Η ευχέρεια της διακαινησίμου αργίας και η ευκαιρία για ποδόσφαιρο των γιών μου στο ύπαιθρο, μού επιτρέπουν να αφεθώ για λίγο στην ευωχία που μού προσφέρει ο «Πολιτικός» του Πλάτωνα.
Διαβάζω τα λόγια του Ελεάτη ξένου προς τον Νέο Σωκράτη: «κι εκείνους που κυλιούνται [1]στην αμάθεια και στη μεγάλη αθλιότητα, τους ρίχνει (η βασιλική – πολιτική τέχνη) στο ζυγό που βρίσκεται το δουλικό γένος». Παρακολουθώ το συλλογισμό:
(α) αυτός που κυλιέται, όχι απλώς οδεύει ή πέφτει, αλλά κυλιέται (σαν το γουρούνι μες στη λάσπη),
(β) στην αμάθεια, δηλαδή, την πεφροντισμένη αποχή από τη γνώση, την όποιας μορφής εκπαίδευση, τελικά, την έλλειψη εμπειρίας, και
(γ) στη μεγάλη αθλιότητα, όχι τη μικρή, αλλά (προϋπόθεση απαραίτητη) τη μεγάλη αθλιότητα, άλλως, τη θέμεθλη, τη συθέμελη αναστροφή του άθλου, τη χαμέρπεια, τότε,
(δ) (η βασιλική – πολιτική τέχνη) τους ρίχνει, δηλαδή τους σπρώχνει, δεν τους παίρνει από το χεράκι να τους πάει, τους ρίχνει σε ζυγό, σε είδος σκλαβιάς του τραχήλου τους, που είναι
(ε) το δουλικό γένος, το γένος (κάτι σαν φυλετική κατηγορία) των δούλων. Και πιο χαμηλά, πιο κάτω από το δούλο, στον παγωμένο κόσμο της Αρχαιότητας, δεν υπάρχει! Πολύ αργότερα ο Χριστιανισμός ανάγει τους δούλους, τους έσχατους, σε πρώτους. Πολύ αργότερα η Ορθόδοξη επιείκεια θα δηλώσει το «αλλήλων ισόδουλοι, αλλήλων κύριοι». Στον παγωμένο – κατά Μοσκώφ – κόσμο της Αρχαιότητας, ο δούλος είναι δούλος, ίσος με το πάτωμα.
Διερωτάται κανείς: «άραγε ο Πλάτων έβλεπε τόσο μπροστά, που θέλησε να προβλέψει την αναπόφευκτη κατάληξη της κατηφόρας ΣΥΡΙΖΑ προς τον πάτο»; Το πιθανότερο! Η επί τετραετία κεκυλισμένη και απροκάλυπτη αμάθεια και η έρπουσα ως σκανδαλώδης και ποικιλόμορφη αθλιότητα του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ, μια και μόνη πορεία έχουν: τον αιφνιδιασμό του τραχήλου τους υπό τον δουλικό αραμπά.
Ωστόσο, ο Πλάτων στον «Πολιτικό» του, δεν προφητεύει μόνον το απέραντο πέρας του δουλικού ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κομίζει και πολιτική πρόταση εναλλακτική. Εντρυφεί τόσο ουσιωδώς στις δύο αρετές, που συνιστούν τους ακρογωνιαίους λίθους της πολιτικής τέχνης, ώστε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δι’ απλής αναγνώσεως του πλατωνικού πονήματος, θα ευρεθεί την επομένη των εκλογών έτοιμος. Σύνεση και γενναιότητα. Γενναιότητα και σύνεση. Τόσο απλά! Μα, θα μού πει κάποιος, αφού είναι τόσο απλά, γιατί η Ελλαδίτσα μας άγγιξε την κατάντια; Συνεχίζω.
Οι δύο αυτές αδιαίρετες και αδιαχώριστες δυνάμεις συνιστούν την Αρετή. Κι ενώ μοιάζει να συνυπάρχουν αρμονικά, συμβαίνει το εντελώς αντίθετο. Ερίζουν μεταξύ τους, αντιπαρατίθενται, σαν τα παιδιά που αγωνίζονται στη διελκυστίνδα. Η σύνεση αναζητά τη σύνεση. Και την παντρεύεται και την γεννά και, ύστερα, τα παιδιά της τα παντρεύει με μια όμοια σύνεση. Η πολλή σύνεση, όμως, γεννά συστολή, που οδηγεί στη νωθρότητα και, αφεύκτως, καταντά εντελώς ανάπηρη[2].
