Στα 2,5 χρόνια πολέμου στην Ουκρανία το ΝΑΤΟ ως οντότητα στάθηκε εξαιρετικά υποστηρικτικό στον αγώνα που κάνει η Ουκρανία απέναντι στην Ρωσία η οποία σήμερα κατέχει περί 20-22% της ουκρανικής επικράτειας που συμπεριλαμβάνει τον παραθαλάσσιο διάδρομο που συνδέει την Κριμαία μέσω Μελιτούπολης, Μαριούπολης και σημαντικού μέρους του Ντονμπάς με την Ρωσία. Πέρα από αυτό η Μόσχα συνεχίζει την προσπάθεια της να την καταβάλει με έναν πόλεμο φθοράς και κατατριβής που διεξάγει. Η ευγνωμοσύνη των Ουκρανών αδιαμφισβήτητη αλλά από την άλλη μεριά θα εύχονταν μεγαλύτερη εμπλοκή και λόγω και της διαρκούς αμετροέπειας του Ζελένσκι διατυπώνονταν πάντοτε παράπονα ενώ κατηγορούνταν χώρες μέλη του ΝΑΤΟ ότι δεν έκαναν αρκετά για την δική του χώρα.
Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Υπάρχουν κράτη-μέλη (έθνη κατά την νατοϊκή ορολογία) που αντιτίθενται σε αυτήν την υποστήριξη όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία και φυσικά η Τουρκία η οποία ούτε καν μέρος των οικονομικών κυρώσεων εφαρμόζει. Υπάρχουν κάποιες άλλες που ναι με στηρίζουν αλλά εμφατικά διακηρύττουν ότι «ναι μεν υποστηρίζουμε την Ουκρανία αλλά εμείς οι ίδιοι στο ΝΑΤΟ» δεν είμαστε σε πόλεμο με την Ρωσία όπως η Γερμανία και η Ιταλία και κατά περίπτωση η Γαλλία του Μακρόν παρά τις ηρωικές δηλώσεις του για αποστολή στρατιωτών. Και τέλος υπάρχουν και κάποια άλλα μέλη όπως οι ΗΠΑ και το ΗΒ που αντιλαμβάνονται τον πόλεμο στην Ουκρανία όχι μόνον ως δίκαιο πόλεμο ενός κυρίαρχου κράτους εναντίον ενός άλλου που παραβιάζει την εδαφική του ακεραιότητα αλλά και ως έναν πόλεμο που όσο κρατήσει περισσότερο εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα σκοπεύοντας στην εξασθένηση της Ρωσίας. Πίσω από αυτές τις χώρες η Πολωνία, η Τσεχία, οι Βαλτικές χώρες, τα νέα μέλη Σουηδία και Φινλανδία οι οποίες πιέζουν για ένταξη της Ουκρανίας στην Συμμαχία αλλά και η Ελλάδα όπως αποτυπώθηκε με την γνωστή πρότερη δήλωση του Πρωθυπουργού μας στο Bloomberg την 22 Σεπτεμβρίου 2022 «είμαστε σε πόλεμο με την Ρωσία»!
Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής (Summit) στην Ουάσιγκτον καταβλήθηκε προσπάθεια να συγκεραστούν οι προσεγγίσεις και των 32 Νατοϊκών Εθνών μιας και οι αποφάσεις λαμβάνονται πάνω στην αρχή της συναίνεσης (consensus) κάτι που πρακτικά σημαίνει πλήρης ομοφωνία. Αυτή η Σύνοδος ήταν η ενδέκατη από τότε που ξεκίνησε η επιθετικότητα της Μόσχας στην Ουκρανία το 2014 και η τρίτη από την μεγάλης κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο 2022. Στις αποφάσεις του το ΝΑΤΟ και στην εμπλοκή πο απορρέει στην πράξη είναι πάντα προσεκτικό έτσι ώστε να ενισχύει και να στηρίζει την Ουκρανία αποφεύγοντας ταυτόχρονα οποιαδήποτε ενέργεια που θα οδηγούσε σε κλιμάκωση με την Ρωσία.
