Με εντολή του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τράμπ, αεροπορική επιδρομή των Αμερικανών εκτέλεσε τον στρατηγό Σολεϊμάνι, επικεφαλής των επίλεκτων δυνάμεων των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, κατά γενική ομολογία το δεύτερο πιο σημαντικό πρόσωπο, μετά τον θρησκευτικό ηγέτη, Χαμενεϊ, στην Τεχεράνη. Η Ουάσιγκτον θεωρούσε τον Σολεϊμάνι υπεύθυνο για το σχεδιασμό εκατοντάδων επιθέσεων εναντίον Αμερικανικών δυνάμεων.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Ο στρατηγός δεν ήταν απλός ένας τρομοκράτης, αλλά μια πολύ ειδική περίπτωση. Ήταν το στρατηγικό μυαλό πίσω από στρατιωτικές και παραστρατιωτικές επιχειρήσεις που ενορχήστρωνε η Τεχεράνη και όχι μόνο τις σχεδίαζε, αλλά τις περισσότερες φορές τις κατεύθυνε ο ίδιος επί τόπου. Στο εσωτερικό Ιράν ήταν το στήριγμα του καθεστώτος των Μουλάδων, στη Συρία ήταν το μυαλό στην εκεί διείσδυση του Ιράν, και ο μαέστρος των επιθέσεων εναντίον των Αμερικανών στο Ιράν.
Όταν η Τεχεράνη ήθελε απαντήσεις σε ένα πρόβλημα ή υλοποίηση ενός σχεδίου η απάντηση ήταν δεδομένη. Στέλνουμε τον Σολεϊμάνι να πάρει τον έλεγχο, και να χρησιμοποιήσει τις ικανότητες του , στη διοίκηση τα όπλα, την οργάνωση διαδηλώσεων, την πολιτική, για να επιτύχει το στόχο. Ήταν ο άνθρωπος που υλοποιούσε τι βρώμικες δουλειές του Ιράν, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Μια τέτοια βρώμικη δουλειά του ήταν και η «ξαφνική, λαϊκή» επίθεση εναντίον της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Βαγδάτη.
Αυτό ήταν και το λάθος του καθεστώτος της Τεχεράνης, διότι οι μουλάδες το παρατράβηξαν. Οι αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή είχαν μειωθεί περίπου κατά 80% και ο στόχος ήταν η πλήρης απόσυρση, ειδικά στην προεδρία Τράμπ.
Πριν λίγο διάστημα το Ιράν είχε καταρρίψει ένα drone παρακολούθησης των ΗΠΑ, αξίας 200 εκ. δολαρίων, είχε αυξήσει έντονα την ανάμιξη του στη Συρία και την Υεμένη, ήταν πίσω από την επίθεση στις εγκαταστάσεις της Aramco, στη Σαουδική Αραβία και έστειλαν δυνάμεις για να καταστείλουν τις λαϊκές διαδηλώσεις στο Ιράκ. Για όλα αυτά η επιλογή της Ουάσιγκτον ήταν να μην αντιδράσει.
Όταν όμως πρόκειται για πρεσβείες των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον εκνευρίζεται, κανείς δεν έχει ξεχάσει την ομηρία στην Αμερικανική Πρεσβεία στην Τεχεράνη το 1979, και την τραγωδία στη Βεγγάζη. Στην ουσία με τη δήθεν λαϊκή επίθεση εναντίον της Αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη, το καθεστώς της Τεχεράνης άγγιξε ένα πολύ ευαίσθητη χορδή των νεύρων της Ουάσιγκτον και ήταν δεδομένο ότι θα προκαλούσε σκληρή αντίδραση.
