Τα βασικά σημεία των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα, που κατατέθηκε αργά χθες το βράδυ στη Βουλή από τον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα και αναμένεται να ψηφιστεί ενδεχομένως και την επόμενη εβδομάδα, αφορούν κυρίως σε θέματα τρομοκρατίας, έκτισης ποινών από πολυϊσοβίτες και στην αυστηρότερη αντιμετώπιση ποινικών συμπεριφορών για έκνομες ενέργειες μέσα στην πόλη (μολότοφ) και εισβολές σε δημόσια κτίρια (όπως οι έφοδοι του Ρουβίκωνα).
Στον Ποινικό Κώδικα θα υπάρχουν αλλαγές σε διατάξεις που εκ νέου προβλέπουν ως κακούργημα την ενεργητική δωροδοκία και εκείνες που προβλέπουν ότι το αδίκημα της απιστίας για τα τραπεζικά στελέχη θα διώκεται μόνο κατόπιν μηνύσεως. Η διάταξη στοχεύει στο να διευκολυνθούν οι τράπεζες στη διευθέτηση των λεγόμενων κόκκινων δανείων.
Ενα ακόμα σημαντικό στοιχείο όμως που εντοπίζεται στις αλλαγές του Ποινικού Κώδικα είναι οι διατάξεις που επιβάλλουν σημαντικές ποινές για τους οδηγούς που οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ, αλλά και υπό την επήρεια ουσιών, με αποτέλεσμα να θέτουν σε κίνδυνο ζωές και περιουσίες.
Βάσει των νέων διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, επιχειρείται να σφίξει ο κλοιός και για τις επιθέσεις αναρχικών ομάδων, όπως είναι ο Ρουβίκωνας, αλλά και για τα πρόσωπα που διαπράττουν αδικήματα εις βάρος συμβολαιογράφων που διενεργούν πλειστηριασμούς. Ενδεικτικά είναι τα παραδείγματα εισβολών σε γραφεία κατά το πρόσφατο παρελθόν.
Φυλάκιση έως τρία έτη προβλέπεται πλέον στον Ποινικό Κώδικα για όποιον παράνομα εισέρχεται και παραμένει σε δημόσια κτίρια (νοσοκομεία, πρεσβείες, δικαστήρια, επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, ΔΕΗ κ.λπ.) «και προκαλεί έτσι διακοπή ή σοβαρή διατάραξη της ομαλής διεξαγωγής της υπηρεσίας».
Την ίδια στιγμή, με τις νέες διατάξεις αυστηροποιείται το νομικό πλαίσιο και για όσους επιτίθενται σε δημοσίους υπαλλήλους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο προστασίας, για παράδειγμα, για τους ελεγκτές της εφορίας που έχουν πέσει θύματα ξυλοδαρμού.
Πλέον η εσωτερική νομοθεσία εναρμονίζεται με Κοινοτική Οδηγία και για πρώτη φορά θεσπίζονται ποινές ακόμη και για ταξίδια στο εξωτερικό υπόπτων για τρομοκρατία, ενώ τιμωρούνται η χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων καθώς και η παροχή πληροφοριών για τέλεση τρομοκρατικών πράξεων.
Με έως και τρία χρόνια φυλάκισης τιμωρείται, βάσει των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα, όποιος πραγματοποιεί ταξίδια «με σκοπό να τελέσει ή να συμβάλει στην τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος, να συμμετάσχει στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας, με επίγνωση του γεγονότος ότι η εν λόγω συμμετοχή θα συμβάλει στις εγκληματικές δραστηριότητες αυτές της ομάδας ή με σκοπό να προσφέρει ή να παρακολουθήσει εκπαίδευση για τέλεση τρομοκρατικών πράξεων».
Ο Ποινικός Κώδικας θα έχει αλλαγές και για τους πολυϊσοβίτες, καθώς πλέον προβλέπεται ότι θα έχουν δικαίωμα να ζητήσουν αποφυλάκιση μόνο αφού θα έχουν περάσει στη φυλακή 22 χρόνια από την ποινή που τους έχει επιβληθεί και όχι 17, όπως προβλέπεται σήμερα. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι καταδικασθέντες για την υπόθεση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», μεταξύ των οποίων και ο Δημήτρης Κουφοντίνας.