Μπορεί στην Διακήρυξη που εκδόθηκε να αναφέρεται ότι «η Ρωσία παραμένει η πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια των Συμμάχων» αλλά σε ότι αφορά στην πρόσκληση για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ όπως απεγνωσμένα επιδιώκει το Κίεβο, καθώς επίσης οι νατοϊκές χώρες οι Βαλτικές Χώρες, η Πολωνία αλλά και η Σουηδία με την Φινλανδία για την δική τους ασφάλεια, όπως πολλοί αναμέναμε δεν συνέβη ούτε σε αυτήν την Σύνοδο! Έναντι αυτού όμως διατυπώθηκαν θα λέγαμε δύο προτάσεις «παρηγοριάς» ! Η πρώτη ότι η πορεία της χώρας προς την Ευρώ-ατλαντική ενσωμάτωση στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν είναι «αναστρέψιμη» και θα ολοκληρωθεί όταν τα μέλη… συμφωνήσουν και πληρούνται οι όροι ένταξης (σημ. ναι μεν αλλά)! Η δεύτερη δήλωση αφορά στο πολιτικό επίπεδο και αναφέρει ότι το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας και όσα κάνουν οι Σύμμαχοι είναι η «Γέφυρα» που συνδέει την Ουκρανία με το ΝΑΤΟ. Μία «φτιασιδωμένη» λέξη για να διασκεδάσει την απογοήτευση των Ουκρανών που έφυγαν από την Αμερικανική Πρωτεύουσα …πικραμένοι για αυτό το θέμα καθόσον ούτε οδικός χάρτης ένταξης δόθηκε.
Στο πρακτικό πεδίο που αφορά στην ενίσχυση της Ουκρανίας με όπλα, εφόδια και πυρομαχικά η κατάσταση είναι θετική αλλά σε καμία περίπτωση αυτή που θα επιθυμούσε το Κίεβο. Οι νέες δεσμεύσει για περαιτέρω στρατιωτική βοήθεια αφορούν στην ενίσχυση των Ουκρανικών Δυνάμεων στο πεδίο της μάχης και περιλαμβάνει 24 Α/Φ F-16 από την Δανία και 19 από την Ολλανδία, 10-12 Α.Φ MIG 29 από την Πολωνία, Συστήματα Αντιαεροπορικής Άμυνας (Α/Α) διαφόρων τύπων (PATRIOT από ΗΠΑ και Ολλανδία, IRIS-Τ από Γερμανία και SAMP-T από Ιταλία) αριθμό Αρμάτων Μάχης και Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης και νέες ποσότητες πυρομαχικών διαφόρων τύπων και διαμετρημάτων και λοιπών εφοδίων. Παράλληλα η Διακήρυξη αναφέρει γενικώς και αορίστως ότι οι Σύμμαχοι δεσμεύτηκαν να χορηγήσουν στην Ουκρανία το 2025 στρατιωτική βοήθεια ύψους 40 δις ευρώ χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ποίος θα δώσει και φυσικά τι θα δώσει! Σημαντικές βέβαια είναι και οι Συμφωνίες Ασφαλείας που υπέγραψε υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ με 21 κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα μας δεν υπέγραψε μία τέτοια Συμφωνία.
Τα συστήματα Α/Α που θα δοθούν μπορεί να προστατεύσουν κάποιες κρίσιμες περιοχές αλλά δεν μπορούν μαζί με τα ήδη υπάρχοντα να προστατεύσουν όλη την επικράτεια της μεγαλύτερης σε έκταση χώρα της Ευρώπης ! Η πανσπερμία υλικού και οι ποικίλες δυνατότητες μαζί με την αδυναμία να ενεργήσουν σε ένα πλήρως ενοποιημένο σύστημα Αντιαεροπορικής Άμυνας είναι παράγοντες που δεν θα επιτρέψουν την βέλτιστη επιχειρησιακή εκμετάλλευση τους. Σε ότι αφορά στα Α/Φ F 16 που θα χορηγήσει η Δανία και η Ολλανδία για τα οποία εδώ και ένα χρόνο έχει γίνει μεγάλη συζήτηση δημιουργούνται επίσης πολλά ερωτηματικά σχετικά με το πότε αυτά θα είναι επιχειρησιακά έτοιμα, από ποια αεροδρόμια θα ενεργήσουν και μέχρι που θα φθάσει η Ρωσία για να τα εξουδετερώσει!
