Ένα πολύ σημαντικό θέμα που μας απασχολεί συχνά είναι η επικοινωνία, αρχικά αν υπάρχει, πως γίνεται, ποιους αφορά. Υπάρχει μια παγίδα που συχνά πέφτουμε, το να αγωνιούμε να δώσουμε λύσεις στο πρόβλημα κάποιου ή να ασκήσουμε κριτική για το πως το διαχειρίστηκε. Συνήθως όμως η ανάγκη της ενσυναίσθησης είναι περισσότερο σημαντική.
Της Μίκας Πανάγου *
Το να συμπονέσουμε κάποιον, να δώσουμε σημασία στο τι νιώθει, σε τι θέση βρίσκεται και όχι να αρχίσουμε να δίνουμε οδηγίες. Άλλες φορές θα θέλουμε να ανακουφίσουμε τον άλλον ή να του πούμε αυτό που θέλει ν ακούσει ο ίδιος. Η ουσιαστική ανταλλαγή πληροφοριών δεν συμπεριλαμβάνει το να μπούμε στη θέση του άλλου και να πούμε τι θα κάναμε οι ίδιοι γιατί δεν είμαστε εμείς στη θέση του. Ο σεβασμός και η αποδοχή είναι δυο αξίες που πρέπει να τους δοθεί προτεραιότητα στη συζήτηση μας. Η ανάγκη να μοιραστεί κάποιος πώς νιώθει, τι σκέφτεται, τι έχει ανάγκη να κάνει είναι σε προτεραιότητα για μια ουσιαστική επικοινωνία. Για να εκφράσει κάποιος τα συναισθήματα του και να μπορέσουμε να είμαστε εκεί θα σημαίνει ότι έχουμε δουλέψει κι εμείς με τα δικά μας.
Είμαστε τολμηροί και εκφραζόμαστε.Έχουμε αποδεχτεί τον φόβο , την λύπη, την χαρά, την θλίψη, τον ενθουσιασμό πρωτίστως στη δίκη μας ζωή και ιστορία; Δεν νιώθουμε ενοχές ούτε υπαίτιοι για τον τρόπο συμπεριφοράς των γύρω μας εξαιτίας των δικών μας συναισθημάτων. Αυτό συνδέεται με την δική μας απομάκρυνση από τις ανάγκες μας. Η δυσκολία μας να εκφραστούμε συναισθηματικά πηγάζει από τον φόβο της απόρριψης και της εγκατάλειψης μας. Αν αναμουχλεύσουμε τα παιδικά μας χρόνια θα θυμηθούμε ατάκες όπως ‘μ έχεις πεθάνει σήμερα’, ‘ο μπαμπάς στεναχωρήθηκε που δεν πήρες καλό βαθμό’, με πολλές παρόμοιες ατάκες κουβαλούσαμε ευθύνη για τα συναισθήματα των άλλων. Έπρεπε να ξέρουμε πως θα κάνουμε χαρούμενο τον άλλον και όχι ποιες ανάγκες έχει. Θεωρούσαμε αναγκαίο κάπως να φροντίζουμε το συναίσθημα του άλλου. Δεν είναι δική μας υποχρέωση το να λύσουμε θέματα του άλλου για να νιώσουμε ότι είμαστε δίπλα του.
Είναι σημαντικό να ξέρει κάποιος ότι τον ακούς προσεχτικά και είσαι εκεί. Ότι τον εμπιστεύεσαι σε όποια απόφαση και να πάρει. Ειδικά στα παιδιά που χτίζεται η αυτοπεποίθηση τους. Το να εξαρτώνται από τους άλλους για το τι θα φάνε, τι θα φορέσουν, μέχρι το πως θα αντιμετωπίζουν προβληματα δημιουργεί μια εξάρτηση. Ακόμα και οι ειδικοί ψυχικής υγείας δεν ειναι ο ρόλος τους να δώσουν λύσεις αλλά σε πρώτη φάση να αποδεχτούν το παιδί ή τον ενήλικα γι αυτό που είναι, να τον ακούσουν και να τον εμπιστευτούν σε οτι απόφαση πάρει. Να αγκαλιάσουν και να χωρέσουν οσα συναισθήματα κουβαλάει κάποιος χωρίς να τα κρίνουν. Να εκφράσουν οπτικές που εκείνος δεν εχει σκεφτεί αλλά τον τελικό λόγο πάλι θα τον εχει αυτός που τον αφορά άμεσα ένα θέμα. Κάτι που λείπει στην επικοινωνια μας είναι η εξήγηση.Μπορεί να πούμε με θύμωσες, χωρίς να αναλύσουμε τι μας έκανε να το νιώσουμε αυτό. Δεν είναι το θέμα ν αλλάξουμε τον άλλον, αλλά να μάθει εμάς και να χωρέσουμε το συναίσθημα μας. Υπαρχει ανάγκη σύνδεσης και μοιράσματος στην σημερινή κοινωνία. Μπορούμε να αντικαταστήσουμε την κριτική, τις λύσεις, με το να προτρέψουμε τον φίλο κας, τον σύντροφο μας, τον συνάδελφο μας να μοιραστεί μαζί μας οσα νιώθει χωρίς να γεμίσει τύψεις ή να φοβηθεί ότι θα απορριφθεί.
Δοκιμάστε για μια φορά να μην γίνεται ψυχολόγοι, δικηγόροι, δικαστές και επιτρέψτε στα συναισθήματα να πάρουν θέση και χώρο. Ζούμε για να νιώθουμε, επικοινωνούμε για να μοιραζόμαστε και είμαστε πάνω απολα άνθρωποι όχι μηχανές αναζήτησης λύσεων. Το ενοχικό και φοβικό παιδι μεγάλωσε, έγινε ενήλικας και έχει πλέον την δίκη του άποψη και ο φόβος μην πληγώσει έγινε ανάγκη να αγαπάει.
* Η Μίκα Πανάγου είναι κοινωνική λειτουργός με εκπαίδευση στη συστημική οικογενειακή θεραπεία – Facebook – Instagram
