
Παρά τις όποιες σημαντικές πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί τα τελευταία χρόνια, η αίσθησή μου είναι ότι οι καινοτομικές ελληνικές επιχειρήσεις, στην πλειονότητά τους, και ιδίως εκείνες σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, παραμένουν ακόμη και σήμερα εκτός των “ραντάρ” των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital funds) και των ταμείων. Ισχύει;
Όπως δεν υπάρχει κουλτούρα στον επιχειρηματικό κόσμο για την καινοτομία, αντίστοιχα δεν υπάρχει και στον χρηματοδοτικό κόσμο. Αυτό όμως αλλάζει και λόγος που αλλάζει είναι ότι πλέον υπάρχουν κάποια success stories, άνθρωποι που έβγαλαν λεφτά επενδύοντας στην καινοτομία (στην Ελλάδα) κι αυτά τα λεφτά επανεπενδύονται τώρα και κάποια από αυτά είναι μέσα σε αυτά τα Equifunds. Υπάρχει νέα γενιά χρηματοδοτών (…) η οποία είναι έτοιμη να κάνει κι επενδύσεις ρίσκου. Στο funding κομμάτι η συγκυρία νομίζω πως είναι πάρα πολύ θετική, πιστεύω ότι τα χρήματα που υπάρχουν υπερκαλύπτουν τις ανάγκες (…), αλλάζει το κλίμα. Εδώ στη Θεσσαλονίκη είναι άσχημο που δεν έχουμε ένα τοπικό fund κι ίσως αυτό θα ήταν κάτι στο οποίο θα έπρεπε να αναλάβει πρωτοβουλία η ΑΖΚ θα έπρεπε να το σκεφτούμε, μαζί με κάποιους επιχειρηματίες. Προς το παρόν όμως δεν έχουμε συγκεκριμένο πλάνο (…)
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας για την Αγροδιατροφή της ΑΖΚ;
Εξελίσσεται ομαλά ο σχεδιασμός, δεν υπάρχει κάτι καινούργιο, αλλά δεν έχουμε κι αρνητικές εκπλήξεις. Περιμένουμε να ανταποκριθούν τα αρμόδια υπουργεία -για την ώρα ανταποκρίνονται- και η Περιφέρεια σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες και τη χρηματοδότηση. Μέχρι το τέλος του 2018 εκτιμώ ότι θα έχουμε τελειώσει τις διαδικασίες, θα έχουμε την ίδρυση του θύλακα και στο πρώτο τετράμηνο του 2019 θα έχουμε την ένταξη του έργου στο ΕΠΑΝΕΚ σε ό,τι αφορά τις υποδομές και στο ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας για τις soft ενέργειες. Η αιτούμενη χρηματοδότηση είναι 47 εκατ. για τις υποδομές και 2 εκατ. για τις soft ενέργειες.
Οι ασφαλιστικές εισφορές ως δεύτερη φορολογία
Ως επιχειρηματίας σε έναν κλάδο αιχμής, ποια θεωρείτε τα σημαντικότερα προβλήματα για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα και τι θα αλλάζατε αύριο αν μπορούσατε;
Το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η αστάθεια κι αυτό είναι θέμα και για τις ξένες επενδύσεις (…) Το περιβάλλον είναι τελείως αποτρεπτικό, γιατί υπάρχει αστάθεια, δεν ξέρεις αύριο τι θα σου ξημερώσει κι αν θα μπει αναδρομικά έκτακτη εισφορά για τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Το δεύτερο είναι η σχέση με τον δημόσιο τομέα. Θα πρέπει η αυθαιρεσία του ελέγχου να ελεγχθεί και το κανονιστικό πλαίσιο να αποτυπώνει τις πραγματικές συνθήκες και όχι να βάζει κανόνες που είναι ανεφάρμοστοι, σαν να σου λέει πρακτικά “παρανόμησε” ή “σήκω και φύγε”.