Για να είναι πιο συντονισμένη η υποστήριξη του ΝΑΤΟ και φυσικά για να δείξει αυτό ότι κάτι κάνει περισσότερα από πριν, η Συμμαχία δημιουργεί νέα Διοίκηση στο Βισμπάντεν στην Γερμανία με Αμερικανό Αντιστράτηγο και προσωπικό 700 περίπου άτομα για ζητήματα παράδοσης όπλων, εκπαιδευτικά προγράμματα, συντονισμό επισκευών μέσων κλπ. Ενώ επιπροσθέτως θα αποσταλεί ένας νέος απεσταλμένος του ΝΑΤΟ μόνιμα εγκατεστημένος στο Κίεβο. Μπορεί να ακούστηκαν και να ειπώθηκαν «παχιά» λόγια αλλά η σχέση ΝΑΤΟ –Ουκρανίας δεν άλλαξε και παραμένει αυτή που επιθυμεί η ίδια η Αμερική και οι περισσότεροι Σύμμαχοι . Και το πιο βασικό είναι ότι αν και η Ουκρανική ηγεσία προσδοκούσε να πάρει το «πράσινο φως» από το ΝΑΤΟ για άρση των περιορισμών να χρησιμοποιεί τα όπλα εναντίον στόχων στην Ρωσία αυτό δεν συνέβη. Κοντολογίς συνεχίζεται η πολιτική της Συμμαχίας που επιθυμούν πρώτες απ’ όλους οι ΗΠΑ, δηλαδή μία πολύ προσεκτική εμπλοκή που θα αποτρέψει ανεπιθύμητη κλιμάκωση με την Μόσχα.
Πολλά ήταν τα διθυραμβικά σχόλια αρκετών δυτικών ΜΜΕ που εμμέσως πλην σαφώς υπονόησαν ότι με τις αποφάσεις που λήφθηκαν στην Σύνοδο Κορυφής και που εντελώς συνοπτικά αναφέρθηκαν παραπάνω η Ουκρανία θα κερδίσει τον πόλεμο που σημαίνει ανάκτηση των κατεχομένων από τους Ρώσους εδαφών τους. Με άρθρο-ανάλυση την 27 Απριλίου είχαμε περιγράψει την κατάσταση στην οποία περιέλθει ο πόλεμος στην Ουκρανία και είχαμε εξηγήσει για ποιους λόγους δεν μπορεί το Κίεβο να αναστρέψει την δυσμενή για την χώρα κατάσταση. Θα επαναλάβουμε ότι ο δρόμος της νίκης για την Ουκρανία δεν είναι ορατός. Αυτή η κατάσταση όχι μόνον δεν άλλαξε αλλά έγινε χειρότερη για την Ουκρανία που συνεχίζει να αιμορραγεί και να καταστρέφεται και το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει Στρατηγική Εξόδου. Το γνωστό «Για όσο χρειαστεί» ουδόλως συνιστά …Στρατηγική.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η Συμμαχία κατέληξε σε αποφάσεις του «τόσο … όσο» προκειμένου να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία χωρίς όμως να της δώσει και όλα αυτά που επιδίωκε τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό – εξοπλιστικό επίπεδο. Μία στήριξη για να μπορεί να αμύνεται και τίποτα περισσότερο. Πάντως ένα πράγμα δεν μπορεί να δώσει το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και αυτό είναι… Στρατιώτες για να αναπληρώσουν τις σοβαρότατες ελλείψεις σε προσωπικό μια και το ίδιο το Κίεβο αδυνατεί να το κάνει. Χωρίς «άρβυλα στο έδαφος» δεν μπορεί να αλλάξει κάτι. Η ακροτελεύτια παρατήρηση μας είναι ότι αυτή η Σύνοδος ούτε απέτυχε αλλά ούτε ήταν καθοριστική για να δώσει στην Ουκρανία τα απαιτούμενα μέσα για να αλλάξει τον ρουν του πολέμου υπέρ της.
* Ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Αντιστράτηγος ε.α και Γεωστρατηγικός Αναλυτής
