Όλο και πιο φτωχοί, όλο και πιο γέροι: η ετήσια έκθεση της ιταλικής στατιστικής υπηρεσίας περιγράφει τη χώρα ως έναν τόπο που βρίσκεται σε κίνδυνο για μία όλο και μεγαλύτερη οικονομική αποανάπτυξη και σε μία αχαλίνωτη δημογραφική κατάρρευση. Και κατά συνέπεια, μία χώρα με αβέβαιο μέλλον.
Τα στοιχεία της Ista δείχνουν πως το ιταλικό ΑΕΠ θα συνεχίσει να πέφτει και το τρίτο τρίμηνο του έτους. Το γεγονός είναι ανησυχητικό, όμως εκείνο το στοιχείο που γεννά πραγματικό τρόμο είναι η δημογραφική πρόβλεψη πως έως το 2050 ο πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί κατά 2,2 εκατ. κατοίκους. Αυτό ερμηνεύεται σε μία μείωση κατά 6 εκατ. του συνολικού εργατικού δυναμικού της.
Το σενάριο περιγράφει μία χώρα όπου οι νέοι θα είναι όλο και λιγότεροι, ενώ θα πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των ηλικιωμένων: «σε ένα παρόμοιο πλαίσιο θα υπάρξουν δύο προβλήματα: το πρώτο είναι καθαρά αριθμητικό. Όσο λιγότεροι εργάζονται, τόσο μειώνεται το ΑΕΠ. Το άλλο αφορά την παραγωγικότητα, που εξαρτάται από την δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού. Σε μία κοινωνία όπου πλειοψηφούν οι νέοι, η οικονομία αναπτύσσεται γρηγορότερα», τονίζει ο καθηγητής Κάρλο Κοταρέλι.
Και φυσικά αναδύεται στο σημείο αυτό το πρόβλημα των συντάξεων. «Στην ιστορία της ανθρωπότητας, οι νέοι βοηθούν τους γεροντότερους. Αλλά εάν τα τελευταία τούτα χρόνια, οι νέοι επιλέγουν να μην κάνουν παιδιά, δεν θα υπάρχουν νέοι για να τροφοδοτούν τις μελλοντικές τους συντάξεις. Θα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, αλλά στην πραγματικότητα έχουμε αρχίσει να το αντιμετωπίζουμε από σήμερα. Εάν κάτι δεν αλλάξει, τότε θα χειροτερεύει όλο και περισσότερο. Είμαι στο σημείο να πω ότι οι πολιτικές της παρούσης κυβέρνησης δεν μας επιτρέπουν να αλλάξουμε την κατάσταση, ούτε στο οικονομικό, αλλά ούτε και στο δημογραφικό επίπεδο. Κινδυνεύουμε να βρεθούμε στο σημείο που είχαμε βιώσει στην Ιταλία την περίοδο 2011-12», επισημαίνει ο κ. Κοταρέλι.
‘Όσον αφορά την υπογεννητικότητα, οι μόνοι που μπορούν να αναστρέψουν την τάση είναι οι μετανάστες. Χάρη σε αυτούς υπήρξε μία θετική αναστροφή την τελευταία 20ετία, όπως τόνισε ο πρόεδρος της Ista ΤζανΚάρλο Μπλαντζάρντο κατά την παρουσίαση της έκθεσης. Και για τον Κοταρέλι, «η νόμιμη μετανάστευση μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα και στην οικονομία και στο δημογραφικό. Όμως γνωρίζουμε πως για πολλούς λόγους αυτό δημιουργεί εντάσεις. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι εξασφαλίζει τόσες ψήφους, από τον φόβο της παράνομης μετανάστευσης. Και για πολλούς υπάρχει ο φόβος της αλλαγής, που έρχεται με ταχιά βήματα».
Το δημογραφικό πρόβλημα είναι ακριβώς εκείνη η παράμετρος που εκμεταλλεύεται και ο Σαλβίνι στην αντιπαράθεσή του με την Ευρώπη «Η πρώτη μεγάλη κρίση είναι το δημογραφικό και οι Βρυξέλλες το γνωρίζουν. Εμείς θα μειώσουμε τους φόρους σε εργαζόμενου και οικογένειες παρά τις απόψεις κάποιων γραφειοκρατών. Το μέλλον των νέων μας έχει προτεραιότητα εν σχέσει με όποιες δεσμεύσεις αποφασίζονται γύρω από ένα τραπεζάκι», τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής της ξενοφοβικής Λέγκας, σχολιάζοντας την έκθεση.
Αλλά θα αρκέσει αυτό για να πεισθούν οι Ιταλοί να κάνουν περισσότερα παιδιά; Ο καθηγητής Κοταρέλι απορρίπτει την απλουστευτική πρόταση του Σαλβίνι να λύσει το πρόβλημα μόνο με τη μείωση φόρων. «Και με ποια λεφτά; Δεν υπάρχει ένα μέτρο που να αντιμετωπίζει την υπογεννητικότηα. Το μεγάλο πρόβλημα της Ιταλίας είναι το δημόσιο χρέος. Ξοδεύουμε το 3,7% του ΑΕΠ (70 δισεκ. ευρώ) για να αποπληρώνουμε τους τόκους του χρέους. Αυτά τα χρήματα οι άλλες χώρες τα χρησιμοποιούν για μέτρα που αντιμετωπίζουν το δημογραφικό τους πρόβλημα» επισημαίνει.
Σε αυτό που εθελοτυφλεί ο Σαλβίνι είναι εκείνο που ο καθηγητής Κοινωνιολογίας της Εργασίας Ντομένικο Ντε Μάζι τονίζει σαφώς: δηλαδή πως οι άλλες χώρες έχουν σκεφθεί να αντιμετωπίσουν τη μειωμένη παρουσία «ημεδαπών» με «μετανάστες». Όπως τονίζει ο ίδιος ο Ντε Μάζι «θα πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας στο τι συμβαίνει σε όλον τον κόσμο. Στην Ιταλία ο πληθυσμός της θα μειωθεί στο μέλλον, αλλά σε πλανητικό επίπεδο σε 10 χρόνια θα είμαστε κατά ένα δισ. περισσότεροι». Αυτό ακριβώς το ζήτημα δεν τίθεται στην Ιταλία, σύμφωνα με τον ίδιον. Αρκεί να δώσουμε σε κάποιους την δυνατότητα να μετακινούνται από τη μία χώρα στην άλλη: «ευτυχώς η κατάσταση είναι συνολική και έτσι μπορούμε να ισοσκελίσουμε την υπογεννητικότητα με τη μετανάστευση. Κι αυτό είναι κάτι που ο Σαλβίνι δεν κατανοεί», υπογραμμίζει.
