Ευέλικτο, ικανό, απαλλαγμένο από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και νομικισμούς και πλήρως αυτοδιοικούμενο θα πρέπει να είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο του μέλλοντος, τόνισε κατά την εκδήλωση αφυπηρέτησης εκατόν δώδεκα καθηγητών – μεταξύ αυτών και του ίδιου – από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο πρώην υπουργός και καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, Ευάγγελος Βενιζέλος.
“Θεμελιώδης προτεραιότητα πρέπει να είναι η ‘αποκρατικοποίηση’ του δημοσίου πανεπιστημίου, ώστε αυτό να καταστεί, όχι προφανώς ‘ιδιωτικό’ αλλά, κατά κυριολεξία, πλήρως αυτοδιοικούμενο, ευέλικτο και ικανό να ανταποκριθεί, αφενός μεν στις προκλήσεις του νέου διεθνούς τοπίου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφετέρου δε, στις ερευνητικές και διδακτικές προκλήσεις της εποχής των μόνιμων και πολυεπίπεδων κρίσεων, που έχουν καταστεί προ πολλού κρίσεις αξιακές, γνωσιολογικές και επιστημολογικές” είπε ο κ. Βενιζέλος και πρόσθεσε:
“Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, όπως και όλα τα δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα, είναι αιχμάλωτα μιας τραγικής ομοιομορφίας […] στο ίδιο οργανωτικό μοντέλο, υπό ασφυκτικό κρατικό έλεγχο. Δε γίνεται έτσι. Το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να απαντήσει στις προκλήσεις του μέλλοντος υπό καθεστώς γραφειοκρατικής αγκύλωσης, ως διοικητικός μηχανισμός, υπό ασφυκτικό κρατικό έλεγχο. Το πανεπιστήμιο χρειάζεται ευελιξία, πολυτυπία, με ευθύνη και με ρίσκο βεβαίως. ‘Αρα, ο πρώτος και θεμελιώδης στόχος που πρέπει να θέσουμε, είναι το πανεπιστήμιο να απαλλαγεί από ένα διάχυτο νομικισμό”.
Ο κ. Βενιζέλος επεσήμανε ότι αυτό, με την ευρύτερη έννοια, σημαίνει και την “αποκομματικοποίηση” του δημοσίου πανεπιστημίου – “και προσέξτε, όχι την αποκομματικοποίηση των φοιτητών, την αποκομματικοποίηση του προσωπικού του, διδακτικού και ερευνητικού. Στο πανεπιστήμιο δεν έχω διακρίνει ποτέ φοιτητή μου με βάση τις κομματικές του αντιλήψεις, δεν έχω διακρίνει ποτέ συνεργάτη μου, ή κρινόμενο από μένα με βάση τις κομματικές και πολιτικές του αντιλήψεις. Αυτό το πανεπιστήμιο, το οποίο είναι αγκυλωμένο και το οποίο αναπαράγεται, μπορεί να επιβιώνει, αλλά δεν μπορεί να κοιτάξει κατάματα το μέλλον. Το πανεπιστήμιο πρέπει να έχει την ευελιξία να θεσπίζει τα κριτήρια εισαγωγής και έτσι να επηρεάζει το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης…”.
Δεν αρκεί μόνο ωστόσο, το δημόσιο πανεπιστήμιο του μέλλοντος να είναι “αποκρατικοποιημένο, δηλαδή θεσμικά απελευθερωμένο, ευέλικτο και πραγματικά αυτοδιοικούμενο” αλλά, ταυτόχρονα, “πρέπει να είναι πάντα και ένα πανεπιστήμιο αξιών, θεματοφύλακας της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της κοινωνικής συμπεριληπτικότητας”.
