“Είναι συναρπαστικό το συναίσθημα να βρίσκεις κάτι που κανείς άλλος δεν το έχει ξαναδεί” λέει ο άνθρωπος, που έχει συνδέσει το όνομά του με τις καταδύσεις στην Ελλάδα, ο επαγγελματίας-δύτης Κώστας Θωκταρίδης.
Όταν στα μέσα της δεκαετίας του ’80 άρχισε να εμφανίζεται και στη χώρα μας -αρχικά ως χόμπι και στη συνέχεια ως επαγγελματική δραστηριότητα- η κατεύθυνση των καταδύσεων, ο Κώστας Θωκταρίδης έγινε εκείνος που καταδύθηκε σε μεγάλα βάθη, εξειδικεύτηκε σε αποστολές με ερευνητικό και εθνικό ενδιαφέρον και στη συνέχεια άνοιξε δρόμους για ένα ανθρώπινο δυναμικό, που πλέον είναι καταρτισμένο σε υψηλότατο βαθμό.
Αν και οι καταδύσεις δεν ήταν στο …DNA της οικογένειας -“δεν είχα κάποιο παππού σφουγγαρά από την Κάλυμνο, ο παππούς μου ήταν ζαχαροπλάστης”, εξηγεί- κατάφερε να είναι εκείνος που έχει καταδυθεί στα μεγαλύτερα ναυάγια.
Γεννημένος τον Δεκέμβριο του 1968, με χιλιάδες ώρες στο βυθό και χιλιάδες καταγεγραμμένες βουτιές, ο κ. Θωκταρίδης έχει ηγηθεί της υποβρύχιας έρευνας σε πολυάριθμες, υψηλού προφίλ περιστάσεις. Από την πυραυλάκατο “Κωστάκος” στη Σάμο μέχρι το “Σάμινα” στην Πάρο, από το αντιτορπιλικό “Βασίλισσα Όλγα” στη Λέρο μέχρι τον αδερφό του “Τιτανικού”, τον “Βρετανικό”, στο Κάβο Ντόρο. Αλλά και στο ελληνικό ελικόπτερο στα Ίμια, στο υποβρύχιο “Περσέας” στην Κεφαλλονιά και, πρόσφατα, στη διαδικασία ανεύρεσης του ιστορικού ναυαγίου του υποβρυχίου “Κατσώνης”, ένα από τα έξι υποβρύχια που διέθετε το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και του Β’ ΠΠ… Ρέκορντμαν στις βαθιές καταδύσεις μεικτών αερίων, πρωταθλητής ποδηλασίας, ναυαγοσώστης, βατραχάνθρωπος, εκπαιδευτής σπηλαιοκαταδύσεων και χειριστής του προηγμένου βαθυσκάφους “Θέτις”, όπως και χειριστής ρομποτικών καταδυτικών συστημάτων, ο Κώστας Θωκταρίδης είναι ένας άνθρωπος που πρωτίστως αγαπάει τη θάλασσα.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και το “Πρακτορείο 104,9 FM”, δεν αναφέρθηκε μόνο στο “μικρόβιο” της κατάδυσης αλλά κυρίως στις μοναδικές στιγμές που του έχουν χαρίσει οι ελληνικές θάλασσες. “Οι πιο ωραίες στιγμές για μένα είναι οι καταδύσεις με την κόρη μου, που ξεκίνησε από 5 χρονών και τώρα είναι 15” λέει κι εξηγεί πως της έχει δώσει το όνομα Αγάπη – Ωκεανίς.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Σωτήρη Κυριακίδη:
-Περνάμε πλέον σε νέες εποχές σε ό,τι αφορά τις καταδύσεις, όπου χρειάζεται σε μικρότερο βαθμό η φυσική παρουσία και ο άνθρωπος βασίζεται στην τεχνολογία;
Το μέλλον είναι η τεχνολογία. Για πολλαπλούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι γιατί μέσω της τεχνολογίας ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίσει πολύ μεγάλα βάθη με ασφάλεια καθώς δεν υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας.
Ο δεύτερος είναι ότι δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός, δηλαδή τα ρομποτικά μπορούν να παραμένουν μέρες -όχι μόνο ώρες- και επίσης η ποιότητα της εικόνας και των ηχοβαλιστικών έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ, που η αποτελεσματικότητα είναι εξαιρετική, το αποτέλεσμα δηλαδή που λαμβάνει κάποιος σε μερικές ώρες, παλαιότερα ήθελε ημέρες ερευνών, κάτι που μειώνει σημαντικά το κόστος.
Η Ελλάδα αρχίζει τα τελευταία 20 χρόνια και εξελίσσεται σε αυτό το κομμάτι και δημιουργεί μία πολύ δυναμική ιστορία, μέσα από τις ανάγκες που υπάρχουν και συχνά δεν είναι ευχάριστες, όπως πτώσεις αεροσκαφών στη θάλασσα.
