Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία υλοποιεί μια συντονισμένη στρατηγική αναθεώρησης των μετά των Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο γεωπολιτικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η στρατηγική αυτή αργά, αλλά σταθερά περικυκλώνει, δημιουργώντας υπαρξιακή απειλή, την Ελλάδα, την οποία η Άγκυρα θεωρεί ως μόνιμο εμπόδιο στην υλοποίηση του οράματος του Ερντογάν, για αναβίωση της Οθωμανική Αυτοκρατορίας. Βασικός παίκτης και εν δυνάμει ανασταλτικός παράγοντας σε αυτά τα σχέδια της Τουρκίας του Ερντογάν, είναι η Αμερική. Από τη στάση της, ειδικά με την επάνοδο του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, στο Λευκό Οίκο, θα κριθεί το κατά πόσο θα καταφέρει, ο Ερντογάν, να υλοποιήσει τα νέο-οθωμανικά οράματά του. Βασικός αρωγός στο σχεδιασμό Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν κάποια πυροτεχνήματα, τα τελευταία χρόνια, εναντίον της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον, είναι το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Η καταστροφική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιτεν – Χάρις τα τελευταία χρόνια έναντι της Τουρκίας και οι τραγικές επιπτώσεις που επέφερε στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, έρχονται στο προσκήνιο με την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, με την εμπλοκή του καθεστώτος Ερντογάν να είναι καθοριστική. Και εδώ είναι που έρχεται πάλι στο προσκήνιο το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, για να βάλει πλάτη στα επικίνδυνα σχέδια του Ερντογάν.
Ο Ερντογάν, σκοπεύει να επισκεφτεί τη Δαμασκό για να προσευχηθεί στο αρχαίο Μεγάλο Τζαμί της πόλης. Ο υπουργός Μεταφορών της Τουρκίας ανακοίνωσε σχέδια για την ανοικοδόμηση και την ενσωμάτωση της συριακής υποδομής στα τουρκικά συστήματα μεταφορών. Πρόκειται για ανακοινώσεις που δείχνουν καλά προετοιμασμένο σχέδιο, που δεν περιορίζεται μόνο στη Συρία.
Πρόσφατα, επισκέφθηκε τον Ιλχάμ Αλίγιεφ στο Αζερμπαϊτζάν για να διακηρύξει την τουρκική συνεργασία με το Μπακού. Είχε και νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αλίεφ επαναλαμβάνοντας την πρόθεση συνεργασίας. Υποδέχθηκε, επίσης τον Γουαλίντ Τζούμπλατ, πρώην ηγέτη πολιτοφυλακής, του Λιβάνου, σε μια συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών, στην Τουρκία. Σκοπεύει, να επισκεφθεί την Αίγυπτο για να συναντήσει τον Αλ Σίσι, και οι υπουργοί του περιφέρονται στις χώρες του Κόλπου, συζητώντας με τις κυβερνήσεις το μέλλον της Συρίας. Στην ουσία προσπαθεί να δημιουργήσει ένα περιφερειακό συνασπισμό, έχοντας το ρόλο του kingmaker.
Σε διάφορα κέντρα αποφάσεων στη Δύση, δεν επικρατεί ενθουσιασμός για αυτή της δραστηριότητα της Τουρκίας του Ερντογάν. Η αυταρχική – δικτατορική διακυβέρνηση του στην Τουρκία, η αναβίωση του πολιτικού Ισλάμ στην τουρκική κοινωνία, και η υποστήριξή του προς του εχθρούς – τρομοκράτες της Αμερικής και της Δύσης, ειδικά του ISIS, στην ευρύτερη περιοχή, δεν καταπίνεται εύκολα.
Το πρόβλημα, παρόλα αυτά, είναι ότι στην πραγματικότητα ο Ερντογάν, για το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον είναι ο τέλειος πραγματιστής.
Στην αμερικανική πρωτεύουσα, ακόμα μνημονεύονται, οι δήθεν προσπάθειές του, να ευθυγραμμιστεί εκ νέου με το Ισραήλ και με την Αρμενία, στον λαό της οποίας προσφέρθηκε ακόμη και να ζητήσει συγγνώμη εκ μέρους του τουρκικού λαού. Ομοίως, συνεχίζει να υπάρχει υπενθύμιση της τουρκικής υποστήριξης στον Παγκόσμιο Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας, η οποία ναυάγησε κατά την εισβολή στο Ιράκ.
Ο Ερντογάν, μετά από μια, δήθεν, προσπάθεια να μπαλώσει τις σχέσεις με το καθεστώς Άσαντ, έκανε στροφή στηρίζοντας δυνάμεις του ISIS, του ανερχόμενου HTS, και του Al Nusra Front, επιδεικνύοντας τον αριθμό και την πολυπλοκότητα των τουρκικών διπλωματικών καναλιών στη Συρία.
