*Γράφει ο Υψηλάντης Τζούρος
Να δούμε τι λένε και οι γείτονες Ισπανοί Javier J. Pérez and Irune Solera στην ανακοίνωση της μελέτης τους ‘Developments in public investment during the crisis and the recovery’ για την Τράπεζα της Ισπανίας στα τέλη του 2017.
Οι δημόσιες επενδύσεις κοστίζουν, μιας και το κράτος δημιουργεί χρέος για να επενδύσει, πράγμα αυτονόητο, που όμως αξίζει να σημειωθεί αφού στην Ελλάδα πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως το χρέος του Δημοσίου δεν έχει επίπτωση στις ζωές τους.
Αυτές οι επενδύσεις, γενικά τείνουν να είναι μεγαλύτερες τις περιόδους που τα οικονομικά είναι καλά και μειώνονται όταν η οικονομία έχει πρόβλημα.
Η τάση απότομης μείωσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μετά τα πρώτα χρόνια της κρίσης, διορθώθηκε σε όλες τις χώρες που είχαν πρόβλημα, με πρώτη την Ισπανία που είχε 60% αύξηση του λόγου των δημοσίων επενδύσεων σε σχέση με το ΑΕΠ μετά τα πρώτα έτη της κρίσης.
Όμως και πάλι το βάρος που δημιούργησαν οι δημόσιες επενδύσεις, δεν ήταν τέτοιο ώστε να αυξηθούν συνολικά οι επενδύσεις στη χώραρα, αλλά περισσότερο χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο εξισορρόπησης της τάσης μείωσης τους, ενώ βέβαια στην ίδια αποτύπωση διαπιστώνεται πως το αυξημένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων δεν εμπόδισε χώρες να μπουν σε κρίση.
Τελικά, η μελέτη αποτυπώνει πως η τάση μείωσης επενδύσεων εξισορροπήθηκε από τη χρήση των προγράμματων ΣΔΙΤ, αλλά και την προσέλκυση αμιγώς ιδιωτικών επενδύσεων, με τη δημιουργία κινήτρων, ώστε να αναστραφεί η συνολική τάση, μιας και το Δημόσιο μπορεί να κάνει έργα, αλλά δεν είναι πάντα σίγουρο πως αυτά θα είναι σε περιοχές της οικονομίας που θα δημιουργούν άμεσα και δυναμικά αποτελέσματα.
Προφανώς στο σημείο αυτό, οι συγγραφείς θίγουν και τα ζητήματα των πολιτικών πιέσεων και.μη ορθολογικής επιλογής από το Δημόσιο, γεγονός που οδηγεί και στην υλοποίηση έργων που δεν έχουν πραγματική δυναμική για την οικονομία και το εισόδημα των ανθρώπων.
Τα παραπάνω ενισχύουν και τα συμπεράσματα που διατυπώνω κατά καιρό.
Η κρίση στην Ελλάδα γιγαντώθηκε από την απότομη περικοπή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων τα πρώτα χρόνια της κρίσης, σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση του νόμου Κατσέλη που πάγωσε την τραπεζική αγορά.
Έπειτα, η τάση διορθώθηκε από την επόμενη κυβέρνηση, αλλά η σύντομη αυτή αναστροφή ακολούθησε το πρώτο εξάμηνο του 2015 με τα γνωστά γεγονότα και την στατική πορεία των επόμενων τριών ετών, ως και σήμερα.
Τελικά, το ζήτημα δεν είναι απλά να αυξάνεται το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων, αλλά να υπάρχει εθνικό στρατηγικό σχέδιο το οποίο να δίνει βάση σε κλάδους που αναπτύσσονται γοργά και έχουν δυνατότητες να αλλάξουν την πορεία της οικονομίας.
Βασικά προαπαιτούμενα για την κατάρτιση τέτοιου σχεδίου η αποπολιτικοποίηση του Δημοσίου και η επένδυση από την πλευρά της κυβέρνησης σε απολύτως καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και η υιοθέτηση εργαλείων της οικονομικής και στατιστικής επιστήμης (Δορυφόροι Λογαριασμοί, Ηλεκτρονικές Βάσεις Δεδομένων), που να επιτρέπουν τη χάραξη του σχεδιασμού βάσει συγκεκριμένων στοιχείων.
Με απλά λόγια χρειάζεται Σχέδιο, Μέθοδος και Πράξη.
Στοιχεία που προφανώςς λείπουν από τη σημερινή κυβέρνηση της χώρας.
