Αξιοποίηση, τεκμηρίωση και εκθεσιακή προβολή των μόνιμων συλλογών με σύγχρονες μεθόδους, τη διοργάνωση ατομικών και ομαδικών εκθέσεων σε ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, είναι ένας από τους άξονες στους οποίους θα κινηθεί η Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου. Άλλος άξονας σχετίζεται με την εμβάθυνση και διεύρυνση του εκπαιδευτικού προγράμματος με στόχο την ανάπτυξη του κριτικού στοχασμού και τη συναισθηματική καλλιέργεια, τη διεύρυνση της εξωστρέφειας και την περαιτέρω ενδυνάμωση της θέσης της Εθνικής Πινακοθήκης στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, η διευθύντρια του ιδρύματος Συραγώ Τσιάρα έδωσε συνέντευξη Τύπου στην οποία τόνισε τους άξονες στους οποίους κινείται το πρόγραμμα της ΕΠΜΑΣ για τον επόμενο χρόνο:
Επίσης, ανακοίνωσε ότι στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 θα εγκαινιαστεί η νέα παρουσίαση της μόνιμης συλλογής στον τρίτο όροφο της Εθνικής Πινακοθήκης. Η έκθεση θα εστιάσει στην εξέλιξη της μεταπολεμικής ελληνικής τέχνης κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα διερευνώντας τις σχέσεις του σώματος με το χώρο και την κοινωνία.
Παράλληλα, η καθιερωμένη συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση του ετήσιου προγράμματος συνοδεύτηκε φέτος από μία χαρμόσυνη είδηση, τη Δωρεά του γερμανικού Ιδρύματος Hans Arp, του θεματοφύλακα της δημιουργίας του Αλσατού γλύπτη, ζωγράφου και ποιητή Χανς (Ζαν) Αρπ και της Ελβετίδας Σόφι Τόιμπερ-Αρπ, μιας πολυτάλαντης και χαρισματικής γυναίκας, προς την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου. Η δωρεά αυτή, όπως τόνισε και η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έρχεται να επιβεβαιώσει το κύρος και τη διεθνή ακτινοβολία της Εθνικής Πινακοθήκης, εδραιώνοντας τη θέση της, ανάμεσα σε ένα επίζηλο διεθνές πλέγμα μουσείων.
«Σήμερα, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου υποδέχεται 21 γύψινα προπλάσματα του Αρπ, μία δωρεά με πολλαπλούς συμβολισμούς, που προικοδοτεί την Πινακοθήκη με έργα ενός κορυφαίου καλλιτέχνη, εμπλουτίζοντας τους θησαυρούς της» δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και πρόσθεσε:
«Η Πινακοθήκη μπορεί να συστήσει, πλέον τον Αρπ στο κοινό της. Όμως, η επιλογή εκ μέρους του Ιδρύματος και η δωρεά των έργων προς την Εθνική Πινακοθήκη πιστοποιεί το κύρος της Πινακοθήκης στο διεθνές περιβάλλον. Παράλληλα, αποκτά τη δυνατότητα να δημιουργεί συνέργειες με τα άλλα επιφανή μουσεία, τα οποία διαθέτουν έργα του Χανς Αρπ. Χαίρομαι που η Εθνική Πινακοθήκη επισφραγίζει και ενδυναμώνει την εξωστρέφειά της, δείχνοντας την ανανεωμένη δυναμική της. Χαίρομαι που καλλιεργεί τις τεράστιες δυνατότητες της για συνέργειες και συνεργασίες με επιφανή μουσεία και πινακοθήκες διεθνούς εμβέλειας. Αποδεικνύει το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού, κατάρτισης, αλλά και ζήλου και αγάπης του επιστημονικού δυναμικού της, στους οποίους δικαιωματικά ανήκουν τα συγχαρητήρια. Με τις λίγες αυτές σκέψεις, υποδεχόμαστε αυτή τη σημαντική δωρεά, αποδίδοντας τιμή κι ευχαριστίες στους ανθρώπους του Ιδρύματος Αρπ για τη σημαντική δωρεά τους».
Οι εκθέσεις που θα δούμε τους επόμενους μήνες και κατά το 2025 είναι:
Francisco Goya, Los Caprichos – Μόνιμη Συλλογή
Ογδόντα χαρακτικά, οξυγραφίες σε χαρτί και ακουατίντα, που χρονολογούνται από το 1797-98, θα παρουσιαστούν σε μια πολύ σημαντική έκθεση και θα συνοδεύονται από φωτογραφίες των προπαρασκευαστικών σχεδίων. Είναι η πρώτη χαρακτική σειρά του Goya και η μόνη που δημοσιοποιήθηκε όταν ο καλλιτέχνης ήταν εν ζωή. Η σειρά που έχει στην κατοχή της η Εθνική Πινακοθήκη είναι εκτυπωμένη το 1803 και αγοράστηκε το 1962 όταν ήταν διευθυντής ο Μ. Καλλιγάς.
