Το μήνυμα “ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ” και οι επισημάνσεις για τον κίνδυνο από την άνοδο του νεοναζισμού, της ακροδεξιάς και του αντισημιτισμού στην Ευρώπη κυριάρχησαν στην εκδήλωση για την Εθνική Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
“Το χρέος είναι ένα: Να μην επιτρέψουμε ποτέ σε κάποιους διεστραμμένους να επιχειρήσουν και πάλι να μετατρέψουν τη γη μας σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Για μας είναι χρέος και είναι χρέος τιμής να μπορέσουμε να διδάξουμε στα παιδιά μας ότι αυτά που συνέβησαν κάποτε είναι πράγματα που κανένας πολιτισμένος άνθρωπος δεν πρέπει να επιτρέψει να ξανασυμβούν”, τόνισε στον χαιρετισμό του ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας και Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας και συνέχισε: “Κανείς δεν περίμενε ότι μετά από τον παγκόσμιο όλεθρο του 1939-1945 θα ξαναζούσαμε έναν πόλεμο στην Ευρώπη. Κι όμως, δυστυχώς, τα τελευταία δύο χρόνια μαίνεται ένας πόλεμος πάνω από τα βόρεια σύνορα μας, στην Καρδιά της Ευρώπης, στην Ουκρανία. Ολα αυτά είναι σημάδια για μία διαρκή εγρήγορση, αφύπνιση, επαγρύπνηση για όλα αυτά τα οποία οφείλουμε να κάνουμε για να μην πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις αυτό το οποίο συμβαίνει εκεί».
Ο κ. Γκιουλέκας μετέφερε στην εκδήλωση και τους χαιρετισμούς του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Ογδόντα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την απελευθέρωση του ‘Αουσβιτς, είναι βαθιά απογοητευτικές οι αναφορές ότι ο αντισημιτισμός δεν μειώνεται αλλά αυξάνεται ανησυχητικά», υπογράμμισε ο πρέσβης του Ισραήλ, Νόαμ Κατς, και πρόσθεσε: “Αυτή η αναζωπύρωση έχει τροφοδοτηθεί περαιτέρω από την αναταραχή στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα μετά την αποτρόπαια τρομοκρατική επίθεση από τη Χαμάς — μια αναγνωρισμένη αντισημιτική και γενοκτονική τρομοκρατική οργάνωση— στο Ισραήλ, τον Οκτώβριο του 2023. Αυτή η επίθεση, η πιο θανατηφόρα εναντίον Εβραίων από το Ολοκαύτωμα, στοίχισε τη ζωή 1.200 Ισραηλινών και οδήγησε άλλους 251 στην ομηρία. Οι διαδηλώσεις και η ρητορική κατά του Ισραήλ, που συχνά χαρακτηρίζονται ως “αντισιωνισμός”, πολύ συχνά μετατρέπονται σε κραυγαλέο αντισημιτισμό, με ρητές ή σιωπηρές εκκλήσεις για την καταστροφή του μοναδικού εβραϊκού κράτους στον κόσμο και τη στόχευση εβραϊκών κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο. Αυτές οι πραγματικότητες δεν πρέπει να ξεθωριάσουν από τη συνείδησή μας, ακόμη και σε αυτήν την εύθραυστη στιγμή κατάπαυσης του πυρός, καθώς απελευθερώνονται όμηροι, με τέσσερις γυναίκες να απελευθερώνονται χθες, με τεράστιο κόστος για το Ισραήλ. Είναι μια σκληρή υπενθύμιση ότι η επαγρύπνηση και η δράση κατά του μίσους παραμένουν κρίσιμες όσο ποτέ».
Ο πρέσβης του Ισραήλ αναφέρθηκε στην άλλοτε ακμάζουσα Εβραϊκή Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, το γεγονός ότι το 94% των 50.000 μελών της αφανίστηκε από τη ναζιστική μηχανή θανάτου και χαρακτήρισε «ανεξίτηλο λεκέ στην ιστορία της ανθρωπότητας» την καταστροφή του ευρωπαϊκού και ελληνικού ιουδαϊσμού από τους ναζί.
Μίλησε για την ιστορία του Θεσσαλονικιού «βιολιστή του ‘Αουσβιτς», Ιακώβ Στρούμσα, ο οποίος επιβίωσε από τη φρίκη του Ολοκαυτώματος, με τη μουσική να αποδεικνύεται γι’ αυτόν σανίδα σωτηρίας, και τόνισε την ανάγκη διατήρησης της μνήμης και επαγρύπνησης καθώς παρατηρείται αύξηση του αντισημιτισμού.
Για τη σημερινή Εβραϊκή Κοινότητα της Θεσσαλονίκης είπε πως «αν και πολύ μικρότερη, συνεχίζει να διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο στη ζωή της πόλης διατηρώντας παράλληλα την πλούσια κληρονομιά της».
Τόνισε ακόμα, ότι “η δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος και την τιμή της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητας και προσβλέπουμε στην ολοκλήρωση της τιμής της κληρονομιάς της Κοινότητας στην Πλατεία Ελευθερίας, διασφαλίζοντας περαιτέρω ότι αυτή η μνήμη θα υφανθεί στον ιστό της ελληνικής ιστορίας.
“Καθώς η γενιά των επιζώντων του Ολοκαυτώματος λιγοστεύει, η δέσμευσή μας για διατήρηση της μνήμης εντείνεται. Μαζί, πρέπει να εργαστούμε για ένα μέλλον όπου οι φρικαλεότητες του Ολοκαυτώματος δεν θα επαναλαμβάνονται. Αγκαλιάζοντας τα μαθήματα του παρελθόντος και ενισχύοντας την ενότητα, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το “Ποτέ ξανά” δεν είναι απλώς μια φράση αλλά μια διαρκής δέσμευση», ανέφερε χαρακτηριστικά και έκλεισε τον χαιρετισμό του λέγοντας στα ελληνικά “ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ”.
