Για την κατάσταση στη Λιβύη ενημέρωσε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών η αναπληρώτρια γενική γραμματέας για Πολιτικές υποθέσεις και υποθέσεις Οικοδόμησης της Ειρήνης, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο τονίζοντας τις συνεχιζόμενες διαιρέσεις, την οικονομική αστάθεια, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα ανταγωνιστικά εσωτερικά και εξωτερικά συμφέροντα που συνεχίζουν να διαβρώνουν την ενότητα και τη σταθερότητα της Λιβύης.
Η κ. Ντι Κάρλο κάλεσε τα μέλη του Συμβουλίου να παράσχουν την υποστήριξή τους στη νεοδιορισθείσα Ειδική Απεσταλμένη για τη Λιβύη, Χάνα Tέτε.
Όπως ανέφερε, η κ. Tέτε θα αναλάβει άμεσα τα καθήκοντά της στην Τρίπολη και θα εργαστεί για να συμβάλει στην άρση του πολιτικού αδιεξόδου, στην επίλυση της παρατεταμένης κρίσης της Λιβύης και στην υποστήριξη του λιβυκού λαού προς την κατεύθυνση της ενοποίησης των θεσμών της Λιβύης και της διεξαγωγής εθνικών εκλογών χωρίς αποκλεισμούς.
Η κ. Ντι Κάρλο αναφέρθηκε στη Συμβουλευτική Επιτροπή που δημιουργήθηκε από την UNSMIL στις 4 Φεβρουαρίου για να αντιμετωπίσει τις διαφωνίες, σχετικά με τη νομοθεσία για τις εκλογές.
«Δεν είναι ένα όργανο λήψης αποφάσεων”», ανέφερε η κ. Ντι Κάρλο και πρόσθεσε ότι «οι προτάσεις της στοχεύουν στην άρση των εμποδίων για τις εθνικές εκλογές».
Η Επιτροπή αποτελείται από 20 Λίβυους εμπειρογνώμονες, εκ των οποίων το 35% είναι γυναίκες. Τις συνεδριάσεις της Επιτροπής στην Τρίπολη έχουν χαιρετίσει θετικά τα πολιτικά κόμματα και η κοινωνία των πολιτών.
Επιπλέον, η κ. Ντι Κάρλο τόνισε ότι Λιβύη σημείωσε πρόοδο με τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών. «Μετά τις επιτυχημένες τοπικές εκλογές σε 56 δήμους τον Νοέμβριο του 2024, η Ανώτατη Εθνική Εκλογική Επιτροπή ξεκίνησε τις προετοιμασίες για τις επόμενες 63 δημοτικές εκλογές». Ωστόσο, ανέφερε, η κρατική χρηματοδότηση παραμένει κρίσιμη.
Σύμφωνα με την κ. Nτι Κάρλο η Λιβύη παραμένει βαθιά διχασμένη, με «διαμάχες σχετικά με τους κρατικούς θεσμούς να εμποδίζουν τη διακυβέρνηση». Δεν έχει σημειωθεί πρόοδος σε έναν ενιαίο κρατικό προϋπολογισμό, ενώ διαφωνίες, όπως αυτή για τον «Λιβυκό Ελεγκτικό Οργανισμό», απειλούν τη θεσμική ακεραιότητα. Επίσης, το Ανώτατο Κρατικό Συμβούλιο είναι «βαθιά διχασμένο και ανίκανο να εκπληρώσει τον θεσμικό του ρόλο», ανέφερε.
Η Συμφωνία Εκεχειρίας του 2020 εξακολουθεί να εφαρμόζεται μερικώς, ωστόσο, τον Δεκέμβριο, η UNSMIL διευκόλυνε τη δημιουργία μιας «κοινής τεχνικής ομάδας στρατιωτικών αξιωματούχων καθώς και αξιωματούχων της αστυνομίας» από τις δύο μεγάλες λιβυκές παρατάξεις, με στόχο τη βελτίωση της συνοριακής ασφάλειας, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της διαχείρισης της μετανάστευσης.
Όσον αφορά τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανέφερε ότι «οι αυθαίρετες συλλήψεις και οι εξαφανίσεις» έχουν αυξηθεί. Η UNSMIL έχει καταγράψει 15 θανάτους ανθρώπων υπό κράτηση από τον Μάρτιο του 2024 και ζητεί μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη. Οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν «βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση», ενώ ομαδικοί τάφοι ανακαλύφθηκαν στην περιοχή Αλ Κοφρά, περιέχοντας 93 σορούς. «Απαιτείται μια ανεξάρτητη και πλήρης έρευνα για να αποδοθεί δικαιοσύνη», υπογράμμισε η κ. Ντι Κάρλο.
