Εθνική εγρήγορση και ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Αυτό είναι το δίπτυχο της ελληνικής στρατηγικής για την επιβολή δασμών στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ, όπως προέκυψε από τη σύσκεψη του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής υπό τον Πρωθυπουργό στο Μαξίμου.
Του Κώστα Πασίση
Η απόφαση Τραμπ να ανατρέψει την παγκόσμια εμπορική «τάξη», που βασίζεται σε ανοιχτές αγορές, έχει δημιουργήσει ένα σύνθετο και απρόβλεπτο περιβάλλον για τη χώρα μας, η οποία, ως μικρή αλλά εξωστρεφής οικονομία, εξαρτάται από τη σταθερότητα του διεθνούς εμπορίου που πλέον βρίσκεται σε αχαρτογράφητα νερά…
Ο πρωθυπουργός, στην εισαγωγική του τοποθέτηση, τόνισε τη σημασία της δημοσιονομικής σταθερότητας και της επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων ως βασικούς πυλώνες για την θωράκιση της οικονομίας μας.
Η Ελλάδα επιμένει σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αντίδραση, θεωρώντας ότι η συλλογική στάση των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. θα είναι πιο αποτελεσματική έναντι των αμερικανικών δασμών.
Αυτή η προσέγγιση αντικατοπτρίζει την πεποίθηση ότι οι πιθανές μεμονωμένες κινήσεις κάθε χώρας θα ήταν λιγότερο αποδοτικές και πιθανότατα θα καταστήσει την Ευρώπη πιο ευάλωτη στις πιέσεις από τις ΗΠΑ.
Όπως επισημαίνεται η ελληνική τακτική κινείται σε δύο επίπεδα.
Πρώτον, σε εθνικό, η κυβέρνηση εστιάζει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας.
Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε τη σημασία των επενδύσεων, της καινοτομίας και της στήριξης της ελληνικής ναυτιλίας, που αποτελεί κρίσιμο πυλώνα του παγκόσμιου εμπορίου.
Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, αν και περιορισμένες (περίπου 4,5% του συνόλου), περιλαμβάνουν μοναδικά προϊόντα, όπως ελιές, λάδι και φέτα, τα οποία δεν παράγονται στις ΗΠΑ.
Αυτό δημιουργεί στην Ελλάδα μια βάση, ένα δυνατό επιχείρημα για να ζητήσει εξαιρέσεις ή ειδική μεταχείριση, αν και ο πρωθυπουργός κρατά χαμηλές τις προσδοκίες, δεδομένης της απρόβλεπτης στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης.
Δεύτερον, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση μιας κοινής στρατηγικής.
Η Αθήνα υποστηρίζει τη θέσπιση αναλογικών αντιμέτρων, όπως αυτά που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (δασμοί ύψους έως 28 δισ. δολαρίων σε αμερικανικά προϊόντα).
Σύμφωνα με το Reuters η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε δασμό 25% σε μια σειρά αμερικανικών προϊόντων ως απάντηση στους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ στον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Ωστόσο, η ελληνική πλευρά φαίνεται να προτιμά τη διπλωματική οδό έναντι της άμεσης κλιμάκωσης, καθώς ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την ανάγκη για προσεκτική ανάλυση και αποφυγή σπασμωδικών αντιδράσεων.
Αυτό συνάδει με τη δήλωση της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, η οποία τόνισε τη διάθεση της Ε.Ε. για διαπραγματεύσεις, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα αντίδρασης.
Το παρασκήνιο του Κυβερνητικού Συμβουλίου
Η διπλωματική προσέγγιση από πλευράς Μαξίμου αποκαλύπτει ακόμη ο πρωθυπουργός δε θέλει να διακινδυνεύσει τη συνολική εξαιρετική σχέση με τις ΗΠΑ, που παραμένουν βασικός σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και σημαντικός παράγοντας για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά με τις εντάσεις στην περιοχή και με μια Τουρκία να παραμονεύει στη γωνία…
Μια κόντρα με τον πλανητάρχη, που συχνά παίρνει προσωπικά τις διαφωνίες, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο αυτή τη στρατηγική συνεργασία.
Έτσι αντί να ρισκάρει, ο κ. Μητσοτάκης προτιμά γίνει μέρος μιας ενιαίας ευρωπαϊκής στάσης, αφήνοντας την Ε.Ε. να διαπραγματευτεί συλλογικά και να απορροφήσει το βάρος μιας πιθανής αντιπαράθεσης.
Κοινώς ποντάρει στη δύναμη των 27 κρατών της Ε.Ε., ελπίζοντας ότι η κοινή πίεση θα φέρει καλύτερα αποτελέσματα…
Ένα ακόμα σημείο που απασχολεί το Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομίας είναι οι έμμεσες επιπτώσεις των δασμών στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία.
Η πιθανή επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ε.Ε. (0,3-0,4% του ΑΕΠ) και η μείωση της κατανάλωσης ενδέχεται να πλήξουν τον τουρισμό, έναν κλάδο ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα.
Επιπλέον, η αναταραχή στις διεθνείς αγορές μπορεί να περιορίσει τις επενδύσεις, κάτι που η κυβέρνηση επιδιώκει να αντιμετωπίσει με ενίσχυση της εσωτερικής παραγωγικότητας και αναζήτηση νέων αγορών, όπως η Ινδία.
Εκείνο πάντως που ανησυχεί το Μαξίμου και τον Πρωθυπουργό είναι μήπως οι δασμοί Τραμπ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές θέσουν σε δοκιμασία τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς είναι γνωστά παντού τα αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των 27 κρατών-μελών.
Στην προκειμένη περίπτωση η πραγματικότητα είναι ότι κάθε χώρα βλέπει το πρόβλημα μέσα από το δικό της πρίσμα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ρωγμές στη συλλογική της στάση.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα, εξάγει αγροτικά προϊόντα, όπως ελαιόλαδο, φέτα κρασιά, ενώ η Γερμανία στέλνει αυτοκίνητα και μηχανήματα και ως γνωστόν η χώρα μας έχει μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη από τη Γερμανία.
