Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στην επίκαιρη ερώτηση «Οι πρόσφατες δηλώσεις της εκπροσώπου της Τουρκίας στην UNESCO περί μη ύπαρξης Οθωμανικού διατάγματος παραχώρησης των Γλυπτών του Παρθενώνα στο λόρδο Έλγιν» του βουλευτή της Πλεύσης Ελευθερίας Αλέξανδρου Καζαμία.
Στην στρατηγική της κυβέρνησης για το μείζον εθνικό ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, ήδη από το 2019, με την ανάληψη διεθνούς εκστρατείας, αναφέρθηκε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην πρωτολογία της.
«Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά», είπε η Υπουργός, «τα όσα έχουν συμβεί στην τελευταία πενταετία, θα διαπιστώσει πολύ εύκολα ότι δεν έγιναν απλώς σημαντικά βήματα αλλά πολύ περισσότερα από όσα είχαν γίνει από το 1982, όταν ξεκίνησε το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, από τη Μελίνα Μερκούρη. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει στρατηγική, έχει μέθοδο, έχει υπομονή και επιμονή. Αποτέλεσμα της στρατηγικής μας είναι η απόφαση, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, της διακυβερνητικής Συνόδου της Unesco το Σεπτέμβρη του 2021, με την οποία αναγνωρίστηκε το νόμιμον, το ορθό, το δίκαιο και το ηθικό του αιτήματος της χώρας μας».
Στο πλαίσιο της 24ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO (ICPRCP), η ελληνική αντιπροσωπεία παρουσίασε αναλυτικά και εμπεριστατωμένα το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις της Ελλάδας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, επεσήμανε ιδιαιτέρως το θέμα της κακομεταχείρισής τους κατά την παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο καθώς και τις κακές συνθήκες φύλαξής τους, ήδη από τον 19ο αι. μέχρι σήμερα.
Η ελληνική αντιπροσωπεία υπογράμμισε στην Διακυβερνητική Επιτροπή ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι συμβολισμοί, που ενέχουν και εμπεριέχουν, αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας και κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι, ως μέλος, για πρώτη φορά, της Διακυβερνητικής Επιτροπής να αποδείξει εμπράκτως την βούλησή του να συμμορφωθεί με τις Συστάσεις και τις Αποφάσεις του Διεθνούς Οργανισμού.
«Οι θέσεις μας», είπε η Υπουργός, «έτυχαν θερμής, συγκινητικής θα έλεγα, υποστήριξης από την συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών, αλλά και των κρατών-παρατηρητών. Γιατί; Γιατί παρουσιάσαμε τις θέσεις μας εμπεριστατωμένα και με επιχειρήματα. Η εκπρόσωπος της Τουρκίας επιβεβαίωσε με κατηγορηματικό τρόπο τη θέση μας για την ανυπαρξία οποιουδήποτε φιρμανιού».
Στη συνέχεια η Υπουργός αναφέρθηκε στην Πολιτιστική Διπλωματία η οποία ασκείται μέσω της συνεπούς στρατηγικής του Υπουργείου Πολιτισμού, με επαφές στα διεθνή fora, με συστηματική ενημέρωση των διεθνών οργανισμών και φορέων αλλά και με την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινωνίας των πολιτών που στην συντριπτική πλειοψηφία της εκφράζεται υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών στην Ελλάδα. «Πολύ απτό παράδειγμα είναι η επιστροφή του του θραύσματος Fagan από το Μουσείο Παλέρμου και τα 3 θραύσματα από το Μουσείο του Βατικανού, που εντάσσονται ακριβώς στην πολιτική αυτή και αποδεικνύουν εν τοις πράγμασι την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής μας».
Κατά την δευτερολογία της η Υπουργός επεσήμανε ότι η βρετανική πλευρά, για πρώτη φορά, αισθάνεται, πράγματι, ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση, πράγμα καθόλου τυχαίο. Είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών και της στρατηγικής της ελληνικής κυβέρνησης η οποία έχει απτά αποτελέσματα. Αναθεώρηση στρατηγικής που αποδίδει απτά αποτελέσματα δε γίνεται.
