Της Pilar Bonet*
Η επιθυμία ένταξης στην ΕΕ είναι μια εύθραυστη επιλογή για τη Μολδαβία, όπως έδειξε το δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής. Το ερώτημα ήταν αν θα ενσωματωθεί στο Σύνταγμα η επιθυμία αυτή. Και το αποτέλεσμα (50,46% υπέρ) δείχνει ότι η Μόσχα μπορεί να στηριχθεί όχι μόνο στους οπαδούς της απόσχισης και της ανεξαρτησίας, αλλά και σε εσωτερικές δυνάμεις της Μολδαβίας.
Στην εκστρατεία κατά της φιλοευρωπαϊκής πολιτικής της προέδρου Μάγια Σάντου, τον πιο ενεργό ρόλο έπαιξε η Γκαγκαουζία (μια αυτόνομη περιοχή της Μολδαβίας), ενώ η Υπερδνειστερία ήταν πιο αδρανής. Αυτό είναι εν μέρει αποτέλεσμα του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, που έχει περιορίσει την πρόσβαση της Μόσχας στην Υπερδνειστερία (μια περιοχή ανάμεσα στο ποταμό Δνείστερο και την Ουκρανία).
Στην Υπερδνειστερία ζουν κάτι λιγότερο από 500.000 κάτοικοι, μεταξύ των οποίων Μόσχα και Κίεβο εχουν μοιράσει 220.000 και 100.000 διαβατήρια αντιστοίχως. Στην Γκαγκαουζία ζουν 134.000 υπήκοοι της Μολδαβίας. Στην πρώτη, ψήφισε υπέρ της Ευρώπης το 34%, στη δεύτερη μόλις το 5%.
Αντίθετα με την Υπερδνειστερία, που υποστηρίζει αποσχιστικές θέσεις από το 1990, η Γκαγκαουζία έδειχνε να είναι ικανοποιημένη με το καθεστώς της αυτονομίας στους κόλπους της Μολδαβίας. Οι κάτοικοί της είναι τουρκόφωνοι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στον πολιτικό τους ηγέτη (μπασκάν) αντιστοιχεί μια θέση στην κυβέρνηση της Μολδαβίας. ΟΙ σχέσεις όμως ανάμεσα στη σημερινή μπασκάν (τη Γεβγενία Γκουτσούλ) και την πρόεδρο Σάντου είναι τεταμένες.
Η Γκουτσούλ έχει στενές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα, κάτι που αποτυπώνεται στο γεγονός ότι τα αγροτικά προϊόντα της περιοχής, αντίθετα με εκείνα της υπόλοιπης Μολδαβίας, τυγχάνουν θετικής υποδοχής στις ρωσικές αγορές. Στην εκστρατεία της κατά του δημοψηφίσματος, η Γκουτσούλ χρησιμοποίησε την εικόνα του Πούτιν, τον οποίο συνάντησε τον περασμένο Μάρτιο στη Ρωσία και του τηλεφώνησε με αφορμή τα πρόσφατα γενέθλιά του. Η «μπασκάν» καλλιεργεί επίσης σχέσεις με την Τουρκία.
Σε ό,τι αφορά την Υπερδνειστερία, το 2006 οργανώθηκε ένα δημοψήφισμα όπου το 97% των κατοίκων φέρεται να τάχθηκε υπέρ της ένωσης με τη Ρωσία. Γεωγραφικά, πάντως, αυτό δεν είναι εύκολο, εκτός αν οι ρωσικές δυνάμεις που εισέβαλαν στην Ουκρανία φτάσουν μέχρι την Οδησσό. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανάγκασε τους κατοίκους της περιοχής, που τα τοπικά τους διαβατήρια αναγνωρίζονται μόνο από τη Ρωσία, να αναζητήσουν εναλλακτικά έγγραφα για τις μετακινήσεις τους. Τα μολδαβικά διαβατήρια, που κάποτε τα περιφρονούσαν οι κάτοικοι της Υπερδνειστερίας, σήμερα τους επιτρέπουν να ψηφίζουν – και όχι βέβαια υπέρ της προέδρου.
Όλα δείχνουν ότι η κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της Μολδαβίας θα είναι οι βουλευτικές εκλογές του 2025, όπου θα συγκρουστούν ανοιχτά οι φιλοευρωπαίοι και οι φιλορώσοι. Και το βασικό επιχείρημα της Μόσχας θα είναι ότι ο δρόμος προς την Ευρώπη οδηγεί στον πόλεμο, τη φτώχεια και την καταστροφή, όπως δείχνουν αυτά που συμβαίνουν στην Ουκρανία. Ο κίνδυνος της “ουκρανοποίησης” έχει χρησιμοποιηθεί και από την κυβέρνηση της Γεωργίας για να πείσει τον πληθυσμό να παραμείνει στη ρωσική σφαίρα επιρροής.
(*) Η Pilar Bonet είναι αρθρογράφος της El Pais
(Πηγή: El Pais)
