Ο Φιλελευθερισμός αποτελεί ένα «ένδυμα» που πολλοί επιλέγουν να το φορούν στα πλαίσια επίδειξης, άλλοι να το μεταποιούν, άλλοι να το τσαλακώνουν και να το πετούν μετά βδελυγμίας χωρίς καν να κατανοούν τις βασικές του λειτουργίες, ενώ λίγοι είναι εκείνοι οι οποίοι πραγματικά το αντιλαμβάνονται και το χρησιμοποιούν ως ένα εργαλείο στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Ας πάμε όμως ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο προκειμένου να συναντηθούμε με τα πρώτα σταγονίδια του Φιλελευθερισμού και πιο συγκεκριμένα στην Αθήνα του 5ου π.Χ αιώνα εκεί που ο Περικλής κατά το Θουκυδίδη εκφώνησε ένα λόγο στη μνήμη των πεσόντων Αθηναίων πολιτών στη μάχη. Ο λόγος εκφωνήθηκε στο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Εντός του λόγου αυτού ο Περικλής κάνει αναφορά στα ουσιαστικά πλεονεκτήματα της Αθηναϊκής δημοκρατίας όπου εξαιτίας αυτών η πόλη του αποτελεί κοιτίδα φωτός και πολιτισμού, διέπεται από βασικές αρχές δικαίου άρρηκτα συνδεδεμένες με τα δικαιώματα κάθε Αθηναίου Πολίτη, μιλά επίσης για την άνθηση του εμπορίου και της παραγωγής παρουσιάζοντας ένα πρώιμο οικονομικό μοντέλο αυτάρκειας το οποίο συνδέεται με την ευζωία.
Αναφερόμενος στα παραπάνω επιλέγει να αντιπαραβάλει τη κοινωνία των Σπαρτιατών παρουσιάζοντάς την ως απόλυτα ανελεύθερη και πνευματικά υπανάπτυκτη και απαίδευτη. Περιγράφοντας ουσιαστικά το Σπαρτιατικό νόμο ως ένα βασικό μέσο σύνθλιψης του ατόμου και της προσωπικότητας προς «όφελος» ενός στρατιωτικοποιημένου συνόλου το οποίο δε δύναται να εξελιχθεί περαιτέρω και παραμένει στάσιμο λόγω αυτής της προσέγγισης, ενώ παράγει πραγματικά φτωχά αποτελέσματα. Στη συνέχεια ο Αριστοτέλης αρχίζει να βάζει τα πρώτα θεμέλια του φιλελευθερισμού κάνοντας αναφορά στις διαφορετικές μορφές διακυβέρνησης αλλά πολύ περισσότερο στο τρόπο με τον οποίο το άτομο μέσα σε μια κοινωνία γίνεται αποδέκτης αυτών των πολιτικών και στην επίδραση που αυτές έχουν, όχι μόνο στη καθημερινότητα του αλλά και στην εν γένει διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Τόσο κατά τη Ρωμαϊκή εποχή όσο και κατά τα χρόνια του Βυζαντίου αλλά και του βαθέως Μεσαίωνα το οικοδόμημα του φιλελευθερισμού τίθεται σε βαθιά χειμερία νάρκη. Με μία τεράστια εξαίρεση. Τη περίοδο που ένας (Θεός- άνθρωπος ή Θεάνθρωπος- ιστορικό ή μη πρόσωπο δε θα εξεταστεί στο παρόν κείμενο) κηρύττει τις βασικότερες αρχές του Φιλελευθερισμού στη σκοταδιστική Ιουδαία, γκρεμίζοντας τα τείχη του θρησκόληπτου ιερατικού απολυταρχισμού μέσα από μια αμιγώς ηθική προσέγγιση. Το κήρυγμα του εστιάζεται στην απουσία διακρίσεων. Ας θυμηθούμε ποιος αναφέρεται πως έπλυνε τα πόδια της πόρνης και ποιος δέχτηκε την ειλικρινή μεταμέλεια του ληστή, ποιος ήταν αυτός που δεν αποπήρε και δεν αποδοκίμασε το «δαιμονισμένο» των γαδαρηνών, όπως επίσης και ποιος ήταν αυτός που αναζήτησε το δικαίωμα στις ίσες ευκαιρίες και πολύ περισσότερο ποιος επέλεξε να ορθώσει ανάστημα απέναντι σε μια καθεστηκυία ιερατική τάξη. Κάθε κίνηση και κάθε μεταφορά δια χειρός των ευαγγελιστών αποτελούσε