Ο Ερντογάν έχει αλλάξει τη στάση του στο κουρδικό ζήτημα αρκετές φορές, υιοθετώντας συχνά έναν τόσο συμφιλιωτικό τόνο που στο παρελθόν, οι εθνικιστές, σημερινοί σύμμαχοί του, στην Τουρκία, τον κατηγόρησαν, ότι θέλει να εγκαταλείψει τα εδάφη κουρδικής πλειοψηφίας της Τουρκίας και να απελευθερώσει τον ηγέτη του PKK.
Ο Ερντογάν, για όποιον δεν εθελοτυφλεί, είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να συνάψει μια συμφωνία, όταν πιστεύει ότι είναι προς το τουρκικό εθνικό συμφέρον ή το δικό του πολιτικό συμφέρον. Αυτό ενόψει της προεδρίας Τραμπ, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα, με δεδομένο ότι αποτελεί βασική στρατηγική του προέδρου Τραμπ, σε κάθε είδους διαπραγμάτευση.
Απαιτείται λοιπόν, μια ρεαλιστική ανάλυση, γύρω από το ποια είναι τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Λογικά, η πρόληψη της ισλαμικής τρομοκρατίας και η διατήρηση ανοιχτών θαλάσσιων οδών της Ερυθράς Θάλασσας και του Περσικού Κόλπου. Βέβαια, η πρόσβαση στο πετρέλαιο έχει γίνει δευτερεύουσα ανησυχία και, όπως όλα δείχνουν, η νέα κυβέρνηση Τραμπ, θα παραμείνει σε αυτή τη λογική.
Το παραδοσιακά φιλοτουρκικό κατεστημένο, εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον, αντιμετωπίζει τη Μέση Ανατολή ω μια σκληρή γειτονιά. Στην αναζήτηση, σημαντικών εταίρων και φίλων, βλέπει το Ιράν, ως χώρα που δεν έχει γενικά τα συμφέροντα της Αμερικής στην καρδιά του. Την Αίγυπτο, ως μια εύθραυστη στρατιωτική δικτατορία 113 εκατομμυρίων, της οποίας ολόκληρη η οικονομία υποστηρίζεται από τέλη του Σουέζ και αποστολές βοήθειας. Τη Σαουδική Αραβία, των 37 εκατομμυρίων, που ακόμη αντιμετωπίζεται με καχυποψία, παραμένοντας ατιμώρητη για τη συμμετοχή της, στην πιο θανατηφόρα επίθεση σε αμερικανικό έδαφος. Και βέβαια τους άλλους παίκτες στην περιοχή, το Ισραήλ, την Ιορδανία, και τις μοναρχίες του Κόλπου, που δύσκολα από μόνοι τους θα μπορούσαν να επιβάλλουν μια σταθερή τάξη στην περιοχή.
Για την Τουρκία, των 85 εκατομμυρίων σε πληθυσμό, το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, βάζει στο τραπέζι, ότι είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, και ότι δεν έχει χρηματοδοτήσει τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον της Αμερικής.
Η Αμερική έχει την πολυτέλεια να μην βρίσκεται στη γειτονιά, αυτού του απίστευτου και εξαιρετικά επικίνδυνου μπάχαλου. Ο Ντόναλντ Τραμπ, έχει ξεκαθαρίσει ότι απεχθάνεται την εμπλοκή της Αμερικής και αμερικανικών δυνάμεων σε περιοχές μακριά από τα σύνορα των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο, ότι πριν καν αναλάβει καθήκοντα, έχει ξεσηκώσει θύελλα, με τον Καναδά και το Κανάλι του Παναμά.
Όπως ήδη ανέφερα, η Ελλάδα αποτελεί μόνιμο αγκάθι στους σχεδιασμούς του καθεστώτος Ερντογάν για της ευρύτερη περιοχή. Το γεγονός, ότι ο υποστηρικτής της τρομοκρατίας Ερντογάν, έχει καταφέρει να βρίσκεται στο κεντρικό τραπέζι του γεωπολιτικού παιχνιδιού, και η εικόνα του πραγματιστή προωθείται από το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνο το αμέσως επόμενο διάστημα για την Ελλάδα.
Και σίγουρα, αυτή η υπαρξιακή απειλή για τη χώρα μας, δεν αντιμετωπίζεται λειτουργώντας ως δεκανίκι και παράγοντας ενίσχυσης του ρόλου του πραγματιστή για τον Ερντογάν, στα μάτια της κυβέρνησης Τραμπ. Στην προσπάθεια του για διαμόρφωση δήθεν συνασπισμού σταθερότητας, η Ελλάδα πρέπει άμεσα να απαντήσει με δική της πρωτοβουλία δημιουργίας πραγματικού συνασπισμού σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, με Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, και άλλους, ανατρέποντας τα σχέδια του Ερντογάν και το αφήγημα του κατεστημένου εξωτερικής πολιτικής στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Αυτό δεν επιτυγχάνεται με υπογραφή Διακήρυξης Φιλίας και Συνεργασίας και ξέπλυμα του καθεστώτος Ερντογάν.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