«Αναφέρεστε, είπε η Υπουργός, στην τοποθέτηση της εκπροσώπου της Τουρκίας, η οποία πράγματι έρχεται να επιβεβαιώσει τα δεδομένα που παρουσίασε η ελληνική αντιπροσωπεία, για τη μη ύπαρξη του φιρμανιού. Αυτή η ξεκάθαρη και απολύτως ενισχυτική θέση για την Ελλάδα με την οποία καταρρίπτεται, με κρότο, ένα ακόμα επιχείρημα των Βρετανών, νομίζετε ότι εκφράστηκε τυχαία από τη Ζεϊνέπ Μποζ; Χωρίς συνεννόηση με τους ανωτέρους της και χωρίς συνεννόηση με τους πολιτικούς της προϊσταμένους; Δεν νομίζω ότι μπορείτε να απαντήσετε καταφατικά σε μια τέτοια ερώτηση. Η εκφρασθείσα θέση ήταν αποτέλεσμα των συζητήσεών μας με τον συνάδελφό μου υπουργό της Τουρκίας Μεχμέτ Νούρι Ερσόι χάρη στην πολιτική της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με βάση όλα τα προηγούμενα προκύπτει αβίαστα ότι η δυναμική και σθεναρή στρατηγική διεκδίκηση υφίσταται και ότι αυτή βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση. Επομένως, για την ώρα δεν χρειάζεται η αναθεώρηση της πολιτικής μας».
«Μιλάτε», είπε η Λίνα Μενδώνη, «για μυστική διπλωματία, είναι προφανές ότι δεν μπορεί μια στρατηγική για τέτοια θέματα να ανακοινώνεται, γιατί παύει να είναι στρατηγική. Έχεις ήδη προετοιμάσει τον αντίπαλό σου, τον συνομιλητή σου για να μην χρησιμοποιήσω τη λέξη αντίπαλο, εάν ανακοινώσεις τη στρατηγική σου. Αναφερθήκατε στο θέμα των επαναπατρισμών. Μα, είναι ένα από τα βασικά σημεία της στρατηγικής μας, η στρατηγική των επαναπατρισμών. Από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν επιστρέψει εκατοντάδες αντικείμενα, έργα τέχνης, τα οποία είχαν παρανόμως εξαχθεί από τη χώρα. Αυτό δημιουργεί μια πολύ μεγάλη πίεση, διότι συνεχώς ανακαλεί ή ευθέως θέτει το θέμα διεθνώς, για την επανένωση των Γλυπτών».
Στη στρατηγική των επαναπατρισμών εντάσσεται και η επιστροφή των 10.000 θραυσμάτων αλλά για να επιτευχθεί δεν θα μπορούσαν να γίνουν ιδιαίτερες αποκαλύψεις παρά μόνο όταν το αποτέλεσμα και η συμφωνία ήταν ήδη δεδομένη. Αυτού του είδους τα θέματα θέλουν κινήσεις προσεκτικές, κινήσεις που δεν ανακοινώνονται παρά μόνο όταν υπάρχει το αποτέλεσμα.
«Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Πολιτισμού», επεσήμανε η Υπουργός, «ασκούν συστηματικά πίεση προς τη βρετανική πλευρά μέσω της πολιτιστικής διπλωματίας και αυτή η διπλωματία αποδίδει ήδη αποτελέσματα. Θεωρείτε τυχαία τη στήριξη, με εξαιρετικά εύστοχα σχόλια των χωρών που συμμετέχουν στη Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO, όπως εκφράστηκε πριν από λίγες μέρες στο Παρίσι; Σας βεβαιώ ότι έχουμε δουλέψει συστηματικά με εκπροσώπους των χωρών αυτών, όλα αυτά τα χρόνια και σε πολιτικό και σε διπλωματικό επίπεδο και αυτά δεν είναι κρυφά – μπορείτε να δείτε τις επαφές μας, την πενταετία, στα Δελτία Τύπου με τους εκπροσώπους αυτών των χωρών, αλλά δεν μπορούμε πάντοτε να ανακοινώνουμε το τι λέμε. Οι δημόσιες τοποθετήσεις ειδικών επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων με κύρος όχι τυχαίο, οι δημόσιες δηλώσεις υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων των χωρών αυτών, είτε σε επίπεδο πολιτικό ή ακόμα και στο επίπεδο των αρχηγών κρατών υπέρ του δίκαιου και νόμιμου ελληνικού αιτήματος της επανένωσης των Γλυπτών, θεωρείτε πράγματι ότι είναι τυχαία και όχι προϊόν πρωτοβουλιών και δυναμικών κινήσεων;»
Αναλυτικά η πρωτολογία και η δευτερολογία της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.
Πρωτολογία
Κύριε Βουλευτά,
Πραγματικά σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας, γιατί μου δίνετε την ευκαιρία για άλλη μια φορά, να παρουσιάσω τη στρατηγική της χώρας μας για το μείζον αυτό εθνικό ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Γνωρίζω πάρα πολύ καλά και εκτιμώ ιδιαίτερα και το προσωπικό σας ενδιαφέρον και το ενδιαφέρον της Προέδρου σας και της κοινοβουλευτικής σας ομάδας.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι η διεθνής εκστρατεία της ελληνικής κυβέρνησης είναι κάθε άλλο παρά υποτονική και αυτό δεν το λέω εγώ. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά τα όσα έχουν συμβεί την τελευταία πενταετία, θα διαπιστώσει πολύ εύκολα ότι έχουν γίνει όχι απλώς σημαντικά βήματα, αλλά πολύ περισσότερα. Πολύ περισσότερα, το τονίζω, από το 1982, όταν ξεκίνησε αυτό το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από τη Μελίνα Μερκούρη.