Η Τεχεράνη πίστευε, λόγω τη η αντίδρασης των ΗΠΑ στις προκλήσεις της, ότι με την ενέργεια εναντίον της πρεσβείας θα την εξανάγκαζε να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και στην πιο σύντομη αποχώρηση από το Ιράκ. Επρόκειτο για μια βλακώδη επιδίωξη. Με την εκτέλεση Σολεϊμάνι η Ουάσιγκτον απέδειξε ότι γνωρίζουν τα πάντα γύρω από σημαντικά πρόσωπα και στόχους του Ιράν. Είναι βέβαιο ότι το καθεστώς των Μουλάδων στην Τεχεράνη, έχει αρχίσει να αναρωτιέται τι άλλο γνωρίζει η Ουάσιγκτον και ποιους στόχους έχει στο στόχαστρο.
Εάν πραγματικά οι Ιρανοί είναι έξυπνοι αυτή τη δεδομένη στιγμή θα πρέπει να καταπιούν την εκτέλεση του στρατηγού και να επιτρέψουν στην Αμερική να ολοκληρώσει την αποχώρησή της από τη Μέση Ανατολή. Οι μέχρι στιγμής δηλώσεις των Ιρανών αξιωματούχων με πρώτο και καλύτερο το Χαμενεϊ, δείχνουν το ακριβώς αντίθετο.
Εάν πραγματικά η Τεχεράνη επιλέξει το δρόμο της σύγκρουσης, οι επιλογές που έχει δεν είναι θετικές.
Οι ΗΠΑ έχουν σχεδόν αποχωρήσει από τη Συρία, οπότε δεν αποτελούν στόχο εκεί. Η Διοίκηση των Αμερικανών στην περιοχή βρίσκεται στο Κατάρ, που είναι εξαιρετικά δύσκολος στόχος. Το μόνο σημείο που η Ουάσιγκτον έχει σημαντικό αριθμό δυνάμεων είναι η Σαουδική Αραβία, όπου μετά την επίθεση στην Aramco, της αύξησαν σημαντικά, για να προστατέψουν τις εγκαταστάσεις πετρελαίου. Εάν το Ιράν επιλέξει αυτό το στόχο για να εκδικηθεί την εκτέλεση Σολεϊμάνι, οι Αμερικανοί είναι αρκετά ικανοί να χρησιμοποιήσουν τις ναυτικές τους δυνάμεις στον Περσικό Κόλπο για να απαντήσουν δυναμικά, κάτι που έδειξε με τις δηλώσεις του ο στενός σύμμαχος του Αμερικανού Προέδρου, Γερουσιαστής Γκράχαμ. Στην ουσία ο Γερουσιαστής έδειξε ως στόχο τα διυλιστήρια πετρελαίου του Ιράν. Η Σαουδική Αραβία είχε τα κεφάλαια και τα μέσα να αποκαταστήσει τη ζημιά από την επίθεση στην Aramco, πολύ σύντομα, η Τεχεράνη δεν τα έχει. Ο μόνος στόχος που απομένει είναι η επίθεση εναντίον των δυνάμεων που έχουν απομείνει στο Ιράκ, αλλά αυτό θα προκαλέσει μεγαλύτερη δύναμη πυρός των Αμερικανών εναντίον του Ιράν και θα επιβραδύνει την αμερικανική αποχώρηση από εκεί.
Αυτό σε καμία περίπτωση βέβαια δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί θα έχουν εύκολη δουλειά. Θα χρειαστούν περισσότερες δυνάμεις. Έχουμε όλοι δει τα αποτελέσματα της επέμβασης στο Ιράκ, όπου χρειάστηκαν 100.000 στρατιώτες και σήμερα η δύναμη των Αμερικανών εκεί είναι περίπου 5.000. Με αυτά τα δεδομένα η Τεχεράνη μπορεί να κάνει την Ουάσιγκτον να ματώσει, αλλά πολύ λίγο. Μπορεί η Ουάσιγκτον να μην μπορεί να νικήσει ολοκληρωτικά, αλλά με δορυφόρους, drones, και το ναυτικό τους, δεν θα έχουν πρόβλημα να οδηγήσουν σε ήττα το Ιράν, ακόμα και εάν αυτό δεν σημαίνει αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη. Και στο τέλος οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν, γεγονός που μπορεί να χαρακτηριστεί και νίκη.