Ελλάδα: Ανησυχία για την παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων
Τη δέσμευση της Ελλάδας για μια «ισχυρή, σταθερή και ενωμένη Λιβύη, απαλλαγμένη από ξένες παρεμβάσεις», επανέλαβε ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης και τόνισε τη σημασία του σεβασμού της «κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας» της χώρας.
Ο κ. Σέκερης επισήμανε ότι όλες οι ενέργειες πρέπει να διέπονται από τις αρχές του Χάρτη του ΟΗΕ και του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS).
«Η σταθερότητα στη Λιβύη είναι κρίσιμη για την περιοχή και επηρεάζει ιδιαίτερα τις γειτονικές χώρες, όπως η Ελλάδα, μεταξύ άλλων λόγω της αύξησης των παράτυπων μεταναστευτικών ροών», ανέφερε.
Η Ελλάδα, πρόσθεσε, υποστηρίζει πλήρως την Αποστολή του ΟΗΕ στη Λιβύη UNSMIL, η οποία έχει επιδιώξει να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας συμπεριληπτικής πολιτικής διαδικασίας. Χαιρέτισε την ανανέωση της εντολής της UNSMIL και καλωσόρισε τον διορισμό της κ. Χάνα Τέτε ως Ειδικής Απεσταλμένης του γενικού γραμματέα και νέας επικεφαλής της UNSMIL, εκφράζοντας εμπιστοσύνη στις ικανότητές της.
Η προετοιμασία για εκλογές που θα αποκαταστήσουν τη νομιμότητα των θεσμών πρέπει να είναι βασική προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα, τόνισε ο κ. Σέκερης και χαιρέτισε τη διεξαγωγή του πρώτου γύρου των δημοτικών εκλογών στη Λιβύη, προειδοποιώντας ότι «οποιαδήποτε πολιτική διαδικασία είναι δύσκολο να ευδοκιμήσει εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση ασφάλειας».
Ο κ.Σέκερης εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για τη «μακροχρόνια παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στη Λιβύη», τονίζοντας ότι «πρέπει να υπάρξει σαφές χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση δυνάμεων ατάκτων, τακτικού στρατού καθώς και μισθοφόρων».
«Η παρουσία τους δεν συμβάλλει στη σταθερότητα ούτε στη διεξαγωγή ελεύθερων, δίκαιων και δημοκρατικών εκλογών», σημείωσε.
Κυρώσεις & εμπάργκο όπλων
Η Ελλάδα χαιρέτισε την ανανέωση των κυρώσεων, επισημαίνοντας ότι το σχετικό ψήφισμα πέτυχε μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της «παράτασης των περιορισμών και της προστασίας των συμφερόντων του λιβυκού λαού».
Ο κ. Σέκερης υπογράμμισε τη σημασία των νέων κριτηρίων που σχετίζονται με τη στήριξη ένοπλων ομάδων και εγκληματικών δικτύων και επισήμανε ότι «η εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας για τις κυρώσεις παραμένει πρόκληση, ιδιαίτερα όσον αφορά την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη μέσω της Επιχείρησης IRINI της ΕΕ».
«Αναγνωρίζουμε ότι η επιχείρηση καταβάλλει προσπάθειες να εκπληρώσει την αποστολή της», τόνισε.
«Δυστυχώς, σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση των Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ, υπήρξαν επαναλαμβανόμενες και επίμονες—ακόμη και επιθετικές—αρνήσεις για την επιθεώρηση πλοίων που ύποπτα παραβιάζουν το εμπάργκο όπλων», ανέφερε ο κ. Σέκερης.
Η Ελλάδα δεσμεύθηκε να συμβάλει εποικοδομητικά στην ανανέωση της κρίσιμης εντολής της Επιχείρησης IRINI, η οποία λήγει τον Μάιο.
Ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος επανέλαβε τη δέσμευση της Ελλάδας για μια «ισχυρή, σταθερή, ευημερούσα και ενωμένη Λιβύη, όπου θα αποκατασταθεί το κράτος δικαίου, που θα τηρεί το διεθνές δίκαιο και όπου όλοι οι πολίτες της θα μπορούν να απολαύσουν τα οφέλη μιας εκλογικής διαδικασίας χωρίς ξένες παρεμβάσεις ή προσπάθειες αποσταθεροποίησης».