έναν ύμνο στην αλληλεγγύη, τη συμπόνοια, τη κατανόηση και πρωτίστως την ηθική μιας νέας κατάστασης. Ναι. Ο Χριστιανισμός εκτός από την μεγαλύτερη αριθμητικά θρησκεία στο κόσμο με σχεδόν 2,7 δισεκατομμύρια ακολούθους κατάφερε να εισχωρήσει στο πέρασμα των αιώνων βαθιά και στην επιστήμη με τρόπο ανάλογο με αυτόν που κατάφερε να εισχωρήσει και να διαδοθεί στις επαρχίες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κατά τους πρώτους αιώνες. Τα σύγχρονα δικαιικά συστήματα κυρίως του δυτικού κόσμου εμβαθύνουν ιδιαίτερα στη προστασία του αδύναμου μέρους (οράτε το αντικείμενο των συμβάσεων ή τη προστασία του ανήλικου και του αδύναμου), η καλή πίστη δεν αποτελεί αδυναμία αλλά ισχυρό αποδεικτικό μέσο, το δίκαιο του ισχυρού εξέπεσε, η αποδοχή της ειλικρινούς μεταμέλειας είναι ελαφρυντικός παράγοντας, ο παιδευτικός χαρακτήρας των ποινών, καθώς και η αποδοκιμασία της θανατικής ποινής ως μέτρο σκοταδιστικό, άσκοπο απομακρυσμένο της κοινής λογικής είναι στοιχεία τα οποία καταδεικνύουν τη ξεκάθαρη επιρροή της φιλελεύθερης χριστιανικής προσέγγισης στους μεταγενέστερους κανόνες δικαίου. Βέβαια ουσιαστικές προσπάθειες υπήρξαν και πολύ πριν το Χριστιανισμό καθώς στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε τις προσπάθειες του Σόλωνα, του Κλεισθένη ή του Δράκοντα ενώ στη Ρώμη η κωδικοποίηση συνυπάρχει με τεράστιους νομομαθείς όπως πχ ο Αλφήνος Βάρος, ο Αιμίλιος Παπινιανός και άλλοι. Ακόμα όμως και αυτά τα δίκαια (τεράστιας σημασίας ιδίως το Ρωμαϊκό) επικεντρώνονται περισσότερο στη λύση τυπικών/βασικών καθημερινών προβλημάτων, όπως επί παραδείγματι εμπράγματων υποθέσεων, στη θωράκιση των διοικητικών θεσμών και στην αντιμετώπιση κολάσιμων συμπεριφορών μέσω της αυστηρότητας των ποινών, στερούμενα του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα ο οποίος εισβάλει με τη πάροδο των αιώνων παράγοντας κανόνες δικαίου από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Ο βαθύς μεσαίωνας, τα παπικά προνόμια, ο σκοταδισμός, η καταστροφή των αρχαίων κειμένων ως ειδωλολατρικών (πρωτίστως από την εποχή του αυτοκράτορα Θεοδόσιου με κορύφωση στα χρόνια του Μεσαίωνα), η ιερά εξέταση, η πάταξη του επιστημονικά τεκμηριωμένου ορθού λόγου αλλά και η πρωτεύουσα ανάγκη των πολιτών για επιβίωση (λόγω των πολλαπλών ασθενειών της εποχής) θέτουν σε χειμερία νάρκη οποιαδήποτε συγκροτημένη ιδέα, σκέψη και ανάγκη μιας ανθρωποκεντρικής κοσμοθεωρίας. Μέσα σε αυτό το σκοτεινό κόσμο η πρώτη ουσιαστική προσπάθεια επαγρύπνησης λαμβάνει χώρα στην ηλιόλουστη Ισπανική ύπαιθρο και πιο συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα όπου ένας «αιρετικός» θεολόγος-μοναχικός λύκος και ακόλουθος των ιδεών του Θωμά του Ακινάτη, ο Φρανσίσκο ντε Βιτόρια, ασκεί δριμύτατη κριτική ενάντια στις φρικαλεότητες που προχωρούσαν οι Ισπανοί στην προσπάθειά τους να καθυποτάξουν τους ιθαγενείς του Νέου Κόσμου, να τους μυήσουν στη χριστιανική θρησκεία και να τους μεταχειριστούν ως έμψυχα αντικείμενα και όλα τα παραπάνω με τη περιβολή ενός εθνικιστικού-αποικιακού ντελίριου.