Η σειρά των χαρακτικών που φέρει τον τίτλο Los Caprichos, που ο Francisco Goya δημοσιεύει στις αρχές του 1799, αποτελεί ένα έργο-ορόσημο στην καλλιτεχνική του εξέλιξη, καθώς για πρώτη φορά ο επίσημος ζωγράφος της Ισπανικής Αυλής αφήνεται να εκφράσει τον επαναστατικό χαρακτήρα μιας τέχνης ώριμης και απελευθερωμένης από τις δεσμεύσεις των δημόσιων παραγγελιών.
Εμφορούμενος από τα πνευματικά και φιλοσοφικά ερείσματα του Διαφωτισμού που πρέσβευε τα ιδανικά της λογικής, της προόδου και της ελευθερίας, ο Goya αντλεί τα θέματά του από την ίδια τη ζωή της εποχής του, εστιάζοντας στις πιο προκλητικές όψεις της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας που τον περιβάλλει, προκειμένου να ασκήσει μια ανελέητη κριτική στις σκοτεινές πλευρές της ισπανικής κοινωνίας του τέλους του 18ου αιώνα. Στηλιτεύει τη ματαιοδοξία και τις υποκριτικές ανθρώπινες σχέσεις, την πορνεία, τη μιζέρια και την αμορφωσιά των απλών ανθρώπων που ζουν σε έναν κόσμο βυθισμένο στις δεισιδαιμονίες και τις μαγικές πρακτικές. Καυτηριάζει την τεμπελιά και τη διαφθορά μιας συντηρητικής και σκοταδιστικής Εκκλησίας που χρησιμοποιεί ως όργανο καθυπόταξης την Ιερά Εξέταση. Χλευάζει θεσμούς σατιρίζοντας την άγνοια και την απληστία γιατρών, δασκάλων και δικαστών, ασκώντας έτσι μια έμμεση κριτική στην εξουσία του Στέμματος. Απεικονίζει φαντασιακές σκηνές μαγικών τελετουργικών, εκφράσεις ενός δημιουργικού οραματισμού που απλώνεται για να αγκαλιάσει διαστάσεις δαιμονικές, αποκυήματα της νύχτας της λογικής.
Διάρκεια: Δεκέμβριος 2024 – Σεπτέμβριος 2025
Επιμέλεια : Κατερίνα Ταβαντζή
Η Σαγήνη του Αλλόκοτου – Ενδιάμεσος Χώρος
Ένα θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική Τέχνη
Η επιδραστικότητα της ανατρεπτικής θέασης του κόσμου από τον Goya αποδεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτική στο χρόνο. Κάνει εμφανή την παρουσία της στην απελευθερωτική έκρηξη των σουρεαλιστικών οραμάτων και της ποιητικής γλώσσας του μοντερνισμού, ενώ συνεχίζει μέχρι σήμερα να μας προσφέρει μια πολύτιμη δεξαμενή πρωτότυπων εικαστικών ερμηνειών για τη σχέση μας με τον κόσμο και τα όντα που τον συναποτελούν.
Με κινητήριο μοχλό τις σειρές των χαρακτικών έργων του Goya στην Εθνική Πινακοθήκη, θα παρουσιαστεί παράλληλα με την έκθεση των 80 χαρακτικών της σειράς Los Caprichos, ένα θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική τέχνη με τίτλο Η Σαγήνη του Αλλόκοτου. Στην ομαδική έκθεση περιλαμβάνονται έργα δέκα καλλιτεχνών που από διαφορετικές αφετηρίες εναγκαλίζονται και εικονίζουν το αλλόκοτο, το υβριδικό, και το γκροτέσκο.
Καλλιτέχνες: Άγγελος Αντωνόπουλος, Γιάννης Γαΐτης, Σίλεια Δασκοπούλου, Μαριάννα Ιγνατάκη, Διονύσης Καβαλλιεράτος, Χριστόφορος Κατσαδιώτης, Τάσος Μαντζαβίνος, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Άγγελος Παπαδημητρίου, Φίλιππος Τσιτσόπουλος.
