«Η αρχιτεκτονική είναι τέχνη πρωτίστως κοινωνική», έλεγε ο σπουδαίος Ελληνας αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης. Γεννημένος στις Ινδίες το 1939, αρχιτέκτονας του μινιμαλισμού και του ουμανισμού, δημιούργησε σπάνιας ομορφιάς ναούς (από την Αγία Τριάδα στην Πορτογαλία με χωρητικότητα 9.000 ατόμων, ως το τζαμί στο Ντουμπάι), ιδιωτικές κατοικίες, συγκροτήματα κτιρίων, το αρχαιολογικό Μουσείο στους Δελφούς (επέκταση και εκσυγχρονισμός, μαζί με το γραφείο Potiropoulos + Partners) και πολλά ακόμα έργα.
Το γραφείο του συμμετείχε στον διαγωνισμό για την ανάπλαση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε σχήμα με τον κορυφαίο Ντέιβιντ Τσιπερφιλντ και κέρδισε στον σχετικό διαγωνισμό.
Ο Αλέξανδρος Τομπάζης ήταν από τους πρωτοπόρους στην Ελλάδα στα θέματα βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Είχε πει: «Παρομοιάζω τον αρχιτέκτονα με ένα ζώο… Την καμηλοπάρδαλη. Και λέω ότι, όπως εκείνη, πρέπει να κρατάς τα πόδια σου στέρεα στη γη, γιατί μόνον έτσι θα μαθαίνεις τις ουσίες της, το κεφάλι σου και το μυαλό σου ψηλά στον ουρανό, γιατί χωρίς όραμα δεν υπάρχει αρχιτεκτονική. Και την καρδιά σου κάπου ανάμεσα στα δύο. Θα τα χρειαστείς και τα τρία σε όλη σου τη ζωή».
Ο Αλέξανδρος Τομπάζης ήταν γόνος της παλιάς ναυτικής οικογένειας της Υδρας, και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Ελλάδα το 1947 και αποφοίτησε από την αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το 1962, όπου αρίστευσε και τιμήθηκε με το βραβείο Θωμαΐδιο και Χρυσοβέργειο.
Από το 1964 έως το 1966 εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, και ασχολήθηκε με θεωρητικές μελέτες και έρευνα. Το 1963 ίδρυσε το Γραφείο Μελετών «Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη» αναλαμβάνοντας αρχιτεκτονικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έκτοτε παρέχει υπηρεσίες μελέτης και επίβλεψης σε πολλούς τομείς και κλίμακες αρχιτεκτονικών έργων. ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο βιοκλιματικό και ενεργειακά αποδοτικό σχεδιασμό.
Το 1980 το γραφείο για να ανταποκριθςί στις απαιτήσεις του μητρώου μελετητών μετατράπηκε σε Ε.Π.Ε., ενώ από τα μέσα του 2008 λειτουργεί παράλληλα και η “Γραφείο μελετών Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη” Α.Ε. Το γραφείο σήμερα απασχολεί 60 περίπου άτομα και είναι πιστοποιημένο από το 1998 κατά ISO 9001:2008.
Το ενδιαφέρον του για τη τεχνολογία και η πρώτη πετρελαϊκή κρίση τον ώθησε να ασχοληθεί με τις δυνατότητες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας και άλλων εναλλακτικών πηγών.
Από τη δεκαετία του 1970 εστίασε στην αρχιτεκτονική με έμφαση στον Βιοκλιματικό Σχεδιασμό και εφάρμοσε τις αρχές του σε μεγάλη κλίμακα. Θεωρούσε ότι για να σχεδιαστεί ένα κτίριο πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν τα κλιματικά χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος του και να αξιοποιηθούν με το καλύτερο δυνατό τρόπο.
Τιμήθηκε σε περισσότερους από 95 πανελλήνιους διαγωνισμούς και σε 15 διεθνείς διαγωνισμούς. Ηταν μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Ηλιακής Ενέργειας, της Passive and Low Energy Architecture (PLEA), του Διοικητικού Συμβουλίου Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (ΕΙΑ) και της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρίας.
Ασχολήθηκε με διαφόρων ειδών έργα όπως κατοικίες, κτίρια γραφείων, κτίρια εκπαίδευσης, νοσοκομεία, τόπους λατρείας κ.α. ορισμένα από αυτά είναι:
Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης
Συγκρότημα κατοικιών ΔΙΦΡΟΣ, Χαλάνδρι – Αθήνα
Συγκρότημα κατοικιών ΔΡΥΑΔΕΣ, Κηφισιά – Αθήνα
Ηλιακό Χωριό, Πεύκη-Λυκόβρυση – Αθήνα
Ναός της Αγίας Τριάδας, Fatima – Πορτογαλία
Κτίριο γραφείων κεντρικών υπηρεσιών και νομισματικό μουσείο για την Τράπεζα της Ελλάδος, οδός Αμερικής, Αθήνα
Μποδοσάκειο δημοτικό σχολείο Κολλεγίου Αθηνών, Κάντζα Αττικής
Παιδιατρικό κέντρο Αθηνών (μετέπειτα Ιατρικό Κέντρο Αθηνών), Μαρούσι – Αθήνα
Βιοκλιματικό κτίριο Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών
Αγγελική Κώττη