“Ευχαριστώ εκ μέρους των συναδέλφων μου και προσωπικά για τη σημερινή τιμητική και αποχαιρετιστήρια χειρονομία, αλλά πρόθεσή μας είναι να μείνουμε πιστοί και πιστές στο πανεπιστήμιό μας, που θέλουμε να επικοινωνεί διαρκώς με το μέλλον και να επιτελεί τον καταστατικό του σκοπό, που ήταν εκ γενετής ριζοσπαστικός, όπως διατυπώθηκε κατά την ίδρυσή του το 1925, στον μεσοπόλεμο, πριν 99 χρόνια” κατέληξε στην ομιλία του ο κ. Βενιζέλος.
Εκδήλωση αφυπηρέτησης 112 καθηγητών του ΑΠΘ – Τοποθετήσεις Ν. Παπαϊωάννου, Χ. Φειδά
Εκατόν δώδεκα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που αφυπηρετούν με τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2023-2024, τιμήθηκαν σε ειδική εκδήλωση, απόψε, στο Πανεπιστημιακό Αγρόκτημα του ΑΠΘ (πέτρινα κτίρια), στη Θέρμη.
Το πανεπιστήμιο τίμησε τα μέλη του για την πολυετή προσφορά τους στην εκπαίδευση και την έρευνα, σε μια βραδιά αφιερωμένη στην αναγνώριση του έργου τους. Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του πρύτανη του ΑΠΘ, καθ. Χαράλαμπου Φείδα, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε για την προσφορά τους όλα τα μέλη του ΑΠΘ που αφυπηρετούν, ανέφερε:
“Σήμερα τιμούμε όλους και όλες εσάς που αγωνιστήκατε όλα αυτά τα χρόνια για να κάνετε το ΑΠΘ μεγάλο, σημαντικό και αναγνωρίσιμο διεθνώς”.
Ακολούθως, ο πρύτανης αναφέρθηκε στην επαγγελματική πορεία ενός μέλους της ακαδημαϊκής κοινότητας, η οποία καθορίζεται από δύο σημαντικά ορόσημα: την ανάληψη καθηκόντων και την αφυπηρέτηση.
“Η ανάληψη καθηκόντων χαρακτηρίζεται από την προσδοκία για επιτυχία, αλλά και από την αγωνία για το άγνωστο που φέρνει ο νέος κύκλος που ανοίγει, ενώ η αφυπηρέτηση συνοδεύεται συχνά από μία μελαγχολία και ίσως από ένα αίσθημα ανεκπλήρωτου, καθώς κλείνει απότομα ένας κύκλος ζωής γεμάτος εμπειρίες και προσφορά.
Πρόκειται για εμπειρίες με συναδέλφους και συνεργάτες, φοιτητές και φοιτήτριες, που δεν γνωρίζουν βαθμίδα και ιδιότητα, εμπειρίες που χτίζονται με τα χρόνια μέσα από συνεργασίες και την εκπαιδευτική διαδικασία, εμπειρίες που ορίζονται από τις ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργούνται. Πρόκειται για μία σταδιοδρομία που ορίζεται από το εκπαιδευτικό, ερευνητικό και διοικητικό έργο που αφήνετε πίσω σας”.
Ο πρύτανης του ΑΠΘ σημείωσε ότι ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη αποδίδεται σε όσους έβαλαν σε δεύτερη μοίρα την προσωπική τους ζωή, την έρευνα και τη διδασκαλία, προκειμένου να υπηρετήσουν το ίδρυμα, από θέσεις ευθύνης, τονίζοντας πως η εκδήλωση τιμής αποτελεί μια ελάχιστη ανταπόδοση για την προσφορά τους στην παιδεία.
Τέλος, ο πρύτανης εξέφρασε τη βεβαιότητα, ότι πολλοί από όσους και όσες αφυπηρετούν θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στο πανεπιστήμιο, μέσω της έρευνας και της διδασκαλίας, ή θα επιλέξουν νέες δραστηριότητες, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ανάπτυξη του ΑΠΘ και στην εξέλιξη των φοιτητών.
