Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι σαρωτικοί δασμοί στον Καναδά και το Μεξικό θα τεθούν σε ισχύ την Τρίτη, αναφέροντας από τον Λευκό Οίκο ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα για μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για την αποτροπή των εισφορών.
«Οι δασμοί, ξέρετε, έχουν οριστεί», δήλωσε ο κ. Τραμπ. «Θα τεθούν σε ισχύ αύριο».
Ο κ. Τραμπ πρότεινε την επιβολή δασμών 25% σε όλες τις μεξικανικές και καναδικές εξαγωγές που διέρχονται από τα σύνορα των ΗΠΑ και επιπλέον 10% για τα κινεζικά προϊόντα, αρχής γενομένης από τα μεσάνυχτα της Τρίτης, λέγοντας ότι οι χώρες αυτές δεν έχουν κάνει αρκετά για να ανακόψουν τη ροή ναρκωτικών και μεταναστών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η κίνηση αυτή θα αυξήσει τις εισφορές που επιβάλλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στα ξένα αγαθά σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1940 και είναι πιθανό να διαλύσει τις περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού και να αυξήσει το κόστος εκατοντάδων προϊόντων από αυτοκίνητα μέχρι και λαχανικά.
Οι δασμοί αναμένεται επίσης να επιδεινώσουν περαιτέρω τη σχέση των ΗΠΑ με τους δύο στενότερους γείτονές τους, οι οικονομίες των οποίων είναι αλληλένδετες σε ολόκληρη τη Βόρεια Αμερική. Οι ηγέτες του Καναδά και του Μεξικού προσπαθούν να πείσουν τον κ. Τραμπ να αλλάξει γνώμη αφιερώνοντας περισσότερους πόρους για την αστυνόμευση των συνόρων.
Ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 40% των αμερικανικών εισαγωγών και οικονομολόγοι έχουν πει ότι οι αυστηροί δασμοί θα μπορούσαν να στείλουν τις οικονομίες του Καναδά και του Μεξικού σε ύφεση.
Η ανακοίνωση του κ. Τραμπ έστειλε τα χρηματιστήρια σε πτώση, με τον S&P 500 να σημειώνει πτώση 1,8%, τη χειρότερη ημερήσια πτώση του μέχρι στιγμής φέτος.
«Πάει και το ότι οι δασμοί είναι απλώς μια φλυαρία και ένα εργαλείο διαπραγμάτευσης», δήλωσε ο Eswar Prasad, καθηγητής εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ είναι σαφές ότι θα αντιμετωπίσουν μνημειώδεις προκλήσεις για να κατευνάσουν τον Τραμπ και να τον κάνουν να υποχωρήσει από το να χρησιμοποιεί τους δασμούς ως ένα ευρύ εργαλείο για να επηρεάσει τις πολιτικές τους».
Εδώ και εβδομάδες, ο κ. Τραμπ έχει περιγράψει τους δασμούς ως τρόπο για να πιέσει τον Καναδά, την Κίνα και το Μεξικό να πατάξουν το εμπόριο ναρκωτικών και την παράνομη μετανάστευση. Αλλά τη Δευτέρα, σε μια εκδήλωση για τον εορτασμό μιας επένδυσης στις ΗΠΑ από έναν Ταϊβανέζικο κατασκευαστή τσιπ, ο κ. Τραμπ φάνηκε να αλλάζει τους όρους, λέγοντας ότι ο Καναδάς και το Μεξικό πρέπει να μετεγκαταστήσουν εργοστάσια αυτοκινήτων και άλλες κατασκευές στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να κατασκευάσουν τα εργοστάσια αυτοκινήτων τους, και άλλων προιόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες, οπότε δεν θα έχουν δασμούς», είπε.
Πρόσθεσε ότι οι εταιρείες θα ήταν «πολύ καλύτερα να κατασκευάζουν εδώ, επειδή έχουμε την αγορά. Είμαστε η αγορά στην οποία πωλούν τα περισσότερα».
Ο κ. Τραμπ είχε απειλήσει να επιβάλει τους δασμούς στις τρεις χώρες από τις 4 Φεβρουαρίου. Αποφάσισε όμως να τις αναστείλει στον Καναδά και το Μεξικό για έναν μήνα, αφού και οι δύο χώρες υποσχέθηκαν μέτρα, όπως η αποστολή περισσότερων στρατευμάτων στα σύνορα από το Μεξικό και ο διορισμός από τον Καναδά ενός «τσάρου της φαιντανύλης».