-Ήσασταν από μικρός ένας άνθρωπος που είχε αποφασίσει πως το “κάλεσμά του” ήταν η θάλασσα;
Το 1986 ξεκίνησα τις καταδύσεις. Οι πρώτες μου εμπειρίες ήταν οδυνηρές και δύσκολες. Η αλήθεια είναι πως στις πρώτες μου καταδύσεις ένιωθα ότι το υγρό στοιχείο δεν μου πάει με τίποτα. Ένιωθα πολύ άβολα και αυτός ήταν ο λόγος που επέμεινα, στο να ασχοληθώ περισσότερο με τις καταδύσεις γιατί αυτό το συναίσθημα, ότι δεν νιώθω ασφαλής, με έκανε να ζητήσω περισσότερη εκπαίδευση για να νιώσω καλύτερα. Έτυχε να γνωρίσω τους κατάλληλους ανθρώπους στην αρχή και μου μετέδωσαν αυτό το πάθος και την αγάπη για τη θάλασσα και τον βυθό. Έτσι συνέχισα να εξελίσσομαι, αν και στην αρχή δεν ήταν πολύ καλές οι εικόνες, δεν είναι αυτό που λέμε ότι μπήκα στο νερό και ήμουν ταλέντο –θα έλεγα το αντίθετο.
Δεν είχα κάποιο παππού σφουγγαρά από την Κάλυμνο, ο παππούς μου ήταν ζαχαροπλάστης από τη Θεσσαλονίκη, καμία σχέση. Αυτός είναι ο χαρακτήρας μου, όταν δηλαδή ασχολούμαι με κάτι να ασχολούμαι καλά, αλλιώς δεν ασχολούμαι καθόλου. Αφιέρωσα υπερβολικό χρόνο ίσως και αυτό με εξειδίκευσε σε κάποιους τομείς, όπως οι βαθιές καταδύσεις και έτυχαν διάφορα συμβάντα, όπως ναυάγια κ.λπ, που με έχουν κάνει γνωστό στην κοινή γνώμη. Αργότερα, έτυχε να ασχοληθώ με την υψηλή τεχνολογία, με το βαθυσκάφος που ήμουνα κυβερνήτης, αυτό με έφερε πολύ κοντά σε μία άλλη κατηγορία, όπως είναι τα ρομποτικά και τα βαθυσκάφη, που για μένα ήταν ό,τι καλύτερο έχω γνωρίσει στη ζωή μου και ασχολούμαι μέχρι σήμερα.
-Τόσες χιλιάδες ώρες καταδύσεων, σίγουρα θα έχετε μερικές στιγμές που είναι οι αγαπημένες σας ακόμη και σήμερα…
Οι πιο ωραίες στιγμές για μένα είναι οι καταδύσεις με την κόρη μου, που ξεκίνησε από 5 ετών και τώρα είναι 15. Επίσης, ως δεύτερο θα έλεγα πως είναι η εξερεύνηση νέων ναυαγίων. Είναι συναρπαστικό το συναίσθημα να βρίσκεις κάτι που κανείς άλλος δεν το έχει ξαναδεί. Είναι και αυτή η αγωνία που υπάρχει εξερευνώντας, καθώς και η πλούσια ναυτική ιστορία που έχουμε στην Ελλάδα. Ειδικά αν έχει διαβάσει κάποιος τις συγκεκριμένες ιστορίες των πλοίων, η φαντασία των ανθρώπων σε ταξιδεύει και σου δημιουργεί ένα ντοκιμαντέρ, κάτι το οποίο είναι ένας συνδυασμός εξαιρετικός.
Η πιο βαθιά μου κατάδυση είναι στα 212 μέτρα με αναπνευστικές συσκευές με βαθυσκάφος το “ΘΕΤΙΣ” (σ.σ πρόκειται για το βαθυσκάφος “ΘΕΤΙΣ”, τύπου REMORA 2000, έχει επιχειρησιακό βάθος του οχήματος 610 μέτρα και επιχειρεί από το Ω/Κ ΑΙΓΑΙΟ, το οποίο ανήκει στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών/ΕΛΚΕΘΕ).
Τα βάθη πάντως δεν παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, ακούγονται εντυπωσιακά, δεν είναι κάτι όμως που χαρακτηρίζει έναν δύτη. Οι πιο όμορφες καταδύσεις είναι στα ρηχά, εκεί που φτάνει το φως, που υπάρχουν πλούσια χρώματα, ψαράκια και αγαπημένα πρόσωπα.
-Έχει έρθει η ώρα να αποκτήσει και η Ελλάδα σημαντικότερη παρουσία στον καταδυτικό τουρισμό;
Ο καταδυτικός τουρισμός, είναι ένα προϊόν πολύ καινούργιο δεδομένου ότι ο νόμος 3409 δημιουργήθηκε το 2006, άρα το καταδυτικό προϊόν σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου είναι καινούργιο.
Μέχρι στιγμής έχει φανεί ότι τουριστικά δεν το προβάλλουμε σωστά, δεν ξέρουμε πώς να το πουλήσουμε. Το δυνατό μας σημείο δεν είναι ψάρια -που δεν έχουμε πολλά ψάρια- ούτε νομίζω ότι πρόκειται να αποκτήσουμε πολύ σύντομα, με την αλιευτική πολιτική που ακολουθείται. Το δυνατό μας σημείο είναι τα ναυάγια και η ιστορία τους. Αναφέρομαι στα σύγχρονα ναυάγια, τα σιδερένια πλοία δηλαδή.
