Εν αναμονή των βαθμολογιών των υποψηφίων στα μαθήματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων, αλλά και τη μετέπειτα συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου, το ενδιαφέρον πλέον αρχίζει να στρέφεται γύρω από τη συζήτηση σχετικά με τις περιζήτητες σχολές, τις σχολές που μπορούν να εξασφαλίσουν επαγγελματική αποκατάσταση στους αποφοίτους τους, αλλά και τα επαγγέλματα που σε τέσσερα -και πλέον- χρόνια από τώρα θα είναι εκείνα που θα «κυριαρχήσουν» στην αγορά εργασίας.
Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, στις 28 Ιουνίου 2024, οι υποψήφιοι των ΓΕΛ και ΕΠΑΛ που επιθυμούν την είσοδο τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση θα πρέπει να έχουν απευθυνθεί στα λύκειά τους, προκειμένου να αποκτήσουν τον προσωπικό τους κωδικό ασφαλείας, με τον οποίο θα μπορούν να καταθέσουν ηλεκτρονικά το Μηχανογραφικό του Δελτίο.
Σε αυτό το διάστημα -και μέχρι να ανοίξει η πλατφόρμα για την υποβολή του Μηχανογραφικού- είναι πολύ σημαντικό, οι υποψήφιοι να ερευνήσουν με περισσότερη λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά των σχολών που τους ενδιαφέρουν, πέραν από την κατάταξή τους με βάση τις βάσεις εισαγωγής.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με τον Γεώργιο Δουκίδη, καθηγητή Ηλεκτρονικού Επιχειρείν του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το κορυφαίο τμήμα στις βάσεις εισαγωγής στην επιστημονική κατεύθυνση Οικονομικών και Πληροφορικής.
Ο κ. Δουκίδης ξεκαθάρισε ότι οι προπτυχιακές σπουδές δεν καθορίζουν αποκλειστικά τη μετέπειτα επαγγελματική διαδρομή και επεσήμανε ότι τα «κλειδιά» του μέλλοντος για μία επιτυχημένη επαγγελματική διαδρομή είναι η εξειδίκευση (upskilling) και η επανειδίκευση (reskilling).
Επίσης, παρέθεσε δέκα παράγοντες με βάση τους οποίους οι υποψήφιοι μπορούν να αξιολογούν ακαδημαϊκά και συνολικά ένα τμήμα ή μία σχολή, καθώς επίσης και τρεις συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο οι υποψήφιοι μπορούν να επιλέξουν τις σχολές και τα τμήματα στο Μηχανογραφικό τους Δελτίο.
Τρεις συμβουλές για την επιλογή σχολών στο Μηχανογραφικό
Σύμφωνα με τον κ. Δουκίδη, τρία βασικά πράγματα είναι εκείνα που θα πρέπει να έχουν στο νου τους οι υποψήφιοι:
Να επιλέξουν το γνωστικό αντικείμενο που τους ενδιαφέρει τώρα ή/και στο οποίο έχουν κάποιο ταλέντο, χωρίς να προβληματίζονται για το επάγγελμα που θα κάνουν αργότερα.
Στην κατάταξη των τμημάτων στο Μηχανογραφικό, να μη λάβουν υπ’ όψιν μόνο την κατάταξη στις λίστες των βάσεων εισαγωγής, αλλά να κάνουν μια οργανωμένη αξιολόγησή τους.
Η επιλογή πανεπιστημιακού τμήματος στην ηλικία των 18 ετών δεν προσδιορίζει το μοναδικό επάγγελμα που θα κάνουμε στον εργασιακό βίο μας, αλλά είναι η αρχή για μια γνωσιακή διαδρομή συνεχούς μάθησης, διαδοχικών απαιτήσεων για μερική ή ριζική επανειδίκευση και πολλών ευκαιριών για διαφορετικά επαγγέλματα ή/και ειδικεύσεις.
Πώς αξιολογούμε μία σχολή ή ένα τμήμα;
Η κατάταξη των τμημάτων και των σχολών με βάση τις βάσεις εισαγωγής είναι, σύμφωνα με τον κ. Δουκίδη, ένας «ασφαλής τρόπος επιλογής», γιατί περιλαμβάνει τις απόψεις και τις επιλογές χιλιάδων υποψηφίων. Παράλληλα, όπως επεσήμανε, μία ιστορική διερεύνηση των βάσεων αναδεικνύει και τη δυναμική εξέλιξη των τμημάτων και τη προοπτική τους για το μέλλον.
Ωστόσο, υπάρχουν δέκα παράγοντες, με βάση τους οποίους κάθε υποψήφιος μπορεί να αξιολογήσει αντικειμενικά και συνολικά τα τμήματα και τις σχολές, επισκεπτόμενος τις ιστοσελίδες τους.
· Σύγχρονο και επίκαιρο πρόγραμμα σπουδών με πολλαπλές κατευθύνσεις και διεπιστημονική προσέγγιση σπουδών.
· Αναγκαία εκπαιδευτικά εργαστήρια και ύπαρξη φροντιστηρίων και εργασιών σε μεγάλο πλήθος μαθημάτων.
· Σύνδεση με την αγορά εργασίας, δυνατότητα για επαγγελματική πιστοποίηση γνώσεων/δεξιοτήτων και οργανωμένη πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις/οργανισμούς.
· Ακαδημαϊκές πρωτοβουλίες φοιτητών (οργάνωση επιστημονικού συνεδρίου, φοιτητικοί σύλλογοι επιστημονικής επικέντρωσης, συμμετοχή και διακρίσεις φοιτητών σε διαγωνισμούς).