Διάρκεια: Δεκέμβριος 2024 – Σεπτέμβριος 2025
Επιμέλεια: Συραγώ Τσιάρα
Παναγιώτης Τέτσης – Αίθουσα περιοδικών εκθέσεων « Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός»
Αναδρομική έκθεση
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Παναγιώτη Τέτση, παρουσιάζεται μια μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο του.
Ο Π. Τέτσης, ζωγράφος, χαράκτης, δάσκαλος, ακαδημαϊκός, ο οποίος είχε διατελέσει και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες, ο οποίος με το έργο και τη διδασκαλία του διαμόρφωσε την Ελληνική μεταπολεμική ζωγραφική.
Η ζωγραφική του Τέτση, σύγχρονη και δημιουργική, απλώθηκε πολύ πιο πέρα από τα στενά όρια της εντοπιότητας και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα από τα πλέον αυθεντικά δείγματα της ελληνικής τέχνης των ζωγράφων της μεταπολεμικής γενιάς.
Διάρκεια: Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2025
Επιμέλεια: Έφη Αγαθονίκου
Η ΦΑΡΜΑ – Εθνική Γλυπτοθήκη, Μόνιμη Συλλογή
Στη Νεοελληνική Γλυπτική κυρίαρχο θέμα, στο πεδίο της αναπαράστασης, είναι η ανθρώπινη μορφή. Η ζωοπλαστική είναι ένα δευτερεύον θέμα, που καλλιεργήθηκε από ορισμένους γλύπτες, συνήθως περιστασιακά. Στη συλλογή Γλυπτικής της Εθνικής Πινακοθήκης συνθέσεις καλλιτεχνών, όπως ο Πολύγνωτος Βαγής, ο Θανάσης Απάρτης, η Μπέλλα Ραφτοπούλου, ο Χρήστος Καπράλος, ο Ευριπίδης Βαβούρης, ο Αντώνης Καραχάλιος, ο Κώστας Καραχάλιος, η Ναταλία Μελά, ο Γιάννης Αντωνιάδης και ο Νικόλας Δογούλης δίνουν μια αρκετά αντιπροσωπευτική εικόνα αυτής της πλευράς της δημιουργίας τους, που τους απασχόλησε σε μικρότερη ή μεγαλύτερη έκταση. Η μοναδική ανάμεσα στους Έλληνες γλύπτες και γλύπτριες που ασχολήθηκε εκτεταμένα με τη ζωοπλαστική είναι η Φρόσω Ευθυμιάδη Μενεγάκη.
Έναρξη: Άνοιξη 2025
Επιμέλεια: Τώνια Γιαννουδάκη
Φύση, Πόλη, Σύμπαν -Έργα από τη συλλογή Κωστάκη του ΜΟΜus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης – Αίθουσα περιοδικών εκθέσεων
« Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός»
Η έκθεση Φύση, Πόλη, Σύμπαν. Έργα από τη συλλογή Κωστάκη του ΜΟΜus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης έχει επετειακό χαρακτήρα καθώς πραγματοποιείται 30 χρόνια μετά την πρώτη έκθεση της συλλογής Κωστάκη στην Ελλάδα που εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη τον Δεκέμβριο του 1995 σε επιμέλεια της Άννας Καφέτση.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν περίπου 250 έργα τέχνης και αντικείμενα αρχείου προερχόμενα από τη συλλογή Κωστάκη.
Έναρξη: Νοέμβριος 2025
Επιμέλεια: Μαρία Τσαντσάνογλου, Συραγώ Τσιάρα
Ιστορίες από το Αρχείο της Εθνικής Πινακοθήκης- Ενδιάμεσος χώρος
Η έκθεση βασίζεται στην έρευνα που διεξάγει η εικαστικός Νατάσα Μπιζά στο ιστορικό αρχείο της Εθνικής Πινακοθήκης. Η εικαστικός μέσα από την έρευνά της αναγνώρισε και ανέδειξε ενδιαφέρουσες ιστορίες από τις παρυφές της μουσειολογικής και θεσμικής ιστορίας του μουσείου, αλλά και της πολιτιστικής ιστορίας της Ελλάδας. Το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον της Νατάσας Μπιζά για το αρχείο του μουσείου εφορμά από τη γενική καλλιτεχνική πρακτική της, η οποία πραγματεύεται το ζήτημα της θεσμικής κριτικής και της εικαστικής απόδοσης του υλικού πολιτισμού και των ιστορικών αρχείων.
Έναρξη: Οκτώβριος 2025
Επιμέλεια: Ελπινίκη Μεϊντάνη
Αγγελική Κώττη