Τα σενάρια…
Το πρώτο σενάριο είναι το καθεστώς της Τεχεράνης να αρνηθεί να καταπιεί την εκτέλεση Σολεϊμάνι και να προχωρήσει σε κτύπημα που θα στοιχίσει ζωές Αμερικανών Στρατιωτών. Κάτι τέτοιο θα βάλει φωτιά σε ολόκληρη την περιοχή. Ας αναλογιστούμε για μια στιγμή ότι η Ουάσιγκτον δεν καίγεται για την σταθερότητα στην περιοχή. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη αποχωρήσει κατά ένα μεγάλο μέρος από την περιοχή. Σε μια περίπτωση ευρείας επιχείρησης εναντίον του Ιράν, οι ΗΠΑ θα γίνουν ο βασικός παράγοντας αποσταθεροποίησης στην περιοχή. Έτσι και το Ιράν, μια οντότητα Σία ανάμεσα σε μια θάλασσα Σουνιτών, βλέπει τον εαυτό του σαν το κακό παιδί που δεν έχει πρόβλημα να διαλύσει ότι δεν είναι δικό του. Όλοι θα βρεθούν ανάμεσα στα πυρά, με την Υεμένη, το Λίβανο, τη Συρία, και ειδικά το Ιράκ, να το πληρώσουν περισσότερο από όλους.
Το δεύτερο σενάριο, στην περίπτωση που η Ουάσιγκτον είναι διατεθειμένη να πλήξει σκληρά οτιδήποτε Ιρανικό, η Σαουδική Αραβία θα είναι ευχαριστημένη, διότι δεν θα χρειαστεί να κάνει τίποτα, έναντι του βασικού της αντιπάλου στην περιοχή. Το Ριάντ θα είναι ελεύθερο να ενισχύσει το δίκτυο του με την κάλυψη της δύναμης των ΗΠΑ και αυτό το δίκτυο περιλαμβάνει και τρομοκρατία. Κάτι τέτοιο μπορεί να εξελιχθεί άσημα σύντομα και εξαιρετικά άσχημα αργότερα. Ας μην ξεχνάμε ότι η Αλ Κάϊντα και το ISIS, ήταν δημιουργήματα της Σαουδικής Αραβίας, για να αντιμετωπιστεί η άνοδος του Ιράν. Μπορεί αυτό το κεφάλαιο να έκλεισε με βαρύ κόστος σε αίμα και χρήμα, αλλά είναι πολύ πιθανό να ανοίξει ένα καινούργιο.
Οι ενδείξεις είναι ότι δεν πάνε προς αυτή την κατεύθυνση τα πράγματα. Η Τεχεράνη δεν έχει δυνατότητες άμεσης απάντησης και αυτό δίνει χώρο και χρόνο για εκτόνωση. Υπάρχουν και οι ανησυχίες των μουλάδων στην Τεχεράνη όσο αφορά το μέλλον του καθεστώτος και αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν θα έχουμε σύντομα απάντηση εναντίον των Αμερικανών. Και σίγουρα η απόφαση του Προέδρου Τράμπ για αποχώρηση από τη Μέση Ανατολή δεν έχει αλλάξει και δεν πρόκειται να αλλάξει. Όσο περνάει ο καιρός και δεν υπάρχουν επιθέσεις εναντίον Αμερικανικών στόχων, τόσο θα συνεχίζεται η αποχώρηση.
Ένα είναι σίγουρο, ο Πρόεδρος Τράμπ δεν ανακατεύει την άμμο, όπως άλλοι Πρόεδροι και ειδικά ο προκάτοχός του, αλλά τίποτα δεν είναι και απόλυτα προβλέψιμο στη Μέση Ανατολή. Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά που θα έχουν γίνει λάθος προβλέψεις στη Μέση Ανατολή και ούτε η τελευταία.
*Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