Ο κ. Τραμπ προχώρησε στην επιβολή δασμών 10% σε όλα τα προϊόντα από την Κίνα, γεγονός που προκάλεσε αντίποινα από τη χώρα αυτή. Τώρα σχεδιάζει άλλο ένα 10% σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές, το οποίο θα έρθει επιπλέον των δασμών 10 έως 25% που επέβαλε σε πολλά κινεζικά προϊόντα κατά την πρώτη θητεία του.
Η προοπτική των νέων δασμών – εκτός από μια σειρά άλλων προτεινόμενων εισφορών σε χάλυβα, αλουμίνιο, χαλκό, ξυλεία και άλλα προϊόντα – έχει προκαλέσει ανησυχία και απογοήτευση στις επιχειρήσεις που πωλούν τα πάντα, από αυτοκίνητα μέχρι ηλιακούς συλλέκτες, οι οποίες λένε ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος τους καθώς διακινούν τα αγαθά τους πέρα από τα σύνορα.
Για τον Καναδά και το Μεξικό, το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου με τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζει μηδενικούς δασμούς από τη δεκαετία του 1980, ενώ οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου για τα αυτοκίνητα χρονολογούνται ακόμη και από τη δεκαετία του 1960, δήλωσε ο Τσαντ Μπάουν, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά. Η ξαφνική επιβολή δασμών μπορεί επίσης να παραβιάζει τους όρους της εμπορικής συμφωνίας που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με τον Καναδά και το Μεξικό, την οποία υπέγραψε ο ίδιος ο κ. Τραμπ.
«Η αύξηση των δασμών από το μηδέν στο 25% εν μία νυκτί είναι πιθανό να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη αναστάτωση σε αυτές τις πλέον εξαιρετικά ολοκληρωμένες βορειοαμερικανικές αλυσίδες εφοδιασμού από οτιδήποτε έκανε ο πρόεδρος Τραμπ στην πρώτη του θητεία», δήλωσε ο κ. Bown.
Τόσο ο Καναδάς όσο και το Μεξικό εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι απειλές του κ. Τραμπ έχουν ωθήσει τις κυβερνήσεις τους σε δράση. Αντιπροσωπείες αξιωματούχων πραγματοποίησαν ταξίδια στην Ουάσινγκτον τις τελευταίες εβδομάδες, μεταξύ άλλων για να συναντηθούν με τον Χάουαρντ Λούτνικ, τον υπουργό Εμπορίου.
Το Μεξικό είχε υιοθετήσει μια στρατηγική που προσπαθούσε να κατευνάσει τον κ. Τραμπ σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα: να αναλάβει δράση κατά των καρτέλ που παράγουν φαιντανύλιο, να περιορίσει τη μετανάστευση και να περιορίσει την οικονομική επιρροή της Κίνας. Η μεξικανική κυβέρνηση έχει εξαπολύσει καταστολή των εγκληματικών ομάδων που παρασκευάζουν φαιντανύλη. Τις τελευταίες ημέρες, οι μεξικανικές αρχές παρέδωσαν δεκάδες κορυφαίους πράκτορες των καρτέλ στις Ηνωμένες Πολιτείες και αποκάλυψαν ότι δέχονται πληροφορίες από πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών της C.I.A. για να κυνηγήσουν άλλους.
Κατασχέσεις του συνθετικού οπιοειδούς πραγματοποιούνται σχεδόν σε τακτική βάση τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης την περασμένη εβδομάδα έξι κιλών φαιντανύλης στο νέο διεθνές αεροδρόμιο της Πόλης του Μεξικού, σε ένα πακέτο με προορισμό το Νιου Τζέρσεϊ.
Το Μεξικό δεσμεύτηκε επίσης να αναπτύξει 10.000 στρατιώτες της Εθνοφρουράς για να συμβάλει στην αποτροπή της μετανάστευσης, βασιζόμενο σε προηγούμενες προσπάθειες να αποσυναρμολογηθούν τα καραβάνια των μεταναστών πολύ πριν φθάσουν στα σύνορα με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τα σύνορα ήταν ήδη εξαιρετικά ήσυχα όταν ο κ. Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο. Το Μεξικό συνέλαβε περίπου 475.000 μετανάστες το τελευταίο τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, υπερδιπλάσιος αριθμός από αυτόν που συνελήφθη τους πρώτους εννέα μήνες του έτους.
Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, οι διελεύσεις στα σύνορα έχουν μειωθεί σε επίπεδα που κάποτε ήταν αδιανόητα, αντανακλώντας τις νέες πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ που αποσκοπούν στον περιορισμό της μετανάστευσης και τις προσπάθειες αποτροπής που καταβάλλει το ίδιο το Μεξικό. Κάποια στιγμή τον Φεβρουάριο, το προσωπικό των ΗΠΑ στα σύνορα με το Μεξικό συνάντησε μόνο 200 μετανάστες σε μία μόνο ημέρα, ο χαμηλότερος τέτοιος αριθμός στην πρόσφατη ιστορία.
Στον Καναδά, η απειλή των δασμών κινητοποίησε την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Τζάστιν Τρουντό, τους πολιτικούς των επαρχιών και τις επιχειρήσεις και προκάλεσε ένα κύμα πατριωτισμού και αντιαμερικανικών αισθημάτων.
Η καναδική κυβέρνηση συνέταξε γρήγορα ένα σχέδιο για την αύξηση της ασφάλειας στα σύνορά της. Ενώ ένα μέρος του περιελάμβανε την επανασυσκευασία προγραμμάτων που είχαν ανακοινωθεί προηγουμένως, περιλάμβανε κάποια φανταχτερά στοιχεία, όπως η μίσθωση ελικοπτέρων Blackhawk για περιπολίες της Βασιλικής Καναδικής Εφιππουσας Αστυνομίας και η αγορά ενός στόλου μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Επειδή τα στατιστικά στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης δείχνουν σαφώς ότι ο Καναδάς δεν αποτελεί σημαντική οδό προς τις ΗΠΑ για ναρκωτικά ή μετανάστες, οι Καναδοί αξιωματούχοι μπόρεσαν να ισχυριστούν την επιτυχία της καταστολής τους.
«Δεν έχουμε στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι υπάρχει αυτός ο αριθμός χαπιών ή προϊόντων φαιντανύλης που πηγαίνουν νότια των συνόρων», δήλωσε ο Επίτροπος Mike Duheme της Βασιλικής Καναδικής Εφιππουσας Αστυνομίας στην εφημερίδα The Globe and Mail του Τορόντο.
Ο Καναδάς κατάρτισε επίσης το δικό του πακέτο αντίποινων δασμών, με σκοπό να μεγιστοποιήσει το πρόβλημα στις αμερικανικές πολιτείες που φιλοξενούν σημαίνοντες Ρεπουμπλικανούς πολιτικούς. Τον περασμένο μήνα, ο κ. Τριντό δήλωσε ότι ο Καναδάς θα προχωρήσει γρήγορα στην επιβολή τους. Υπήρξαν επίσης προτάσεις ότι ο Καναδάς μπορεί επίσης να διακόψει τις αποστολές ηλεκτρικής ενέργειας, πετρελαίου και φυσικού αερίου, ουρανίου ή ποτάσας, ενός ζωτικού λιπάσματος για τους Αμερικανούς αγρότες που προμηθεύονται περίπου το 80% του εφοδιασμού τους από τον Καναδά.
Ο Νταγκ Φορντ, ο πρωθυπουργός του Οντάριο που επέστρεψε πρόσφατα στο αξίωμα, υποσχέθηκε και πάλι τη Δευτέρα να αντεπιτεθεί σε τυχόν αμερικανικούς δασμούς. «Αν θέλουν να προσπαθήσουν να εκμηδενίσουν το Οντάριο, θα κάνω τα πάντα -συμπεριλαμβανομένης της διακοπής της ενέργειάς τους- με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό μου», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου.
Ο κ. Φορντ ανανέωσε τις υποσχέσεις του να επιβάλει εξαγωγικό δασμό στην ηλεκτρική ενέργεια που αποστέλλεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, να τερματίσει μια συμφωνία ύψους 100 εκατομμυρίων καναδικών δολαρίων με την Starlink του Elon Musk για υπηρεσίες διαδικτύου σε αγροτικές περιοχές και να αφαιρέσει τα αμερικανικά προϊόντα από τα ράφια των κρατικών κάβες.
Ο Φλάβιο Βόλπε, πρόεδρος της Ένωσης Κατασκευαστών Ανταλλακτικών Αυτοκινήτων του Καναδά, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως «πρέπει να μάθουν με τον δύσκολο τρόπο». Πρόσθεσε: «Κανείς δεν κερδίζει όταν επιτίθεσαι στους ίδιους τους συμμάχους από τους οποίους εξαρτάσαι».
