Ποια ήταν η αρχαία βασίλισσα Θεσσαλονίκη, η κόρη του Φιλίππου και σύζυγος του Κασσάνδρου προς τιμήν της οποίας το όνομα έδωσε ο δεύτερος στην πόλη που ίδρυσε και στην οποία βασίλευσε; Η κόρη της Νικησίπολης, (μίας από τις επτά συζύγους του Φιλίππου) έμεινε ορφανή από μητέρα πολύ σύντομα ύστερα από τη γέννησή της, καθώς εκείνη πέθανε. Η ακάματη ερευνήτρια των Αιγών- παλιότερα Βεργίνας- Αγγελική Κοτταρίδη, θεωρεί πως η Νικησίπολις είναι πιθανό να είχε ταφεί στον λεγόμενο Τάφο της Περσεφόνης.
Η Θεσσαλονίκη γεννήθηκε ανήμερα της νίκης του Φιλίππου επί των Θεσσαλών, και εξ αυτού του γεγονότος έλαβε αυτό το όνομα. Ηταν ετεροθαλής αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι γιοί της ήταν οι Αλέξανδρος Ε’ και Αντίπατρος Β’. Μετά τον θάνατο του Κασσάνδρου, ο οποίος στην ουσία διέλυσε τη μακεδονική δυναστεία των Τημενιδών ή Αργεαδών, η βασίλισσα δολοφονήθηκε από τον Αντίπατρο κατά τη διάρκεια δυναστικής έριδας με τον αδερφό του.
Σε αυτή τη μυθική προσωπικότητα αναφέρεται η τοποειδική (site-specific) παράσταση “As a Shadow As a Dream” σε συνεργασία με τη σκηνοθέτιδα και χορογράφο Αποστολία Παπαδαμάκη, δημιουργό της μεθόδου Anamnesis που θα ανέβει απόψε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Ο τίτλος είναι από τους στίχους του Ευριπίδη «Βόηθα, έλα και σαν σκιά, φανερώσου μου· γιατί θ᾿ αρκούσες συ κι όνειρο αν ερχόσουν.» (Ηρακλής Μαινόμενος).
…Η Βασίλισσα Θεσσαλονίκη, μια “σκιά” από το παρελθόν, επανέρχεται στο παρόν μέσω μιας περιπατητικής performance, ζωντανεύοντας κρυφές ιστορίες θησαυρών του μουσείου. τοποειδική παράσταση που σχεδιάζεται γύρω από το πρόσωπό της, η πρώτη του είδους που παρουσιάζεται σε ελληνικό μουσείο, έχει ως στόχο να αναδείξει την ιστορική και μυθολογική της υπόσταση, παρουσιάζοντάς την ως σύμβολο των διαχρονικών γυναικείων αγώνων και των τραγικών μορφών που βρέθηκαν αντιμέτωπες με την εξουσία, τη βία και τον αποκλεισμό. Η Βασίλισσα Θεσσαλονίκη αποτελεί μια φιγούρα που ενώνει την ιστορική Μακεδονία με τις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις, αναδεικνύοντας θέματα που σχετίζονται με την πατριαρχία, τη θέση των γυναικών στην κοινωνία και τον αγώνα τους για ισότητα και δικαιοσύνη.
Η Αποστολία Παπαδαμάκη γράφει στο Facebook: «Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που καλούμαστε να εμπιστευτούμε ότι η έμπνευση θα έρθει, ότι θα δημιουργήσουμε κάτι όμορφο, ακόμα κι όταν οι συνθήκες δεν είναι τέλειες.
Ως καλλιτέχνης πάντα έρχομαι αντιμέτωπη με το δίλημμα: να κλείσω την πόρτα στη δημιουργικότητα επειδή δεν υπάρχει αρκετός χρόνος, χρήματα ή ιδανικές συνθήκες, ή να εμπιστευτώ — να αφήσω τις Μούσες να με καθοδηγήσουν; Όταν επιλέγω την εμπιστοσύνη, κάνω χώρο για τα θαύματα.