Ο 18ος αιώνας έφερε αρκετές σημαίνουσες στιγμές στην εξέλιξη του Φιλελευθερισμού. Καταρχήν τη Γαλλική Επανάσταση και το Bill of Rights του Τζέιμς Μάντισον. Ο νομικός και μετέπειτα πρόεδρος Μάντισον προερχόμενος από την Βιρτζίνια και απευθυνόμενος σε μια Αμερική η οποία χτιζόταν πάνω στις δάφνες της ανεξαρτησίας από το Βρετανικό στέμμα και στις στάχτες ενός πολύνεκρου πολέμου κατάφερε να συντάξει το πιο φιλελεύθερο σύνταγμα που έχουμε συναντήσει μέχρι και σήμερα, καθώς οι δέκα πρώτες τροποποιήσεις του συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών , οι οποίες όχι μόνο περιορίζουν την δύναμη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αλλά εγγυώνται συγκεκριμένα ουσιαστικά δικαιώματα στους πολίτες της χώρας ορμώμενο από τις αρχές του Διαφωτισμού. Η διακήρυξη τέθηκε σε ισχύ με τη πλειονότητα των πολιτειών να συμφωνούν και να υπερψηφίζουν. Τόσο ο Άνταμ Σμιθ όπως και ο Ζαν Μπατίστ Σε στηρίχθηκαν στο προγενέστερο Τζον Λοκ ορίζοντας με σαφήνεια το κλασικό φιλελευθερισμό. Ο κλασικός φιλελευθερισμός με τη σειρά του θα έπαιρνε σάρκα και οστά ως modus operandi μέσα στη βιομηχανική επανάσταση. Οι μεταγενέστερες αναλύσεις του Ντέιβιντ Ρικάρντο μιλούσαν για τη νέα βιομηχανική αστική τάξη της Αγγλίας. Εκφράζοντας δηλαδή πως η ευημερία του ατόμου θα επέλθει μέσω του περιορισμού του κρατικού ή θεολογικού παρεμβατισμού και ελέγχου πάνω του. Έκτοτε αναπτύχθηκαν διάφορα ρεύματα όπως αυτό των κοινωνικών φιλελεύθερων, των αναρχοφιλελεύθερων, των γάλλων λιμπερτίνων, των μονεταριστών του Μίλτον Φρίντμαν και άλλα. Κάποιες φορές μάλιστα αποκλείοντας και αρκετά από τις κεντρικές βασικές αρχές και δοκιμάζοντας τη λογική.
Ο φιλελευθερισμός όπως ήταν φυσικό επακόλουθο ξεκινώντας από τη διανόηση, την ηθική φιλοσοφία και την οικονομική επιστήμη πέρασε και στη πολιτική όχι όμως με τρόπο απόλυτο. Και τι εννοώ; Πως ναι υπήρξαν στο πέρασμα των χρόνων πολιτικοί και κυβερνήτες οι οποίοι γοητεύτηκαν, επηρεάστηκαν, προσέγγισαν το φιλελευθερισμό ως μέσω άσκησης πολιτικής εξουσίας όμως η πλήρης ενσωμάτωση των φιλελεύθερων ιδεών κατέστη εν τοις πράγμασι ιδεατή. Ουδείς μπορεί να διαφωνήσει πως ο Ουίνστον Τσόρτσιλ αν και αποτελούσε την αιχμή του δόρατος του συντηρητικού κόμματος για δεκαετίες δεν εξέφραζε οικονομικά φιλελεύθερες θέσεις οι οποίες ήταν και αυτές που στις αρχές του 20ου αιώνα τον είχαν οδηγήσει στην αποπομπή του από το συντηρητικό κόμμα (είχε εκφράσει έντονες διαφωνίες για τις υπέρμετρες στρατιωτικές δαπάνες, τους νέους δασμούς που είχαν προτείνει οι Tories, ενώ έδειχνε έντονη επιμονή για την απανθρακοποίηση και τη μεταστροφή προς το πετρέλαιο,θεωρώντας πως όποιος ελέγχει τη παραγωγή αυτού του καυσίμου θα μπορεί μελλοντικά να ελέγχει το κόσμο). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρόταξε ήδη την ανάγκη από τη σύνταξη του Συντάγματος της Κρητικής Πολιτείας της ανεξιθρησκείας, παρά τις επιμονές αντιδράσεις των λοιπών συναγωνιστών του (στη Κρήτη τότε υπήρχαν ακόμα αρκετοί μουσουλμάνοι ιδίως στα ανατολικά), κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε να μην ισχύει και για την υπόλοιπη Ελλάδα κάποια χρόνια μετά, καθώς θα απευθυνόταν σε μια χώρα στην οποία υπήρχε σαφέστατα ισχυρό το Χριστιανικό στοιχείο αλλά με τη παρουσία τόσο των Εβραϊκών πληθυσμών (ιδίως στη Θεσσαλονίκη και στα Ιωάννινα) να μην είναι αμελητέα αλλά και πολλών μουσουλμάνων. Ο εξοπλισμός της χώρας αποτέλεσε φιλελεύθερο μέτρο όπως και οι συμμαχίες με τα κυρίαρχα κράτη της δυτικής Ευρώπης (καθώς ήταν και παραμένει το μόνο μέσο εγγύησης και ουσιαστικής διασφάλισης της ελευθερίας των πολιτών και της αστικής δημοκρατίας- είναι ξεκάθαρο πως οι εκλογές του 1920 και η αναθεώρηση πολλών βενιζελικών θέσεων μετέτρεψε γρήγορα μια Ελλάδα των 3 ηπείρων και των 5 θαλασσών σε ένα κράτος το οποίο προσπαθούσε εις μάτην να επουλώσει τις πληγές του) , το ίδιο και ο εξορθολογισμός της διοίκησης, η αναδιοργάνωση του Γενικού Λογιστηρίου αλλά και του Ελεγκτικού Συνεδρίου προκειμένου να παταχθεί η άκρατη φοροδιαφυγή. Και ναι ίσως το «ιδιώνυμο του 1929» να προσκρούει στις βασικές αρχές και ιδέες του κλασικού Φιλελευθερισμού, ας αναλογιστούμε όμως το σύνολο των ιστορικών γεγονότων της εποχής, τη στάση των οκτωβριανών επαναστατών και τη προσπάθεια διασφάλισης με κάθε εφικτό μέσο της αστικής δημοκρατίας. Ο προερχόμενος από το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της Γερμανίας Χέλμουτ Κόλ, ένα πολιτικός ο οποίος βίωσε μια διαμελισμένη χώρα και έθεσε ως στόχο ζωής του την ένωση αλλά και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Στα δύσκολα χρόνια του παραπετάσματος ως καγκελάριος της δυτικής Γερμανίας διαμόρφωσε ένα σύγχρονο κραταιό ευρωπαϊκό κυρίαρχο κράτος, εκμεταλλεύτηκε τη συγκυρία της εκ των έσω διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης και πίεσε για τη κατάρρευση του τείχους του μίσους και την επανένωση. Η Μάργκαρετ Θάτσερ, επιχείρησε να προωθήσει την πολιτική των ελεύθερων αγορών, των ιδιωτικοποιήσεων, του μικρού ευέλικτου και μη παρεμβατικού κράτους. Επίσης, η Θάτσερ επιδίωξε με κάθε τρόπο ελέγξει τις δημόσιες δαπάνες και να περιορίσει την πατερναλιστική επιρροή των εργατικών συνδικάτων. Ο Μπάρακ Ομπάμα αρκετά χρόνια μετά επικεντρώθηκε και εξέφρασε την ανάγκη της ίσης και ελεύθερης πρόσβασης του ατόμου στο αμερικανικό σύστημα υγείας. Όλα τα παραπάνω αποτελούν δείγματα φιλελεύθερης προσέγγισης μεγάλων πολιτικών, όμως, η απόσταση που χωρίζει έναν πολιτικό ηγέτη από το πλήρη χαρακτηρισμό του ως “φιλελεύθερο ηγέτη” δημιουργείται στη καθημερινή άσκηση πολιτικής. Στο σημείο δηλαδή εκείνο που θα κληθεί να λάβει μη φιλελεύθερα αναγκαία μέτρα, καθώς δε πρέπει να ξεχνούμε τη ρήση του Όττο φον Μπίσμαρκ πως «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού». Ο δρόμος λοιπόν του «πούρου» φιλελευθερισμού αρκετές φορές μπορεί να φαντάζει ανηφορικός και δύσβατος, πάντα όμως ειλικρινής, ανθρωποκεντρικός και κυνικά λογικός.
