Μια κινητικότητα και ένα κλίμα αισιοδοξίας, αλλά και συγκρατημένης προσδοκίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο και γενικότερα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δημιουργούν οι σχετικές αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια των ομιλιών τους στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Του Κώστα Πασίση
Ειδικότερα ο Έλληνας Πρωθυπουργός στην ομιλία του τόνισε την πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά από σειρά συναντήσεων με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Επισήμανε τη σημασία της Διακήρυξης των Αθηνών και την ελπίδα για ειρηνική επίλυση της διαφοράς για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την πεποίθησή του ότι υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο Ελλάδα και Τουρκία οφείλουν να αδράξουν με τόλμη και σύνεση.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο Τούρκος Πρόεδρος από το βήμα του ΟΗΕ, εξέφρασε την επιθυμία για ένα Αιγαίο και μια Ανατολική Μεσόγειο ειρήνης και ευημερίας, όπου θα γίνονται σεβαστά τα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων κρατών. Και υπογράμμισε την ανάγκη για συνεργασία, ειδικά σε θέματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με βάση το Διεθνές Δίκαιο…
Βάσει αυτών αναφορών η πρώτη ανάγνωση είναι ότι τελικά κατά τη συνάντηση των δυο ηγετών δε συζητήθηκε μόνο η διατήρηση του καλού κλίματος, αλλά η κουβέντα των δυο ηγετών πήγε σε πιο βαθιά νερά…
Ο πολιτικός διάλογος για το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών, τη μοναδική διάφορα που συζητά η χώρα μας, φαίνεται να ξεκινά με τη νέα συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν στη Αθήνα, πιθανότατα τον ερχόμενο Νοέμβριο.
Εκεί, οι δυο υπουργοί Εξωτερικών θα προσπαθήσουν να θέσουν τις βάσεις για έναν διερευνητικό, ίσως και πιο ουσιαστικό διάλογο, για το επίμαχο θέμα.
Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι εξής «κόκκινες γραμμές»:
Ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, που σημαίνει ότι Ελλάδα και Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτούν ρητά στην τήρησή του.
Το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη ή στο Δικαστήριο του Αμβούργου για την επίλυση των θαλάσσιων διαφορών.
Βέβαια, πρόκειται για μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία, γεμάτη εμπόδια και δυσκολίες, καθώς τα όσα είπαν δημοσίως Μητσοτάκης και Ερντογάν ακούγονται εύηχα, αλλά ταυτόχρονα χρήζουν ειδικής αποκρυπτογράφησης…
Αν βγει πάντως …λευκός καπνός, από αυτές τις συζητήσεις τότε το θέμα θα πάει στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δυο χωρών που θα συνεδριάσει στην Άγκυρα στις αρχές του νέου έτους.
Με λίγα λόγια, η συνάντηση των ΥΠΕΞ στην Αθήνα θα είναι το κρίσιμο τεστ για το αν υπάρχει πραγματική βούληση για λύση, από την πλευρά της Τουρκίας.
Παρέμβαση του υπουργού Άμυνας
Σε αυτό το σκηνικό και ταίμινγκ μόνο τυχαία δεν ήταν και η παρέμβαση του υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια ο οποίος τόνισε χαρακτηριστικά: «Η Λέρος και όλα – επαναλαμβάνω όλα – τα νησιά της Δωδεκανήσου έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα, έχουν δικαίωμα σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και έχουν δικαίωμα σε χωρικά ύδατα έως 12 μίλια».
Ο κ. Δένδιας έστειλε ένα «καθαρό» μήνυμα στην Τουρκία, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να κάνει πίσω στα κυριαρχικά της δικαιώματα, ειδικά όσον αφορά τα νησιά του Αιγαίου και τις διεκδικήσεις τους.
Αυτό προσθέτει ένα σημαντικό βάρος στις συνομιλίες, καθώς τα νησιά είναι βασικό σημείο διαφωνίας στις ελληνοτουρκικές διαφορές για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.
Επιπλέον αποτρέπει τη δημιουργία «γκρίζων ζωνών» και εστιάζει στη νομική διάσταση της διαφοράς.
Η δήλωση Δένδια πάντως φαίνεται να έχει και μια πολιτική διάσταση καθώς απευθύνεται και στο εσωτερικό ακροατήριο, επιβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να κάνει υποχωρήσεις σε θέματα που άπτονται της κυριαρχίας της χώρας.
Σημειώνεται ότι ο υπουργός Άμυνας έκανε τη συγκεκριμένη αναφορά από τη Λέρο, όπου γενικότερα οι κάτοικοι των νησιών έχουν μεγαλύτερες ευαισθησίες και ανησυχίες για τέτοιου τύπου ζητήματα…