14 πρόβες. Τόσο είχα στη διάθεσή μου για να δημιουργήσω αυτήν την παράσταση — συνήθως χρειάζομαι τουλάχιστον 3 μήνες.
Αλλά συνέβη το θαύμα: Τεράστια έμπνευση και ροή, το έργο ολοκληρώθηκε αβίαστα, σαν να περίμενε χρόνια (για να μην πω αιώνες) να δημιουργηθεί μια παράσταση για την Βασίλισσα Θεσσαλονίκη, σαν να της το χρωστούσε η πόλη της…
Σκέφτομαι πώς το ίδιο συμβαίνει και στην ζωή. Αν περιμένουμε τις “ιδανικές συνθήκες” για να δημιουργήσουμε αυτό που αγαπάμε μπορεί να χάσουμε μια τεράστια ευκαιρία να ζήσουμε ένα θαύμα και να εισέλθουμε σε μια πνευματική διάσταση ελευθερίας και ενότητας με το “‘Ολον”.»
Η ιδέα ήρθε στην γενική διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Αναστασία Γκαδόλου, παρακολουθώντας τη δουλειά της Αποστολίας Παπαδαμάκη. Η δρ Γκαδόλου εκπονεί το δεύτερο μεταπτυχιακό της, το οποίο έχει θέμα τις τοποειδικές εκδηλώσεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους εν σχέσει με την ανάπτυξη του τουρισμού. Ο τίτλος της ομιλίας της στο Συνέδριο Αρχαιολογίας του ΑΙΑ στις ΗΠΑ ήταν: «Site-Specific Performances σε Αρχαιολογικούς Χώρους στην Ελλάδα. Ένα Δημιουργικό, Πολιτιστικό Προϊόν στην υπηρεσία των αρχαιολογικών τοπίων.
Πιστεύει πως το πλεονέκτημα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να διαφοροποιήσει σημαντικά τις ελληνικές τουριστικές τοποθεσίες, ενώ παράλληλα προωθεί την ανάπτυξη του εξειδικευμένου τουρισμού. Οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν σημαντικά στοιχεία των ελληνικών τουριστικών προορισμών. Κατά συνέπεια, η ικανοποίηση των επισκεπτών τους είναι κρίσιμη για τη βιώσιμη ανάπτυξή τους.
Ένας αρχαιολογικός χώρος αποτελεί ένα πολυδιάστατο περιβάλλον, τα πολλά πλεονεκτήματα του οποίου θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δημιουργία σαφώς καθορισμένων θέσεων στην αγορά αναψυχής και μαζί με τη γνώση μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της ιστορίας του χώρου και στην ευημερία της κοινότητας. Το τοπίο και τα μνημεία του αντικατοπτρίζουν την περιβαλλοντική, κοινωνικο-οικονομική και πολιτική ιστορία μιας ή περισσότερων χρονολογικών περιόδων του παρελθόντος συνδυάζουν την πραγματικότητα (διατηρητέα μνημεία) με τη μη πραγματικότητα (πολιτιστικές και ιστορικές αξίες), και έτσι μπορούν να γίνουν η πηγή για απεριόριστες έμπνευση για τη διαμόρφωση Δημιουργικών Πολιτιστικών Προϊόντων.»
Στην ομιλία της είχε αναφερθεί στις παραστάσεις που έχει δώσει η Αποστολία Παπαδαμάκη στη Δήλο, στη Ζάκρο, στους Δελφούς και στο Καβείριο της Λήμνου. Όπως λέει στο Thepresident.gr ρόλο έπαιξε και η συμμετοχή της στην οργανωτική επιτροπή του προγράμματος «Ολη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός».