Και κάπου εδώ γίνεται απόλυτα ευδιάκριτο το σημείο της φυσικής του σύγκρουσης με κάποιες ιδεολογικές νόρμες. Καθώς αυτές δημιουργήθηκαν από άτομα και απευθύνονται σε σύνολα από τα οποία αποσκοπούν να λαμβάνουν μετρήσιμα αποτελέσματα, τα οποία εν συνεχεία θα βαπτιστούν αναγκαστικά ως θετικά για το «σύνολο» καθώς από αυτό “προέρχονται”, ενώ η άποψη του συνόλου θα εκφράζεται ομόφωνα και θα πολτοποιεί κάθε ανάγκη απόκλισης στο όνομα της λαϊκής κυριαρχίας, δηλαδή της κυριαρχίας ενός συνόλου το οποίο θα συνθλίβει κάθε ατομική πρωτοβουλία ως τουλάχιστον εχθρική και πιθανότατα επικίνδυνη. Η παραπάνω διάθεση επιβολής θα εκπορεύεται είτε από τα «σπάργανα της εργατικής τάξης», είτε από την έννοια του έθνους η οποία θα διατυπώνεται αόριστα και μισαλλόδοξα και πάλι θα επιθυμεί να εναγκαλίσει την εργατική τάξη, ή παλαιότερα σε μοναρχικά καθεστώτα θα προερχόταν ως “θεόπνευστη εντολή” από ελέω Θεού μονάρχες συνήθως κρατικοδίαιτους και αρκούντως ιδρυματοποιημένους. Αυτοί ήταν είναι και θα είναι οι φυσικοί αντίπαλοι του φιλελευθερισμού δηλαδή όλες εκείνες οι πλευρές στις οποίες το άτομο, τα δικαιώματά του, οι προοπτικές του,η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης του θα καθηλώνονται από το κυρίαρχο σύνολο. Η φιλελεύθερη προσέγγιση δημιουργεί ολοκληρωμένα και ελεύθερα άτομα τα οποία θα αποτελέσουν ένα υγιές σύνολο. Ο φιλελευθερισμός δεν είναι με τους “λίγους” ούτε αντιμάχεται τους “πολλούς”. Είναι με τον καθένα και για το καθένα ξεχωριστά. Ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως ελεύθερος και αυτό περιγράφεται εξαιρετικά στη φράση του Νίκου Καζαντζάκη ο οποίος δήλωνε χαρακτηριστικά “Ο Νίτσε με δίδαξε πως δεν πρέπει ποτέ να ‘χεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος. Να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή. Αυτό είναι η πραγματική ελευθερία”. Τόσο ο Νίτσε όσο και ο Καζαντζάκης δε μπορούν να χαρακτηριστούν φιλελεύθεροι. Ο δρόμος του υπαρξισμού όμως τους κάνει να συναντιούνται μεταξύ τους αλλά και με τη ανάγκη του ατόμου να σηκώνεται ψηλότερα από το σύνολο και να μη σκεπάζεται από αυτό, να βροντοφωνάζει ελεύθερο παρόν και η φωνή του να αντηχεί στο βάθος της κοινωνίας. Ο άλλος φυσικός αντίπαλος του φιλελευθερισμού είναι ο λαϊκισμός και η συνομωσιολογία, δηλαδή ασταθή στη κοινή λογική σχήματα και προτάσεις τα οποία έχουν τη τάση να φανατίζουν και να οργανώνουν μετακινώντας και πορώνοντας “αγανακτισμένους και δυνητικά εξαθλιωμένους πολίτες”.