Σε αντίθεση με τους Καναδούς και Μεξικανούς ομολόγους τους, οι Κινέζοι αξιωματούχοι δεν έσπευσαν στην Ουάσινγκτον με νέες παραχωρήσεις. Άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις λένε ότι το Πεκίνο εξακολουθεί να διερευνά τι θέλει ο κ. Τραμπ ευρύτερα από τη σχέση.
Οι ηγέτες των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το δικό τους κόστος και θα μειώσουν την ικανότητά τους να επενδύσουν σε επέκταση και προσλήψεις.
Από όλες τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από το εμπόριο της Βόρειας Αμερικής, η αυτοκινητοβιομηχανία θα μπορούσε να δει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Ο Καναδάς και το Μεξικό αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ των αμερικανικών εισαγωγών και εξαγωγών αυτοκινήτων και ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο του εμπορίου αμαξωμάτων και εξαρτημάτων αυτοκινήτων.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν υποστηρίξει ότι τα εξαρτήματα και τα οχήματα που απαλλάσσονται βάσει της ισχύουσας συνθήκης ελεύθερου εμπορίου θα πρέπει να συνεχίσουν να διασχίζουν τα σύνορα χωρίς δασμούς.
«Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες μας, οι οποίες επένδυσαν δισεκατομμύρια στις ΗΠΑ για να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις, δεν θα πρέπει να υπονομεύεται η ανταγωνιστικότητά τους από δασμούς που θα αυξήσουν το κόστος κατασκευής οχημάτων στις ΗΠΑ και θα εμποδίσουν τις επενδύσεις στο αμερικανικό εργατικό δυναμικό», δήλωσε ο Ματ Μπλαντ, πρόεδρος του Αμερικανικού Συμβουλίου Πολιτικής Αυτοκινήτου, το οποίο εκπροσωπεί τη General Motors, τη Ford Motor και τη Stellantis, την κατασκευάστρια εταιρεία των Jeep, Chrysler, Ram Trucks και άλλων εμπορικών σημάτων.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες δήλωσαν ότι δεν μπορούν να μεταφέρουν γρήγορα την παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα πρέπει να μετακυλήσουν τους δασμούς στους πελάτες, προσθέτοντας χιλιάδες δολάρια στις τιμές των αυτοκινήτων. «Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός στα αυτοκίνητα για να καταλάβεις πόσο επιζήμιο θα είναι αυτό», δήλωσε ο John Helveston, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Washington που διδάσκει διοίκηση μηχανικών.
Η προοπτική των δασμών έχει επίσης δημιουργήσει έντονη αβεβαιότητα στους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων. Ο Logan Vanghele, 28 ετών, ο οποίος διευθύνει μια μικρή εταιρεία που πωλεί φωτισμό και εξοπλισμό για ενυδρεία, τα οποία κατασκευάζονται όλα στην Κίνα, δήλωσε ότι αντιμετωπίζει δασμούς ύψους περίπου 25.000 δολαρίων για ένα μεγάλο φορτίο προϊόντων που έρχεται από την Κίνα.
Όταν το φορτίο αξίας 120.000 δολαρίων έφυγε από το λιμάνι Yantian στη νοτιοανατολική Κίνα τον Ιανουάριο, λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του κ. Τραμπ, ο κ. Vanghele δεν είχε ιδέα ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τέτοιες επιβαρύνσεις. Αφού ο κ. Τραμπ ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ένας πρόσθετος δασμός 10% στα κινεζικά προϊόντα θα τεθεί σε ισχύ την Τρίτη, ο κ. Vanghele τηλεφώνησε αμέσως στην εταιρεία logistics που διαχειριζόταν το φορτίο.
Τους παρακάλεσε να ξεφορτώσουν το εμπορευματοκιβώτιό του σε ένα λιμάνι στο Νόρφολκ της Βάσης, όπου σταμάτησε την Παρασκευή, αντί να ταξιδέψει στη Βοστώνη, ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να φέρει τα προϊόντα πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί. Ενώ είναι πιθανό οι νέοι δασμοί του κ. Τραμπ να περιλαμβάνουν εξαίρεση για τα προϊόντα που βρίσκονται ήδη στο νερό, δεν υπάρχει καμία εγγύηση.
«Ακόμα και αν πρέπει να πληρώσω ένα παράλογα υψηλό ποσό για να μεταφερθούν με φορτηγό, δεν πρόκειται να πλησιάσει τους δασμούς», δήλωσε ο κ. Vanghele.