Στη συνέχεια, χαιρετισμό απηύθυναν στην εκδήλωση ο γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, και ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, κ. Φιλόθεος.
“Αυτή είναι μία εκδήλωση ιδιαίτερα σημαντική, αυτήν την εκδήλωση ανέλυσα και στον υπουργό Παιδείας, τον Κυριάκο Πιερρακάκη, ο οποίος πραγματικά κατάλαβε ότι αυτού του είδους εκδηλώσεις και ιδιαίτερα στο μεγαλύτερο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι μία απλή κοινωνική εκδήλωση, αλλά είναι μία εκδήλωση ουσίας, όπως και πολύ σωστά τα τοποθέτησε στην στο χαιρετισμό του ο πρύτανης” είπε ο κ. Παπαϊωάννου και πρόσθεσε:
“‘Αρα, λοιπόν, μεταφέρω και τους θερμούς χαιρετισμούς του υπουργού και εγώ προσωπικά, ως μέλος ΔΕΠ, τα τελευταία χρόνια ως πρύτανης τώρα έχοντας τη θέση του γενικού γραμματέα, θεωρώ ότι όλοι εμείς, όλοι εσείς μάλλον, συνεχίζετε να είστε μέλη της οικογένειας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το αύριο σας θέλει δίπλα μας, θα είστε δίπλα μας, να μεταλαμπαδεύσετε την εμπειρία τη γνώση σε μας τους νεότερους, αλλά κυρίως στους νέους φοιτητές και στους νεότερους συναδέλφους, έτσι ώστε το Αριστοτέλειο, όχι απλώς να συνεχίσει να είναι εκεί ψηλά που είναι, γιορτάζοντας του χρόνου τα 100 του χρόνια, αλλά επί της ουσίας να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον ακαδημαϊκό και όχι μόνο, βίο της χώρας”.
Στην ομιλία του, με θέμα: «Μεγάλη τιμή και προνόμιο να υπηρετούμε το ΑΠΘ», ο πρώην πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής του τμήματος Γεωπονίας, Δημήτριος Κωβαίος, ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Έχουμε το προνόμιο και την τύχη να υπηρετούμε σε ένα ιστορικό και μεγάλο πανεπιστήμιο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ένα πανεπιστήμιο με 42 τμήματα σε όλους τους τομείς της επιστήμης, με περισσότερους από 80.000 φοιτητές, 1600 καθηγητές, 7000 ερευνητές, 700 διοικητικούς υπαλλήλους και λοιπό προσωπικό, οι οποίοι συνολικά έχουν να επιδείξουν ένα τεράστιο εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κοινωνικό έργο. Ένα μεγάλο πανεπιστήμιο, με σπουδαία διεθνή αναγνώριση, ανάμεσα στα 400-500 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, σύμφωνα με τις διεθνείς κατατάξεις. Έχουμε προσπαθήσει να είμαστε χρήσιμοι στους χιλιάδες φοιτητές μας και την κοινωνία, με το εκπαιδευτικό και ερευνητικό μας έργο και παράλληλα, υπηρετώντας το πανεπιστήμιο από θέσεις μεγάλης διοικητικής ευθύνης. Υπήρξαν πολλές ευχάριστες, γεμάτες ζωή και δημιουργία στιγμές, αλλά και δυσκολίες. Το ΑΠΘ έχει να επιδείξει σπουδαία επιτεύγματα, στον χώρο της διδασκαλίας και της έρευνας, με τις νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση και το εξαιρετικό επίπεδο γνώσεων καθηγητών και φοιτητών. Η μεγαλύτερη ίσως δυσκολία στη λειτουργία του ΑΠΘ και όλων των ελληνικών πανεπιστημίων, είναι ο στενός εναγκαλισμός τους από το κράτος. Θα ήθελα να ευχηθώ, το πανεπιστήμιο, κάποια στιγμή να αποκτήσει πραγματικά το αυτοδιοίκητό του, όπως συμβαίνει με όλα τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Είμαι βέβαιος ότι το ΑΠΘ θα συνεχίσει να εξελίσσεται και προοδεύει, ξεπερνώντας τις δυσκολίες, και προσφέροντας πολύτιμο έργο και γνώσεις».