Σε ένα σαφές πλαίσιο μπαίνει η κριτική ματιά του φιλελευθερισμού και προς την θρησκεία και τη σημερινή της μεταφορά. Δεν την απορρίπτει. Δε την αντιμάχεται. Την εξετάζει σε βάθος και προτίστως ιστορικά αλλά και στα πλαίσια της εσωτερικής ανάγκης και εκεί ή την αποδέχεται και την αναλύει τόσο ως προς τις βασικές της αρχές όσο και ως προς τους εκπροσώπους της, πάντα με τη κριτική σκέψη και τη χρήση της κοινής λογικής που αντιμετωπίζει τα πεπραγμένα ή την αρνείται σεβόμενος πάντα την ανάγκη. Και ναι, ο υπερβατικός και μυστηριακός χαρακτήρας της θρησκείας είναι πολύ πιθανό να απέχει από το τρόπο που μεταφέρεται από πολλούς εκπροσώπους της οι οποίοι λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων τους ακόμα και της ημιμάθειας τους πολλές φορές αποθούν παρά μαγνητίζουν. Η σημερινή εποχή βρίθει πληροφοριών στις οποίες ο φιλελευθερισμός είτε δαιμονοποιείται είτε χρησιμοποιείται ως επεξήγηση κινημάτων ή εθνικών πολιτικών.
Όσον αφορά τη χώρα μας αν θεωρήσουμε επί παραδείγματι πως τα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών στο γάμο για τα οποία γινόταν μεγάλη συζήτηση πρίν από περίπου ένα χρόνο αποτελούν μια ένδειξη ενός «άκρατου δικαιωματισμού» ο οποίος «ταράσει» τα στεγανά μιας υποτιθέμενα συντηρητικής κοινωνίας ας αναλογιστούμε πως δε μπορούσε και δε θα μπορούσε να υπάρξει κανένα σοβαρό επιχείρημα με το οποίο θα μπορούσε να στερήσει οποιοδήποτε δικαίωμα ίσο με αυτά που έχουν τα ετερόφυλα ζευγάρια. Και γιατί να το στερήσει; Και από πότε τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούνται είδος πολυτελείας; Απαντώντας στην ερώτηση «όλα τα λύσαμε με αυτό θα ασχοληθούμε». Ούτε η συντέλεια του κόσμου ήρθε ούτε ξαφνικά μετατραπήκαμε σε χώρα αμαρτωλών μιας και ο ήλιος συνέχισε να ανατέλλει και κανείς μας δε κάηκε στα καζάνια της κόλασης. Μαζί με εμας πλέον βρίσκονται κάτω από το φως και άνθρωποι οι οποίοι δυστυχώς τόσο καιρό ήταν παραγκωνισμένοι. Δηλαδή δε μπορείς σε μια δυτική κοινωνία (και ναι έχει λυθεί το θέμα και η χώρα μας ανήκει στη δύση χρόνια τώρα) να συνεχίζεις να έχεις πολίτες δύο ταχυτήτων οι οποίοι όμως έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις απέναντι στο κυρίαρχο κράτος όχι όμως τα ίδια δικαιώματα. Και ποια είναι αυτά τα δικαιώματα; Τα δικαιώματα τα οποία δημιουργεί μια αστική σύμβαση όπως αυτή του γάμου ανάμεσα σε δύο αντισυμβαλλόμενα μέρη. Δε θα μπορούσε να υπάρξει λοιπόν κανένα αντεπιχείρημα το οποίο να μη δοκιμάζει τη λογική και το οποίο να λαμβάνει απλώς υπόψη τα πραγματικά περιστατικά περί της ισότητας των δικαιωμάτων των πολιτών σε μια κοινωνία. Ας διαχωρίσουμε λοιπόν πλήρως τα παραπάνω που ειναι τα απολύτως βασικά, τα δεδομένα, σε μια κοινωνία ανθρώπων με το αν κάποιος επιλέγει να αυτοπροσδιορίζεται ως κότα, ως ασβός ή ως καρμπυρατέρ. Ναι έχει δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται όπως ο ίδιος θέλει. Έχει όμως και ο δέκτης