“Η Θεσσαλονίκη κάθε τέτοια μέρα θυμάται μια από τις πλέον ζοφερές περιόδους της ιστορίας της και το κάνουμε όχι απλά επειδή έχουμε χρέος, αλλά επειδή χαράχθηκε ανεξίτηλα στο κοινωνικό και ιστορικό υποσυνείδητο. Γιατί η πόλη και όλοι εμείς μάθαμε να ζούμε με μια ανοιχτή πληγή και να μεταλαμπαδεύουμε τα διδάγματα εκείνης της εποχής στις επόμενες γενιές, με την επισήμανση ότι δεν πρέπει και δεν μπορούν να ξεχάσουν, ώστε να μην επιτρέψουν να επαναληφθεί μια τέτοια θηριωδία”, επισήμανε η περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Αθηνά Αηδονά.
“Η Ελλάδα τιμά τους 67.000 αθώους Έλληνες Εβραίους που εξοντώθηκαν. Οι 50.000 από αυτούς ήταν Θεσσαλονικείς. Δυστυχώς ελάχιστοι από όσους έζησαν τη φρίκη είναι σε θέση σήμερα να μιλήσουν γι αυτά τα οποία πέρασαν”, είπε ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας Δαυίδ Σαλτιέλ και συνέχισε: “Αυτό βοηθά την άνοδο κομμάτων τα οποία με ακραία και διχαστική ρητορική γιορτάζουν ιστορικούς θριάμβους αναδιαμορφώνοντας το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα μιας κοινωνίας ανισοτήτων και γενικευμένης ανασφάλειας. Ταυτόχρονα όσο η εποχή του μάρτυρα πλησιάζει στο λυκόφως της βλέπουμε μια δραματική άνοδο του αντισημιτισμού στην Ευρώπη. Ενός αντισημιτισμού ο οποίος από όπου και αν προέρχεται-δεξιά ή αριστερά-είναι το ίδιο δηλητήριο”.
Ο κ. Σαλτιέλ μίλησε για τη “συνενοχή” όσων γνώριζαν για το Ολοκαύτωμα και έμειναν απαθείς και αδρανείς και σημείωσε: “Μόνον η πλήρης αντίληψη του τι συνέβη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μόνο η βάθυνση και η εμπέδωση της μνήμης του Ολοκαυτώματος μπορεί να αποτελέσει απάντηση στα φαινόμενα της νοσταλγίας της βαρβαρότητας που παρατηρούνται έντονα τις μέρες μας”.
Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση, που έγινε στην Αποθήκη Γ΄ του Λιμανιού, ήταν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, ο οποίος υπογράμμισε: “Τα απάνθρωπα καθεστώτα κατέρρευσαν. Οπως αποδεικνύεται, όμως, και σήμερα το τέρας του αντισημιτισμού είναι ακόμα εδώ, ζωντανό, σε κάθε γωνιά αυτού του τόσο ρευστού και ευμετάβλητου κόσμου που αλλάζει με καταιγιστικούς ρυθμούς. Και αποδεικνύεται, ακόμα, πως όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, όπως έλεγε ο αείμνηστος Μάνος Χατζηδάκις, πάει να πει ότι αρχίζει να του μοιάζει. Τα όπλα που έχουμε στα χέρια μας σήμερα για να νικήσουμε το τέρας και να μην συνηθίσουμε να φοβόμαστε είναι δύο. Η διατήρηση της μνήμης και η διαρκής επαγρύπνηση. Να είμαστε πάντα έτοιμοι ώστε όχι μόνο να μην γνωρίζει η ανθρωπότητα ξανά τέτοια φρίκη, αλλά για να κάνουμε ακόμα πιο ανθρώπινη, πιο ανεκτική, πιο συμπεριληπτική την κοινωνία μας”.
Ο κ. Αγγελούδης εξέφρασε την αισιοδοξία ότι σύντομα θα αρθούν οι δικαστικές εκκρεμότητες και τους επόμενους μήνες θα ξεκινήσουν οι εργασίες για τη δημιουργία του Πάρκου Μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας.
Γραπτό μήνυμα έστειλε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμένος, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Γιουτίκας.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι πρέσβεις της Γερμανίας Αντρέας Κιντλ, του Καναδά Αννα-Καρίν Ασελίν, η επιτετραμμένη πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, Μαρία Όλσον, οι γενικοί πρόξενοι στη Θεσσαλονίκη των ΗΠΑ Τζέρι Ισμαήλ, της Γερμανίας Μόνικα Φρανκ, της Γαλλίας Ζαν-Λικ Λαβό και της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Πολυκάρπου, ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ο. της Ν.Δ, Σταύρος Καλαφάτης, ως εκπρόσωπος του προέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, οι βουλευτές της Ν.Δ. Διμαναντής Γκολιδάκης, Φάνης Παπάς, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Κατερίνα Νοτοπούλου, ως εκπρόσωπος του προέδρου του κόμματος Σωκράτη Φάμελλου, ο Θανάσης Γλαβίνας (μέλος του Συντονιστικού Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ), ως εκπρόσωπος του προέδρου του κόμματος Νίκου Ανδρουλάκη, ο Συντονιστής του Γραφείου Πρωθυπουργού στη Μακεδονία Γιάννης Παπαγεωργίου, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Φιλόθεος, εκπρόσωποι των Στρατιωτικών Αρχών και των Σωμάτων Ασφαλείας κ.α.
Μετά την εκδήλωση ακολούθησε η κατάθεση στεφανιών στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην παραλιακή Λεωφόρο Νίκης.