Ο πρώην πρύτανης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο δυστύχημα των Τεμπών, σημειώνοντας ότι σύντομα θα ανεγερθεί το μνημείο για τα θύματα στο χώρο του ΑΠΘ.
“Θα μου επιτρέψετε, δεν μπορώ να μην το κάνω, να αναφερθώ σε αυτό. Μια μαχαιριά στην καρδιά μας είναι η απώλεια δεκατριών φοιτητών και φοιτητριών μας, στο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, που έγινε στη διάρκεια της πρυτανικής μας θητείας, ένα τραγικό γεγονός που μας συντάραξε όλους. Η μεγαλύτερη απώλεια στην ιστορία του ΑΠΘ, στη μνήμη των παιδιών μας. Η προηγούμενη πρυτανική αρχή, στην οποία συμμετείχε και ως αντιπρύτανης ο Νίκος Παπαϊωάννου, ομόφωνα είχε αποφασίσει την ανέγερση ενός μνημείου στη μνήμη των παιδιών μας, που τόσο άδικα και απρόσμενα έφυγαν από τη ζωή. Κύριε πρύτανη, το έχετε πει εξάλλου και δημόσια, ότι το μνημείο αυτό θα αναγερθεί σύντομα στον χώρο του πανεπιστημίου μας σε περίοπτη θέση, ώστε να θυμόμαστε τα παιδιά μας, που τόσο άδικα έφυγαν από κοντά μας”.
Στην ομιλία του, με θέμα «Χαιρετισμός στο πανεπιστήμιο του μέλλοντος», ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός, Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε μεταξύ άλλων:
«Ο αποχαιρετισμός μου δεν μπορεί να συνιστά απλώς έκφραση ευγνωμοσύνης στην Alma Mater και ευχαριστιών σε δασκάλους, μαθητές και συναδέλφους, ζώντες τε και τεθνεώτες, που συνθέτουν μια πολύτιμη πινακοθήκη προσώπων των τελευταίων πενήντα ετών, όλης δηλαδή της περιόδου της Μεταπολίτευσης. Ο αποχαιρετισμός μου οφείλει να είναι χαιρετισμός στο πανεπιστήμιο του μέλλοντος και μάλιστα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το μεγαλύτερο της χώρας, ως πανεπιστήμιο των νέων προκλήσεων, ορατών και αναδυόμενων.
“Ευχαριστώ εκ μέρους των συναδέλφων μου και προσωπικά, για τη σημερινή τιμητική και αποχαιρετιστήρια χειρονομία, αλλά πρόθεση μας είναι να μείνουμε πιστοί και πιστές στο πανεπιστήμιο μας που θέλουμε να επικοινωνεί διαρκώς με το μέλλον και να επιτελεί τον καταστατικό του σκοπό, που ήταν εκ γενετής ριζοσπαστικός, όπως διατυπώθηκε κατά την ίδρυση του το 1925, στον μεσοπόλεμο, πριν 99 χρόνια. Χρειάζεται όμως να θυμόμαστε πάντα, ότι ο ευρωπαϊκός μεσοπόλεμος γέννησε το τέρας του ναζισμού και του φασισμού. Το δημόσιο πανεπιστήμιο του μέλλοντος, δεν αρκεί συνεπώς να είναι ‘αποκρατικοποιημένο’, δηλαδή θεσμικά απελευθερωμένο, ευέλικτο και πραγματικά αυτοδιοικούμενο, ένα πανεπιστήμιο με ανοικτούς επιστημολογικούς ορίζοντες. Πρέπει να είναι πάντα και ένα πανεπιστήμιο αξιών, θεματοφύλακας της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της κοινωνικής συμπεριληπτικότητας”.