μιας συμπεριφοράς το δικαίωμα να απορρίψει μια συμπεριφορά ως πληρούσα κριτηρίων απόλυτης γελοιότητας ή ακόμα και ως οριακή ή διαταραγμένη. Ο φιλελευθερισμός λοιπόν δε μπορεί να μπει σε στεγανά ούτε σε καλούπια. Μη ξεχνάμε ποτέ πως η βασικότερη αρχή πέρα και πάνω από την οποιαδήποτε οικονομική θεωρία η οποία προκύπτει από τις κυρίαρχες αρχές του είναι η χρήση της κοινής λογικής και της κριτικής σκέψης και ενίοτε του χιούμορ μέσω της ελευθερίας του λόγου το οποίο όταν δεν είναι κακοπροαίρετο εμμονικό και κακέντρεχές αλλά πηγαίο και αγνό δε θα πρέπει να διώκεται και να λογοκρίνεται. Χωρίς τον άνθρωπο, δηλαδή το υποκείμενο και την άδολη/καλοπροαίρετη στηλίτευση των συμπεριφορών του δε δύναται να υπάρξει σάτιρα, αρκεί αυτή να μην είναι υποκινούμενη και να μη καταλήγει σε τραμπουκισμό ατόμων ή κοινωνικών ομάδων. Η απόλυτα μεταφυσική κατάσταση του σώματος μας ενώ συνυπάρχουμε εντός της φυλακής της ύλης είναι η στιγμή του γέλιου και αν περιορίσουμε το εύρος της ύλης πάνω στην οποία χρησιμοποιούμε το χιούμορ και τη σάτιρα, αν αυτολογοκρινόμαστε ή αν περιορίσουμε τις δυνατότητες που μας παρέχει πλουσιοπάροχα η γλώσσα μας με πρόσχημα την ορθότητα, κάνουμε ένα μεγάλο βήμα προς τη πνευματική φυλακή από την οποία βγαίνουμε δύσκολα καθώς θα βηματίζουμε σε αρκούντως σκοτεινά μονοπάτια. Τέλος και με τη πληθώρα των εξελίξεων κυρίως σε εθνικό επίπεδο είναι ορθό να αναφέρουμε πως στη χώρα μας αλλά και στην Eυρώπη γενικότερα, ο Φιλελευθερισμός δια των εκπροσώπων του δεν υπήρξε ποτέ ούτε ενδοτικός ούτε προσκυνημένος όπως έχει κατηγορηθεί εσφαλμένα πολλάκις. Οι ηγέτες οι οποίοι τον εξέφρασαν, γνώριζαν και γνωρίζουν πως η πρώτη και βασική τους υποχρέωση είναι να διασφαλίσουν την ασφάλεια των πολιτών τους οποίους εκπροσωπούν ως προμετωπίδα ενός κράτους, στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας. Αυτή την αστική δημοκρατία λοιπόν προσπαθούν και επιδιώκουν να διασφαλίζουν με κάθε δυνατό τρόπο και αυτή διασφαλίζεται μόνο όταν δε τίθεται κίνδυνος απώλειας χιλιοστού της εδαφικής κυριαρχίας. Αυτός είναι και ο λόγος που στις μέρες μας οι φιλελεύθεροι πολιτικοί ηγέτες εξοπλίζουν τα κράτη τους με υπερσύγχρονα όπλα χωρίς να παραγκωνίζουν τα στρογγυλά τραπέζια της διπλωματίας. Από μόνο του αυτό δίνει μια σαφή και ξεκάθαρη απάντηση στη χώρα μας σε εκείνους που επιλέγουν από την ασφάλεια του σπιτιού τους να μιλούν για «γκρίζες ζώνες» και για «μειοδότες». Αυτό μάλιστα αποκτά άλλο ειδικό βάρος όταν ακούγεται ή γράφεται από χείλη πρώην κορυφαίων αξιωματούχων οι οποίοι αδυνατούν να κατανοήσουν το θεσμικό τους ρόλο και να αφήσουν μια παρακαταθήκη ωριμότητας και πολιτικής σοβαρότητας. Δεν έχουν βέβαια δείξει ποτέ πολέμαρχοι κατά τη νεότητα τους, άρα είναι απορίας άξιο πως και φόρεσαν περικεφαλαία τώρα στα γεράματα που είναι απόστρατοι και το πεδίο της μάχης κείται μακράν.
* Ο Σίμος Χριστοφάκης-Σαρρής είναι Δικηγόρος-Αρθρογράφος