Επειδή δραστηριοποιούμαι σε αυτό το κομμάτι παράλληλα, διαθέτω δηλαδή καταδυτικό κέντρο και ασχολούμαι με το κομμάτι της προβολής, πηγαίνουμε σε εκθέσεις στο εξωτερικό με τους συναδέρφους και προσπαθούμε να ενημερώσουμε και το κράτος. Είναι κατανοητό ότι υπάρχει κρίση και ότι δεν υπάρχουν μπάτζετ, για αυτό και τα τελευταία χρόνια γίνονται ιδιωτικές πρωτοβουλίες, υπάρχει μία συσπείρωση του κλάδου και μία προσπάθεια να διαφημίσουμε το προϊόν στο εξωτερικό.
Έχουμε καταλήξει με την παρότρυνση ξένων και ειδικών, ιδιαίτερα της γερμανικής αγοράς, ότι το προϊόν που πουλάει είναι τα σύγχρονα ναυάγια, τα σιδερένια πλοία και παράλληλα η ιστορία που έχουν. Κάποιος πρέπει να πει και λίγα πράγματα για αυτά. Σε κάθε περιοχή υπάρχει και τουλάχιστον ένα ναυάγιο, ακόμη καλύτερα και αν είναι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που θα μπορούσε να έχει και μία μεγαλύτερη ιστορία. Αυτά προσελκύουν πάρα πολύ περισσότερους τουρίστες.
-Ποιες ήταν οι σημαντικότερες στιγμές στην καριέρα σας;
Κάθε κατάδυση σε ένα από αυτά τα ναυάγια είναι και μία διαφορετική ιστορία. Εγώ επηρεάζομαι πάρα πολύ από αυτές τις ιστορίες, διαβάζω, διάβαζα και συνέχεια και πρωτογενείς πηγές. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να γνωρίζεις την ιστορία ενός πλοίου και να καταδυθείς σε αυτό. Δεν έχει νόημα να καταδυθείς σε ένα πλοίο, αν δεν γνωρίζεις καθόλου την ιστορία του.
Ο “Βρετανικός” είναι το πιο διάσημο ναυάγιο, μετά τον “Τιτανικό”. Όλοι ονειρεύονται να καταδυθούν σε αυτόν. Προσελκύει πολύ λίγους δύτες, την ελίτ των δυτών, περίπου 20-30 άτομα τον χρόνο. Είναι πολύ βαθιά, είναι 117 μέτρα το μέγιστο βάθος, σε ένα πολύ δύσκολο σημείο, στο Κάβο Ντ’ όρο και βέβαια το κόστος είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Το αντιτορπιλικό “Ύδρα” είναι ένας ιταλικής κατασκευής αντιτορπιλικό, τύπου Ντάρτο, που βυθίστηκε από γερμανική αεροπορική επιδρομή κοντά στην Αίγινα και βρίσκεται 65 ως 70 μέτρα. Είναι βαθιά πάλι. Λίγοι το έχουν επισκεφτεί. Ωστόσο, είναι ένα από τα εντυπωσιακά ναυάγια, με πολύ καλή και σημαντική ιστορία, για το οποίο έχει γίνει ντοκιμαντέρ και έχουν γραφτεί βιβλία. Μια άλλη περίπτωση ήταν η πτώση του ελικοπτέρου στα Ίμια. Δύσκολες εποχές τότε, πολύπλοκη διαδικασία, αλλά πολύ οργανωμένη από πλευράς Ναυτικού, που είχε αναλάβει την οργάνωση. Γενικά, όταν αναλαμβάνει κάτι το Πολεμικό Ναυτικό, η αποστολή εξελίσσεται πολύ καλά γιατί είναι από τους λίγους οργανισμούς στην Ελλάδα που είναι πολύ οργανωμένος. Ο καιρός ήταν άσχημος, λόγω χειμώνα. Κατά τ’ άλλα όλα πήγαν καλά και έγινε η επιχείρηση και η ανέλκυση, όπως είχε προγραμματιστεί.
Στην Ελλάδα, αυτός ο τομέας διαρκώς εξελίσσεται. Οι απαιτήσεις δυστυχώς είναι αρκετές. Δηλαδή τα δυστυχήματα δείχνουν να αυξάνονται και αυτό μάλλον είναι στατιστικό γιατί υπάρχουν περισσότερα πτητικά μέσα. Αν πετάνε πολλά αεροπλάνα, είναι λογικό να υπάρχουν και αυξημένες πιθανότητες προβλημάτων.
Φέτος, θα κάνουμε πολλά πράγματα. Θα είναι μια καλή χρονιά, παραγωγική. Αυτά (σ.σ τα σχέδια ανεύρεσης ναυαγίων) απαιτούν και καλές καιρικές συνθήκες και τα κατάλληλα ‘μπάτζετ’, γιατί οι εποχές είναι δύσκολες για εξερευνήσεις.