Σε κακούργημα μετατρέπεται πλέον η δωροδοκία-δωροληψία υπαλλήλων μετά την κόκκινη κάρτα από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Σε μια προσπάθεια να διευκολυνθούν οι τράπεζες στη διευθέτηση των λεγόμενων κόκκινων δανείων, το αδίκημα της απιστίας που αναφέρεται στο άρθρο 390 του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται ότι για τις τράπεζες η ποινική δίωξη θα γίνεται μετά από σχετική μήνυση. Ωστόσο, σε ό,τι έχει να κάνει με τις υπόλοιπες κατηγορίες, όπως είναι οι κρατικοί λειτουργοί, προβλέπεται η αυτεπάγγελτη δίωξη από εισαγγελέα.
Εφεξής όποιος απειλεί με τέλεση τρομοκρατικής πράξης ή προκαλεί ή διεγείρει σε διάπραξή της και έτσι εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω του Διαδικτύου θα βρίσκεται αντιμέτωπος με ποινή φυλάκισης έως τρία χρόνια.
Σημαντικές αλλαγές έρχονται και για το ζήτημα με τις βόμβες μολότοφ. Πλέον «όποιος κατασκευάζει, προμηθεύεται ή κατέχει εκρηκτικές ύλες, ή εκρηκτικές βόμβες από τις οποίες μπορεί να προκληθεί κίνδυνος για άνθρωπο τιμωρείται με φυλάκιση τριών ετών», αναφέρει ο Ποινικός Κώδικας. Ωστόσο, αν η χρήση των βομβών μολότοφ γίνεται σε δημόσιους χώρους, ο δράστης θα είναι αντιμέτωπος με κακούργημα και θα τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη. Σημειώνεται πάντως ότι ο δράστης δεν τιμωρείται αν παραδώσει με τη θέλησή του στις Αρχές τις εκρηκτικές ύλες που κατέχει ή εμπόδισε άλλους να κάνουν χρήση αυτών.
Ο Ποινικός Κώδικας φέρνει αλλαγές και στις… κλοπές , αφού κακούργημα, με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξης έως δέκα έτη αλλά και χρηματική ποινή, αποτελεί η διακεκριμένη κλοπή, δηλαδή όταν η αξία των κλοπιμαίων είναι άνω του ποσού των 120.000 ευρώ. Επίσης, κακούργημα αποτελεί και η κλοπή ή διάρρηξη που έγινε από δύο ή περισσότερα άτομα που είχαν συγκροτήσει συμμορία για τον σκοπό αυτό, ανεξαρτήτως της αξίας των κλοπιμαίων.
Τέλος η ανοχή σε όσους καταναλώνουν αλκοόλ ή έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών και οδηγούν, καθώς αν προκαλέσουν απώλεια ανθρώπινων ζωών, θα βρεθούν αντιμέτωποι μέχρι και με ισόβια κάθειρξη, όπως προβλέπουν οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα.
Σημαντικές, αν και λιγότερες, είναι και οι αλλαγές που έρχονται στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Συγκεκριμένα:
Σε μια προσπάθεια να επιταχυνθεί η εκκαθάριση χιλιάδων υποθέσεων που εκκρεμούν, επανέρχεται ο θεσμός του Μονομελούς Πρωτοδικείου, που τον περασμένο Ιούνιο είχε καταργηθεί.
Με τις νέες διατάξεις καταργείται, όπως είχε υποδείξει η GRECO, η δυνατότητα που είχε ο εκάστοτε υπουργός Δικαιοσύνης να αναστέλλει διώξεις για δωροδοκία και δωροληψία. Η κατάργηση γίνεται για λόγους προφανείς συμμόρφωσης της χώρας μας και για την πληρότητα του νομικού πλαισίου.
Αλλαγές με διορθώσεις και αποσαφηνίσεις έρχονται και για τις κατ’ οίκον έρευνες. Κρίθηκε αναγκαίο να διασαφηνιστεί ρητά ότι η παρουσία δικαστικού λειτουργού αφορά μόνον τις έρευνες σε κατοικία. Εισάγεται επιπλέον μεταβατική διάταξη όσον αφορά τη διατήρηση της ισχύος ερευνών που ήδη έχουν γίνει. Η ρύθμιση αποσκοπεί στο να διατηρηθούν ισχυρές οι έρευνες, που έχουν διενεργηθεί από την 1.7.2019 , όταν άρχισε η ισχύς του Κώδικα που ψηφίστηκε επί προηγούμενης κυβέρνησης, ακόμα και αν δεν έγιναν με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής Αρχής. Εξαιρείται η έρευνα σε κατοικία, για την οποία απαιτείται πάντοτε η παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής Αρχής.