Αν μιλήσουμε για φορολογικά, για μένα το νούμερο ένα θα πρέπει να είναι να αλλάξει η φορολόγηση των ανθρώπων, να μειωθεί όλη αυτή η ιστορία με τον ΕΦΚΑ, αυτό πρέπει να είναι το πρώτο που θα αλλάξει και όχι η φορολόγηση των επιχειρήσεων, γιατί το 29% αν το κάνεις 22%, δεν θα κάνει τεράστια διαφορά. Όταν ο επιχειρηματίας ξέρει ότι ο φόρος είναι 29% κάνει το κουμάντο του. Δεν είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη το 29% άλλωστε, η αστάθεια είναι το μεγάλο πρόβλημα. Δεν είναι λοιπόν το πρώτο για μένα η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων… Οι ασφαλιστικές εισφορές είναι μια δεύτερη φορολογία, κι ο κόσμος φεύγει όχι γιατί δεν έχει δουλειά, αλλά γιατί δουλεύει και δεν του μένει τίποτα στην τσέπη (…) Πληρώνει και δεν παίρνει και τίποτα πίσω. Και στις ΗΠΑ, αν προσθέσεις federal (ομοσπονδιακό), state (πολιτειακό) και city (δημοτικό) tax (φόρο), φτάνεις περίπου στο 65%, αλλά εκεί παίρνεις υπηρεσία πίσω, έχεις δημόσια διοίκηση που δουλεύει. Εδώ είναι υψηλό και δεν είναι ανταποδοτικό, δεν παίρνεις τίποτα πίσω…
Η Ευρώπη είναι πολύ “θεσμοποιημένη”, γι αυτό οι ΗΠΑ προσπερνούν
Η διάρκεια των οικονομικών κύκλων έχει μειωθεί δραματικά -κατά ορισμένες πλευρές από τα 40 έως 50 χρόνια, στα 10 έως 15 κι αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω- καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτατα. Δεδομένου ότι στα επόμενα χρόνια αναμένονται άλματα, εκτιμάτε ότι η Ευρώπη είναι επαρκώς προετοιμασμένη για την αλλαγή;
Ένα πρόβλημα που υπάρχει στην Ευρώπη είναι ότι είναι πολύ institutionalised (θεσμοποιημένη), για αυτό και η Αμερική πρωτοπορεί στο κομμάτι της καινοτομίας και θα συνεχίσει να πρωτοπορεί: εκεί, όταν δημιουργείται μια καινούργια κατάσταση, λόγω π.χ., μιας νέας τεχνολογικής εξέλιξης, αυτή η νέα κατάσταση επιτρέπεται να λειτουργήσει χωρίς να υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, το θεσμικό πλαίσιο δημιουργείται μετά και προσαρμόζεται στη νέα κατάσταση. Στην Ευρώπη δουλεύουμε ανάποδα. Αν δεν έχουμε θεσμικό πλαίσιο, δεν μπορεί να λειτουργήσει κάτι. Αυτό μας αφήνει πίσω και θα συνεχίσει να μας αφήνει. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι θεσμοί μας. Η Ευρώπη έχει θέμα, γιατί έχει πολύ καλή παραγωγή γνώσης που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί για αυτόν τον λόγο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει τομέας που θα μείνει ανεπηρέαστος από τις αλλαγές (…) Εκείνο που θα πρέπει να αλλάξει οπωσδήποτε είναι η εκπαίδευση διεθνώς. Η εκπαίδευση διεθνώς είναι τελείως παρωχημένη. Ο μόνος λόγος που εξακολουθούν να υπάρχουν λύκεια και πανεπιστήμια είναι γιατί δίνουν πτυχία, τα οποία αποτελούν διαπιστευτήρια που η αγορά εργασίας τούς δίνει αξία. Όταν σταματήσει απόλυτα να γίνει αυτό, απλώς θα καταρρεύσει το εκπαιδευτικό σύστημα όπως το γνωρίζουμε…
