Οι καθυστερήσεις στα δημόσια έργα προκαλούν δυσπιστία στην κοινωνία. Το εργοτάξιο μοιάζει ξένο κι ενοχλητικό. Όταν αποδίδεται το έργο, έχει σχεδόν απαξιωθεί στη συνείδηση του πολίτη. Υπάρχει καλή πρακτική, που μπορεί να ενισχύσει τη διαφάνεια, την ταχύτητα και τη λογοδοσία. Έτσι, το έργο θα γίνει κτήμα της κοινωνίας από τη φάση της κατασκευής του.
Του Στάθη Κωνσταντινίδη *
Από τις αρχές του 2024, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ξεκίνησε την κατασκευή τριών νοσοκομείων, σε Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή και Σπάρτη, τα οποία θα δωρίσει στο ελληνικό κράτος. Σπουδαία προσφορά, που θα αλλάξει επίπεδο στις υποδομές και στις υπηρεσίες του ΕΣΥ. Μάλιστα, το πανεπιστημιακό παιδιατρικό του Φιλύρου Θεσσαλονίκης, μοναδικό στην κατηγορία του, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη του 2026.
Τον Μάιο του 2024, ως Υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης, βρέθηκα στην έβδομη (!) ενημερωτική συνάντηση για το έργο στο Δημοτικό Γυμναστήριο Φιλύρου. Μία ανοιχτή συζήτηση με φορείς και κατοίκους της περιοχής, στους οποίους ο εργολάβος παρουσίασε την πορεία των εργασιών και ο υφυπουργός υγείας τις ενέργειες για τη στελέχωση του νοσοκομείου. Πρωτόγνωρη και άρτια διαδικασία. Δεν ακούστηκε «κιχ». Στέλεχος του φορέα υλοποίησης κατέγραφε στο τέλος μέχρι και το αίτημα μίας μεγάλης σε ηλικία περιοίκου, που ευγενέστατα ζητούσε κάποια αλλαγή στο ωράριο των εργασιών.
«Νιάρχος», «δωρεά», «παιδιατρικό», σίγουρα όλα επηρέασαν το επίπεδο της κοινωνικής αποδοχής. Πιστεύω, όμως, ότι η διαδικασία αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο, για το πως τα δημόσια έργα θα μπορούσαν να προχωρούν ταχύτερα, να έχουν μεγαλύτερη διαύγεια και τελικά να επιτυγχάνουν καλύτερο βαθμό ικανοποίησης των πολιτών για την πραγματοποίησή τους.
Στο αναφερόμενο παράδειγμα, ο δωρητής είχε καθιερώσει από την αρχή δύο ενημερωτικές συναντήσεις ετησίως. Το ίδιο θα μπορούσε να προβλεφθεί και στο πλαίσιο των Δημοσίων Συμβάσεων, ως υποχρέωση του φορέα υλοποίησης και του αναδόχου, σε κάθε έργο, από ένα ποσό και πάνω.
Η σχετική υποχρέωση θα επέσπευδε τις υπηρεσιακές διαδικασίες, θα εξασφάλιζε την τακτική ενημέρωση των φορέων και της (τοπικής) κοινωνίας, θα ενίσχυε τους όρους διαφάνειας, θα υποχρέωνε σε τακτική λογοδοσία. Όλοι θα γνώριζαν ότι κάτι πρέπει να παρουσιάσουν στο επόμενο τέρμινο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα.
Σε πρόσφατη εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσίασε μία πρωτοποριακή δημόσια πλατφόρμα, την erga.gov.gr, στην οποία θα καταχωρίζονται τα έργα που υλοποιούνται τόσο από την κεντρική κυβέρνηση όσο και από την τοπική αυτοδιοίκηση, αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ, σε κάθε δήμο της χώρας.
Πρόκειται για πολύ σημαντικό εργαλείο, που έλειπε από τον δημόσιο τομέα, αφού, με τις παραδοσιακές μεθόδους, ήταν πολύ δύσκολη η συνεχής επικαιροποίηση της εξέλιξης χιλιάδων έργων ανά τη χώρα, ώστε να λαμβάνουν γνώση όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.
Επιπλέον, η ψηφιακή αυτή εφαρμογή θα προσφέρει και έναν πρώτο βαθμό ενημέρωσης στους πολίτες για την πορεία του κάθε έργου, δε μπορεί όμως να υπηρετήσει τους σκοπούς της δημόσιας διάδρασης και αποδοχής, που ικανοποιεί η προτεινόμενη διαδικασία. Είμαι βέβαιος ότι όσοι παρακολούθησαν την παρουσίαση από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έγιναν φορείς θετικού μηνύματος.
Η άμεση διαδικασία θα φέρει το κάθε έργο πιο κοντά στον πολίτη, που θα πάψει να αισθάνεται το εργοτάξιο ξένο και ενοχλητικό για την καθημερινότητά του. Η περιοδική ενημέρωση θα ενισχύσει την διαφάνεια και την ευθύνη των υπηρεσιών. Η παρακολούθηση του έργου θα τονώσει την προσδοκία της κοινωνίας για την ολοκλήρωσή του. Ο πολίτης θα το κάνει ιδιοκτησία του. Έτσι, θα το αγαπήσει και θα το σεβαστεί περισσότερο!
* Ο Στάθης Κωνσταντινίδης είναι βουλευτής Ν.Δ. Ν.Κοζάνης