Από την άλλη, η γενναιότητα, που κι αυτή τον εαυτό της επιλέγει να παντρευτεί και να διαιωνίσει, ως μόνη της, ως ρώμη, ακμάζει στην αρχή, αλλά, στο τέλος μαραίνεται ως παραφροσύνη μανική[3].
Ποιά, λοιπόν, η συμβουλή του Πλάτωνα στον Κυριάκο Μητσοτάκη; Η συνύφανση. Μόνη της η σύνεση δεν αρκεί. Και μόνη της η γενναιότητα δεν χωράει. Κι ενώ είναι απλή η αποσύνθεση της Αρετής, ώστε ο πολιτικός να γνωρίζει τα συστατικά της, η δυσκολία έγκειται στην συνύφανσή τους. Η υφαντική τέχνη της πολιτικής παραινεί τη συνύφανση του κοκκώδους υφάσματος της ρώμης, της γενναιότητας, με το λείο, το απαλό και στιλπνό ύφασμα της σωφροσύνης, της σύνεσης. Και τούτη είναι η μόνη δυσκολία για τον πολιτικό, που, οσονούπω θα κληθεί να αναλάβει ως Ηνίοχος και «τεχνίτης» και «μορφωμένος» κι «ευγενής»[4] το άρμα της χώρας.
Ύστερα, θυμήθηκα τον Breton να γράφει, εκεί γύρω στο 1930: «Σε ό,τι αφορά τη δράση, δεν τίθεται ζήτημα. Ούτ’ ένας από μάς δεν υπάρχει πού να μην εύχεται το πέρασμα της εξουσίας από τα χέρια των αστών στα χέρια των προλεταρίων». Φθάνει, αγαπητέ και κεκοιμημένε André Breton! Φάγαμε προλεταριάτο και σκάσαμε. Και ο Πλάτων τους ξαποστέλνει στο «δουλικό γένος». Αρκετά! Καθείς εφ’ ώ εμορφώθη και ησκήθη και ετάχθη! Ας μείνει και κανένα πείραμα για τους αντιδραστήρες των εργαστηρίων του Μετσοβίου! Όχι όλα εντός του Μεγάρου Μαξίμου! Φθάνει!
Αν ζούσε ο Ελύτης, θα ξαναέλεγε ότι: «τα λόγια τα ελληνικά πεισμάτωσαν άξαφνα και αρνούνται να υπακούσουν, εάν συμβαίνει να είσαι όχι μόνον από την άποψη της ιθαγένειας, αλλά και κατά φαντασίαν Έλλην»[5]. Πεισμάτωσαν όλα και όλοι. Και τα σπασμένα ελληνικά μες στα συριζαίικα στόματά τους, και η Αρετή υποδουλωμένη στο ζυγό της αμάθειάς τους, και η κατάντια του Νεοέλληνα να κυβερνάται από την αθλιότητα αυτού που «τού πήρε το καρβέλι και τού δίνει αντίδωρο»[6]! Φθάνει! Ως εδώ! Ως .. εχθές!
[1] «Τους δε εν αμαθία τε αύ και ταπεινότητι πολλή κυλινδουμένους εις το δουλικόν υποζεύγνυσι γένος», «Πολιτικός», Ε 309
[2] «Η δε αιδούς γε αύ λίαν πλήρης ψυχή (…), νωθεστέρα φύεσθαι του καιρού και αποτελευτώσα δή παντάπασιν αναπηρούσθαι», «Πολιτικός», Ε 311
[3] «…πέφυκεν ανδρεία (…) κατά μεν αρχάς ακμάζειν ρώμη, τελευτώσα δε εξανθείν παντάπασι μανίαις», «Πολιτικός», D 310
[4] Οι όροι είναι πλατωνικοί, όχι δικοί μου, για τον «πολιτικό άνδρα».
[5] «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο», Οδ. Ελύτης, «Εν Λευκώ», εκδ. Ίκαρος
[6] Πρωτομαγιάτικη φρασάρα του Κυριάκου Μητσοτάκη σε βάρος του Π/Θ Τσίπρα.
