Πανικός από τον Πάνα, τον μυθικό αγροτικό θεό της Αρκαδίας, προστάτη των βοσκών.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Πάν, Παίων ή Πάων ήταν τα ονόματα του θεού, που παρουσιαζόταν με κεφάλι ανθρώπου και πόδια τράγου. Ο τραγοπόδαρος θεός, όπως τον αποκαλούσαν, είχε και δυο κέρατα κατσίκας στο κεφάλι. Ήταν τόσο δύσμορφος, που, όταν τον πρωτοαντίκρισε η μητέρα του, τρομαγμένη τον εγκατέλειψε. Ο Ερμής τον λυπήθηκε, τον μετέφερε στον Όλυμπο, όπου τον καλοδέχτηκαν οι άλλοι θεοί. Μετά επέστρεψε στην Αρκαδία και ανατράφηκε από τις Νύμφες. Εκτός από τους βοσκούς προστάτευε και τους κυνηγούς και τους ψαράδες. Από αυτήν την ιδιότητα του Πάνα έχουμε και την λέξη πανίδα (ἡ πανίς, τῆς πανίδος) που δηλώνει το σύνολο των ζωικών ειδών στην στεριά και στην θάλασσα.
Ζούσε σε δάση, σπήλαια, κοιλάδες, ρεματιές, στη φύση, δηλαδή. Ιερά του υπήρχαν σε όλη την Ελλάδα και φυσικά στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Αρκαδία, που ονομαζόταν στην αρχαιότητα και Πανία. Το Πάνειον Όρος, βορειοανατολικά της Βάρης, σε αυτόν ήταν αφιερωμένο.
Και για να έλθουμε στον πανικό. Πανικός είναι ο φόβος, η ταραχή, ο τρόμος. Πανικός από τον Πάνα, λοιπόν, αφού ο θεός ήταν θορυβώδης και ταραχοποιός. Εμφανιζόταν απρόσμενα και έκανε μεγάλο θόρυβο. Υπάρχει ο θρύλος ότι στη Μάχη του Μαραθώνα βοήθησε τους Έλληνες εναντίον των Περσών, βγάζοντας δυνατές και τρομακτικές φωνές. Η δοξασία λέει ότι επαναλάμβανε ρυθμικά το όνομά του «Παν – παν – παν» με αποτέλεσμα οι Πέρσες να πανικοβληθούν και να υποχωρήσουν πανικόβλητοι. Έκτοτε οι Αθηναίοι τον θεωρούσαν και πολεμική θεότητα.
Ο πανικός παραλύει την λογική και οδηγεί τον άνθρωπο σε καταστάσεις που δεν ελέγχει. Γι’ αυτό συνιστούμε σε όλους ψυχραιμία.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
