Κατά την παρέμβασή του στην ολομέλεια της 3ης συνόδου κορυφής Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε τη σημασία που έχει η συνέχιση της πρωτοβουλίας που ανέλαβε πρώτη η Ελλάδα διοργανώνοντας την πρώτη Σύνοδο Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης στις 21 Αυγούστου 2023.
Τόνισε, ότι, όπως υπογραμμίστηκε τότε με την κοινή δήλωση των Αθηνών που είχαν υιοθετήσει οι ηγέτες, τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ουκρανία και η Μολδαβία έχουν κοινή ευρωπαϊκή ιστορία και κοινό ευρωπαϊκό μέλλον, ενώ τόνισε ότι είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι υποψήφιες χώρες και τα κράτη-μέλη, παρά τις διαφορές τους, κάθονται στο τραπέζι και ανταλλάσσουν απόψεις.
Ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος στην Ουκρανία τόνισε ότι ο πόλεμος αυτός αφορά ολόκληρο τον κόσμο. Αναφερόμενος στη διάσκεψη για την ειρήνη στην Ουκρανία, που φιλοξενήθηκε στην Ελβετία τον Ιούνιο, επισήμανε ότι αυτή επιβεβαίωσε την ευρεία στήριξη για μια δίκαιη ειρήνη στην Ουκρανία. Πρόσθεσε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να στηρίξει την Ουκρανία στα επόμενα βήματά της.
Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι η γεωπολιτική κατάσταση και η κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη καθιστούν επιτακτική τη διεύρυνση και κάλεσε τις υποψήφιες χώρες να τηρήσουν τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες και να εφαρμόσουν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για την ενταξιακή τους προοπτική.
Διακήρυξη του Ντουμπρόβνικ
Εμείς, ο πρωθυπουργός Andrej Plenković και ο Πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy ως συνδιοργανωτές, καθώς και η Πρόεδρος Vjosa Osmani, ο Πρόεδρος Jakov Milatović, ο Πρόεδρος Aleksandar Vučić, η Πρόεδρος Nataša Pirc Musar, ο πρωθυπουργός Edi Rama, η πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου Borjana Krišto, ο πρωθυπουργός Dimitar Glavčev, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρωθυπουργός Hristijan Mickoski, o αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης Mihai Popșoi, η υπουργός Εξωτερικών Luminița-Teodora Odobescu, ο υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan και η αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής Dubravka Šuica συναντηθήκαμε στις 9 Οκτωβρίου 2024 στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας, για τρίτη φορά στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Οι εργασίες της σημερινής συνόδου βασίζονται στις συζητήσεις και τα συμπεράσματα της πρώτης και της δεύτερης Συνόδου Κορυφής Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, στην Ελλάδα, στις 21 Αυγούστου 2023 και στα Τίρανα, στην Αλβανία, στις 28 Φεβρουαρίου 2024, αντίστοιχα.
Σήμερα, ως συμμετέχοντες στη Σύνοδο Κορυφής του Ντουμπρόβνικ, υιοθετούμε την ακόλουθη Διακήρυξη:
1. Έχουν περάσει σχεδόν 1.000 ημέρες από την έναρξη της στρατιωτικής εισβολής ευρείας κλίμακας της Ρωσίας στην Ουκρανία. Καταδικάζουμε αυτόν τον απρόκλητο, αδικαιολόγητο και παράνομο ρωσικό επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνιστά έγκλημα κατά του ουκρανικού λαού, κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και μεγάλη απειλή για την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου και του κόσμου στο σύνολό του.
2. Η στήριξή μας στην ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της παραμένει απόλυτη. Επαναβεβαιώνουμε την ακλόνητη δέσμευσή μας να παρέχουμε συνεχή πολύπλευρη στήριξη στην Ουκρανία και τον λαό της για όσο χρειαστεί.
3. Εκφράζουμε τον σεβασμό και τη συμπαράστασή μας προς τον ουκρανικό λαό, ο οποίος αντιστέκεται απέναντι στην ένοπλη επίθεση της Ρωσίας από το 2014 με θάρρος, ανθεκτικότητα και ηρωισμό.