· Διεθνής δικτύωση/συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού και οργανωμένο πρόγραμμα Erasmus για φοίτηση σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
· Λειτουργία ερευνητικών εργαστηρίων, ύπαρξη διδακτορικού προγράμματος και συμμετοχή σε διεθνή ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα.
· Οργάνωση μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε σύγχρονα επιστημονικά αντικείμενα με καλές προοπτικές απασχόλησης.
· Ακαδημαϊκή ποιότητα των καθηγητών με δημοσιεύσεις σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά και διεθνής αναγνώριση του έργου τους σε διεθνή συνέδρια και επιστημονικούς συνδέσμους.
· Οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και επαγγελματικών εκδηλώσεων για τους φοιτητές και ερευνητές.
· Αξιολόγηση του τμήματος και των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) και άλλους διεθνούς οργανισμούς.
Υπάρχουν «σχολές του μέλλοντος»;
Συχνά, ψάχνοντας τις σχολές και τα τμήματα που οδηγούν σε ευκολότερη επαγγελματική αποκατάσταση, τείνουμε να αναφερόμαστε σε «σχολές του μέλλοντος». Τι καθιστά, όμως, πραγματικά μία σχολή, «σχολή του μέλλοντος»;
«Οι πανεπιστημιακές σχολές του μέλλοντος είναι αυτές που δίνουν τα αναγκαία εφόδια στους φοιτητές τους ώστε να είναι συνεχώς ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Δουκίδης.
Όπως είπε, τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι τρία: διεπιστημονική/υβριδική προσέγγιση, έμφαση στις ποιοτικές δεξιότητες και αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών.
«Για παράδειγμα στο τμήμα “Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας” δίνουμε έμφαση σε τρεις επιστημονικές προσεγγίσεις ταυτόχρονα: εφαρμοσμένα μαθηματικά στην επίλυση επιχειρηματικών προβλημάτων, ψηφιακές τεχνολογίες για το μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και οργανωσιακές σπουδές για την αντιμετώπιση των επιχειρηματικών προκλήσεων. Ο συνδυασμός αυτός είναι πολύ απαιτητικός για ένα νέο επιστήμονα, αλλά θεωρούμε ότι είναι αναγκαίος. Παράλληλα, για να λειτουργεί αποδοτικά ένας εργαζόμενος στο πολύπλοκο πλέον εργασιακό περιβάλλον θα πρέπει να αναπτύξει αρκετά νωρίς χαρακτηριστικές ποιοτικές δεξιότητες όπως είναι η ομαδικότητα, η επικοινωνία, η επίλυση προβλημάτων, η προσαρμοστικότητα, η συναισθηματική νοημοσύνη, η καινοτομία και η δημιουργικότητα», είπε και εξήγησε ότι η ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων σε εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι πιο εύκολη, γιατί επιτρέπει πειραματισμούς και σταδιακή πρόοδο.
Εξειδίκευση και επανειδίκευση: τα «κλειδιά» του μέλλοντος
Πλέον, έχουν αλλάξει τα δεδομένα: Οι προπτυχιακές σπουδές δεν οδηγούν σε έναν επαγγελματικό μονόδρομο και η δια βίου μάθηση κερδίζει έδαφος σε ακαδημαϊκό επίπεδο, με τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης των ελληνικών πανεπιστημίων να προσφέρουν περισσότερα από 1.400 βραχυχρόνια εξειδικευμένα προγράμματα.
«Οι προπτυχιακές σπουδές δεν καθορίζουν αποκλειστικά την επαγγελματική διαδρομή ενός νέου επιστήμονα», επιβεβαίωσε ο κ. Δουκίδης και πρόσθεσε ότι «οι επιλογές για σπουδές μετά το πρώτο πτυχίο είναι πολλαπλές».
Οι επιλογές αυτές, δίνουν τη δυνατότητα για εξειδίκευση (upskilling) και επανειδίκευση (reskilling).
«Η μεν εξειδίκευση καλύπτει τις πολλές εξειδικεύσεις που εμφανίζονται πλέον στα περισσότερα επαγγέλματα και δεν μπορούν να καλυφτούν στο πρώτο πτυχίο. Για παράδειγμα, ένας απόφοιτος πληροφορικής μπορεί να ειδικευτεί στη κυβερνοασφάλεια. Η επανειδίκευση καλύπτει την εργασιακή αποκατάσταση πτυχιούχων από θεωρητικές κυρίως σχολές ή/και με υψηλά ποσοστά ανεργίας που όμως έχουν σημαντικές βασικές γνώσεις και δεξιότητες για νέες ειδικότητες σε υψηλή ζήτηση. Για παράδειγμα, ένας απόφοιτος μαθηματικός μπορεί να επανειδικευτεί στον προγραμματισμό εφαρμογών πληροφορικής», εξήγησε ο κ. Δουκίδης.
Η επανειδίκευση μπορεί να ιδωθεί ως μία δεύτερη ευκαιρία κατάλληλου επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς ακόμα και εάν οι προπτυχιακές σπουδές αφορούν, για παράδειγμα, τις Ανθρωπιστικές Σπουδές, υπάρχουν δρόμοι προς ένα επάγγελμα στον κλάδο της Πληροφορικής. Όπως ανέφερε ο κ. Δουκίδης, ένας απόφοιτος σχολής ψυχολογίας μπορεί να επανειδικευτεί στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, ένας απόφοιτος φιλοσοφικής στο ψηφιακό μάρκετιγκ, ένας απόφοιτος βιολογίας στην ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων και ένας μηχανικός στη διαχείριση κινδύνου.