Η έρευνα που έχει κάνει για το μεταπτυχιακό της, ήταν όπως λέει, πολύ αποκαλυπτική. Το κοινό αγκαλιάζει τέτοιες εκδηλώσεις, γιατί, εκτός από την αισθητική απόλαυση, μαθαίνει για την Ιστορία μέσω του πολιτισμού. Ετσι, αποφάσισε να παρουσιάσει την ιστορία της βασίλισσας Θεσσαλονίκης μέσα από τραγούδι, μουσική, χορό και λόγο. Πρόκειται για μια προσωπικότητα που είναι ελάχιστα γνωστή και για την οποία υπάρχει ένα μόνο έκθεμα στο μουσείο.
Η παράσταση έχει σχεδιαστεί ειδικά για τον χώρο του μουσείου και επιδιώκει να αναδείξει την ιστορική και μυθολογική υπόσταση της Βασίλισσας Θεσσαλονίκης. Την παρουσιάζει ως ένα σύμβολο των διαχρονικών γυναικείων αγώνων για ισότητα και δικαιοσύνη, φέρνοντας στο φως θέματα όπως η πατριαρχία, η θέση των γυναικών στην κοινωνία και οι κοινωνικές προκλήσεις. Με φόντο τα εκθέματα του μουσείου, η performance δημιουργεί έναν διάλογο μεταξύ της ιστορίας της Μακεδονίας και των σύγχρονων κοινωνικών ζητημάτων, αναδεικνύοντας τη διαχρονική μάχη των γυναικών για αυτονομία και ελευθερία.
Τα ιστορικά γεγονότα της ζωής της Θεσσαλονίκης αναμειγνύονται με τα σύγχρονα φαινόμενα, καθιστώντας την παράσταση μια πολυδιάστατη εμπειρία.
Θα δοθούν δύο παραστάσεις σήμερα και δύο αύριο, όμως όλα τα εισιτήρια είναι προπωλημένα. Αλλά όπως διαβεβαιώνει η κα Γκαδόλου, θα επαναληφθούν μέσα στις επόμενες εμβομάδες.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία / Χορογραφία: Αποστολία Παπαδαμάκη,
Μουσική: Τρύφων Κουτσουρέλης
Δραματουργία: Πάνος Γκιόκας
Πρωτότυπα κείμενα: Πάνος Γκιόκας
Πρωταγωνιστεί: Αλίκη Δουρμάζερ, Ηθοποιός, Performer Vocalist
Συμμετέχουν εθελοντικά: Χορός 20 γυναικών, Μυρτώ Ζεγγίνη, Ουρανία Ζησοπούλου, Σοφία Καλαμάκη, Αναστασία Κάπρα, Μυρτώ Σοφία Κόμπου, Αλεξάνδρα Μαγούλα, Ανθή Μάλτα, Βασιλική Μπάλκογλου, Ευρυδίκη Παπαδημοπούλου, Οφέλια Σερμαζανιάν, Ελευθερία Σκουλάκη Λαζού, Ευτυχία Στεργίου, Πελαγία Τσακαλίδου, Σταυρούλα Claudia Τοπαλίδου, Βασιλεία Τσεντικοπούλου, Αικατερίνη Τσιολάκη, Δανάη Τσουφλίδου, Μαρία Φαμιλίτου, Γεωργία Χασαπίδου, Χρύσα Ψωμιάδου
Επιστημονικοί συνεργάτες: Δρ Αναστασία Γκαδόλου, Γενική Διευθύντρια Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δρ Καλλιόπη Χατζηνικολάου, αρχαιολόγος, Δρ Κωνσταντούλα Χαβέλα, αρχαιολόγος.
Κοστούμια: Αποστολία Παπαδαμάκη
Κατασκευή κοσμημάτων πρωταγωνίστριας: Χρυσάνθη Φωτιάδου (εικαστικός του Μουσείου)
Κατασκευή κοσμημάτων χορού: Αγγελική Παντζούρη, Έφη Στεργίου, Σοφία Καλαμάκη υπό την επίβλεψη της Χρυσάνθης Φωτιάδου
Βοηθοί σκηνοθέτη: Αγγελική Παντζούρη, Ζαφειρία-Αννα Λαφτσίδου
Διεύθυνση Παραγωγής & Επικοινωνία – Προβολή: CHORUS