ΛΙΒΥΗ: Απομάκρυνση ξένων παραγόντων από τη χώρα για την επίλυση της κρίσης
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Λιβύης Ταχέρ Αλ Σόνι επισήμανε ότι «14 χρόνια μετά την υπαγωγή της Λιβύης στο Κεφάλαιο 7, οι Λίβυοι ξύπνησαν ελπίζοντας σε δικαιοσύνη, κράτος δικαίου και δημοκρατικούς θεσμούς, αλλά οι προσδοκίες τους διαψεύστηκαν λόγω συγκρούσεων και ξένων παρεμβάσεων».
Ο κ. Αλ Σόνι εξέφρασε προβληματισμό για το γεγονός ότι η κ. Λέτε είναι ο 10ος κατά σειρά Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη τα τελευταία 14 χρόνια και διερωτήθηκε αν το πρόβλημα οφείλεται στους απεσταλμένους και στους μηχανισμούς του ΟΗΕ ή στη διεθνή επιβολή λύσεων χωρίς συναίνεση.
Ο κ. Αλ Σόνι τόνισε ότι η νέα Ειδική Απεσταλμένη «πρέπει να αντλήσει διδάγματα από το παρελθόν, να αξιοποιήσει τις προηγούμενες επιτυχίες και να βασιστεί στις υπάρχουσες συμφωνίες, όπως εκείνες της Σίρτης και της Γενεύης».
Υπογράμμισε την ανάγκη για σαφή οδικό χάρτη, με χρονοδιάγραμμα που θα οδηγεί στη διεξαγωγή εθνικών εκλογών και τόνισε την ανάγκη «ενοποίησης των στρατιωτικών θεσμών και των θεσμών ασφαλείας, ώστε τα όπλα να βρίσκονται μόνο στα χέρια του κράτους».
Αυτό ανέφερε θα συμβάλει στην: α) Καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος β) Αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων γ) Ενίσχυση του ελέγχου των συνόρων και στην προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της Λιβύης.
Εξέφρασε επίσης διαίτερη ανησυχία για τους «μαζικούς τάφους μεταναστών», υπογραμμίζοντας ότι αυτές οι «σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα συνεχιστούν χωρίς μια ολοκληρωμένη πολιτική λύση».
Ο κ. Αλ Σόνι τόνισε την ανάγκη για «διεθνή υποστήριξη προς τη Λιβύη», προειδοποιώντας ότι οι ίδιες χώρες και περιοχές που εμπλέκονται σε συγκρούσεις όπως η «Ουκρανία, η Γάζα και η Συρία είναι οι ίδιες που παρεμβαίνουν στη Λιβύη».
«Ελπίζουμε ότι οι πρόσφατες διεθνείς συμφωνίες και συναντήσεις θα οδηγήσουν στην επίλυση της κρίσης στη Λιβύη και στην απομάκρυνση κάθε ξένης παρέμβασης από το έδαφος μας», ανέφερε.
ΗΠΑ: Η πολιτική λύση είναι ο μόνος δρόμος για τη σταθερότητα
Η Αναπληρώτρια Μόνιμη Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ, πρέσβης Ντόροθι Σέι τόνισε ότι η «πολιτική λύση είναι ο μόνος δρόμος για μακροπρόθεσμη σταθερότητα στη Λιβύη», προειδοποιώντας ότι ο χρόνος πιέζει, λόγω «των αποσταθεροποιητικών δραστηριοτήτων εξωτερικών παραγόντων».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τόνισαν τη δέσμευσή τους για εκεχειρία στη Λιβύη, αναφέροντας την επίσκεψη υψηλόβαθμων αμερικανών διπλωματών στην Τρίπολη, τη Βεγγάζη και τη Σύρτη στις 4-6 Φεβρουαρίου με στόχο την επιβεβαίωση της ανάγκης διατήρησης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και της επαναφοράς των μηχανισμών ασφαλείας σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Η κ. Σέι καλωσόρισε την επικαιροποίηση των κριτηρίων επιβολής κυρώσεων για άτομα και οντότητες που οδηγούσαν τη Λιβύη σε αποσταθεροποίηση μέσω της παράνομης εκμετάλλευσης και εξαγωγής πετρελαίου. Τόνισε ότι το «λαθρεμπόριο καυσίμων οδηγεί σε διαρροή κεφαλαίων εκτός Λιβύης», γεγονός που πρέπει να αντιμετωπιστεί «για το καλό του λιβυκού λαού».