4. Με βάση την κοινή διακήρυξη της πρώτης κοινοβουλευτικής συνόδου κορυφής της διεθνούς πλατφόρμας για την Κριμαία, η οποία υιοθετήθηκε στο Ζάγκρεμπ στις 25 Οκτωβρίου 2022, και τα αποτελέσματα της 4ης συνόδου κορυφής της διεθνούς πλατφόρμας για την Κριμαία, που πραγματοποιήθηκε στο Κίεβο στις 11 Σεπτεμβρίου 2024, τονίζουμε την ακλόνητη δέσμευσή μας για την αποκατάσταση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, μέσω της περαιτέρω παροχής εμπεριστατωμένης στήριξης στην Ουκρανία για την αντιμετώπιση της επιθετικότητας της Ρωσίας.
5. Υποστηρίζουμε πλήρως τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία, που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία τον Ιούνιο του 2024. Η πορεία προς μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη για την Ουκρανία μπορεί να βασιστεί μόνο στο διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Εν προκειμένω, επιβεβαιώνουμε εκ νέου τη στήριξή μας στη Φόρμουλα ειρήνης της Ουκρανίας του Προέδρου της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy ως ουσιαστικό πλαίσιο για την αποκατάσταση μιας τέτοιου είδους ειρήνης. Εκφράζουμε τη στήριξή μας στις προσπάθειες της Ουκρανίας προς αυτή την κατεύθυνση και τονίζουμε την ετοιμότητά μας να συμμετάσχουμε ενεργά στην εφαρμογή των σημείων της φόρμουλας ειρήνης.
6. Καλούμε ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, να εντείνει τη στήριξή της προς την Ουκρανία στον συνεχιζόμενο αγώνα της για ελευθερία, ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα. Παράλληλα, καλούμε όλες τις χώρες να μην παρέχουν υλική ή άλλη στήριξη στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Υπενθυμίσαμε τη σημασία της ευθυγράμμισης με τις αποφάσεις και τα μέτρα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
7. Τονίζουμε ότι κάθε μορφή επίθεσης εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους είναι απαράδεκτη. Όλες οι χώρες πρέπει να απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζουμε ότι η απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων και του στρατιωτικού εξοπλισμού από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας, η παύση των εχθροπραξιών και η αποκατάσταση του πλήρους ελέγχου της Ουκρανίας επί των κρατικών συνόρων της, αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις για την αποκατάσταση της ειρήνης.
8. Καταδικάζουμε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο κάθε προσπάθεια της Ρωσίας να προσαρτήσει τμήματα του εδάφους της Ουκρανίας με τη χρήση βίας και παράνομα. Τέτοιου είδους προσπάθειες αποτελούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Η Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας, η πόλη της Σεβαστούπολης, οι περιοχές Ντονέτσκ, Χερσώνα, Λουχάνσκ και Ζαπορίζια αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της Ουκρανίας. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε άκυρες τις λεγόμενες «εκλογές» που διεξήγαγε η Ρωσία τον Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο του 2024 στο ουκρανικό έδαφος.
9. Επαναλαμβάνουμε την αποφασιστικότητά μας να εντείνουμε τις κοινές μας προσπάθειες για να διασφαλίσουμε περαιτέρω πρόοδο και αμοιβαία στήριξη προς τους εταίρους της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την Ουκρανία, τη Δημοκρατία της Μολδαβίας και τη Γεωργία, στην πορεία τους προς την ένταξη στην ΕΕ με βάση την αξιοκρατία. Η προσχώρηση αυτών των νέων μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την καλύτερη εγγύηση της περιφερειακής σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας. Χαιρετίζουμε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, καθώς και με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και τη Δημοκρατία της Μολδαβίας.
10. Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον, οι σύμμαχοι επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία στη μη αναστρέψιμη πορεία της προς την πλήρη ευρωατλαντική ενσωμάτωση, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
11. Υπογραμμίζουμε και πάλι την ακλόνητη δέσμευσή μας ως προς την παραπομπή στη δικαιοσύνη των ατόμων που ευθύνονται για το έγκλημα της επίθεσης, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
12. Σημειώνουμε την επικύρωση από την Ουκρανία του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ως ένα σημαντικό βήμα προς τη δικαιοσύνη για τα σοβαρότερα εγκλήματα που απασχολούν τη Διεθνή Κοινότητα και τονίζουμε τη σημασία της διασφάλισης της ικανότητας του Δικαστηρίου να ασκεί πλήρως τη δικαιοδοσία του.
13. Συμφωνούμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε και να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στην απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου, των παράνομα κρατουμένων, και στην επιστροφή όλων των παράνομα απελαθέντων και βίαια μετεγκατεστημένων Ουκρανών, ιδίως των παιδιών.
14. Συμφωνούμε ότι τα θέματα της επισιτιστικής ασφάλειας και της αποναρκοθέτησης διασταυρώνονται και αλληλοενισχύονται. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Διεθνούς Διάσκεψης Δωρητών για την Ανθρωπιστική Αποναρκοθέτηση στην Ουκρανία, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ζάγκρεμπ στις 11 και 12 Οκτωβρίου 2023, συζητήσαμε την αποναρκοθέτηση στο πλαίσιο της ανάκαμψης της Ουκρανίας, ως το κρίσιμο πρώτο βήμα για την ασφαλή επιστροφή των ανθρώπων και τη συνέχιση της οικονομικής και γεωργικής δραστηριότητας. Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει να εργαλειοποιηθεί. Τα ουκρανικά γεωργικά προϊόντα θα πρέπει να παρέχονται με ασφάλεια και ελεύθερα στις ενδιαφερόμενες χώρες. Υπό αυτό το πρίσμα, η ελεύθερη, πλήρης και ασφαλής εμπορική ναυσιπλοΐα, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, καθώς και η πρόσβαση σε θαλάσσια λιμάνια στη Μαύρη και την Αζοφική Θάλασσα είναι κρίσιμης σημασίας. Οι επιθέσεις κατά εμπορικών πλοίων σε λιμάνια και κατά μήκος ολόκληρης της διαδρομής, καθώς και κατά μη στρατιωτικών λιμένων και μη στρατιωτικών λιμενικών υποδομών είναι απαράδεκτες.
15. Υπογραμμίζουμε την κρίσιμη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας της Ουκρανίας, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τον επερχόμενο χειμώνα. Οι ουκρανικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και το ενεργειακό δίκτυο συνεχίζουν να υφίστανται μαζικές ζημιές ως αποτέλεσμα των συστηματικών και σκόπιμων επιθέσεων της Ρωσίας. Σήμερα, εξετάσαμε τις επιλογές για την εντατικοποίηση των προσπαθειών μας -συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω κινητοποίησης του ιδιωτικού τομέα- για την παροχή στην Ουκρανία του εξοπλισμού και της χρηματοδότησης που απαιτούνται για τον μετριασμό των συνεπειών. Υπογραμμίζουμε επίσης την ανάγκη για περισσότερο συντονισμό και σχεδιασμό σε περιφερειακό επίπεδο και για αποτελεσματικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις προκειμένου να απορροφηθεί ο οικονομικός αντίκτυπος των ζημιών που προκαλούνται από τις επιθέσεις της Ρωσίας.
16. Τονίζουμε επίσης ότι κάθε χρήση πυρηνικής ενέργειας και πυρηνικών εγκαταστάσεων πρέπει να είναι ασφαλής, προστατευμένη και περιβαλλοντικά ορθή. Στο πλαίσιο αυτό, τονίζουμε ότι ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια πρέπει να επιστρέψει υπό τον πλήρη κυρίαρχο έλεγχο της Ουκρανίας και να λειτουργεί με ασφάλεια και προστασία, σύμφωνα με τους επτά απαραίτητους πυλώνες και τις πέντε συγκεκριμένες αρχές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) και υπό την εποπτεία της.
17. Εκφράζουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε να συμμετέχουμε στην τρέχουσα και μεταπολεμική ανάκαμψη και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, προκειμένου να δώσουμε τη δυνατότητα στον ουκρανικό λαό να ανοικοδομήσει τη χώρα του, εμπλέκοντας όλους τους σχετικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων ιδιωτικών εταιρειών και διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, με στόχο την εξασφάλιση της οικονομικής στήριξης, των επενδύσεων και της τεχνογνωσίας που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί ένα μέλλον με ευημερία για την Ουκρανία.
18. Δεν μπορεί να υπάρξει μια ελεύθερη, ειρηνική και ευημερούσα Ευρώπη χωρίς μια ελεύθερη, ειρηνική και ευημερούσα Ουκρανία. Η δέσμευση των συμμετεχόντων στη Σύνοδο Κορυφής Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Ντουμπρόβνικ απέναντι στον στόχο αυτό παραμένει αταλάντευτη.