Επίσης, σας θυμίζω ότι στην προηγούμενη ερώτησή σας είχα απαντήσει ότι η κυβέρνηση σήμερα, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει στρατηγική, έχει μέθοδο, έχει υπομονή και επιμονή. Αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής μας είναι η απόφαση, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, της διακυβερνητικής Συνόδου της Unesco το Σεπτέμβρη του 2021, με την οποία αναγνωρίστηκε το νόμιμον, το ορθό, το δίκαιο και το ηθικό του αιτήματος της χώρας μας.
Η Ελλάδα, ακολουθώντας τις συστάσεις της Επιτροπής και την αναγνώριση του διακυβερνητικού χαρακτήρα του ζητήματος, συνεχίζει και εντείνει τις προσπάθειές της, μέσα από τον διάλογο και την προβολή των θέσεών μας, για την επίτευξη κοινά αποδεκτής λύσης.
Στο πλαίσιο της 24ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO (ICPRCP), τον περασμένο μήνα, η ελληνική αντιπροσωπεία παρουσίασε αναλυτικά και εμπεριστατωμένα το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις μας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Τόνισε εμφατικά, την ανυπαρξία φιρμανιού και σχετικών σουλτανικών εγγράφων και την παράνομη ιδιοποίηση των Γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν, πριν καταλήξουν στο Βρετανικό Μουσείο. Επεσήμανε ιδιαιτέρως το θέμα της κακομεταχείρισής τους στην παραμονή τους εκεί, καθώς και τις κακές συνθήκες φύλαξής τους, ήδη από ον 19ο αι. μέχρι σήμερα.
Η ελληνική αντιπροσωπεία ενημέρωσε λεπτομερώς για τις διαρκείς προσπάθειες που καταβάλει η χώρα, υπογραμμίζοντας ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι συμβολισμοί, που αυτά ενέχουν και εμπεριέχουν, αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι για πρώτη φορά μέλος αυτής της Διακυβερνητικής, να αποδείξει εμπράκτως την βούλησή του να συμμορφωθεί με τις Συστάσεις και τις Αποφάσεις του Διεθνούς Οργανισμού.
Οι θέσεις μας έτυχαν θερμής, συγκινητικής θα έλεγα, υποστήριξης από την συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών, αλλά και των κρατών-παρατηρητών. Γιατί; Γιατί παρουσιάσαμε τις θέσεις μας εμπεριστατωμένα και με επιχειρήματα. Η εκπρόσωπος της Τουρκίας επιβεβαίωσε με κατηγορηματικό τρόπο τη θέση μας για την ανυπαρξία οποιουδήποτε φιρμανιού.
κ. Βουλευτά,
Για την πραγμάτωση του μεγάλου εθνικού στόχου της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, δουλεύουμε, τα τελευταία χρόνια, με στρατηγική και συνέπεια. Αξιοποιούμαι όλα τα πρόσφορα μέσα, να είστε σίγουρος γι’ αυτό. Πολιτιστική διπλωματία, επαφές και συστηματική ενημέρωση στα διεθνή fora, σε διεθνείς οργανισμούς και φορείς. Συστηματικά ενημερώνουμε και ευαισθητοποιούμε την διεθνή κοινωνία των πολιτών. Άλλωστε, τα ποσοστά της διεθνούς κοινωνίας πλέον υπέρ της επιστροφής στην Ελλάδα είναι συντριπτικά. Πολύ απτό παράδειγμα είναι η επιστροφή του του θραύσματος Fagan από το Μουσείο Παλέρμου και τα 3 θραύσματα από το Μουσείο του Βατικανού, εντάσσονται ακριβώς στην πολιτική αυτή και αποδεικνύουν εν τοις πράγμασι την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής μας.
Ευχαριστώ.
Δευτερολογία
κ. Βουλευτά,
Θα συμφωνήσω απολύτως σε δύο θέματα.
Το ένα είναι, ότι η βρετανική πλευρά για πρώτη φορά, αισθάνεται πράγματι ότι είναι σε δύσκολη θέση. Προφανώς, αυτό δεν είναι τυχαίο. Είναι αποτέλεσμα και των προσπαθειών και της στρατηγικής της ελληνικής κυβέρνησης.
Δεύτερο σημείο: Μιλήσατε για αναθεώρηση της στρατηγικής, της στρατηγικής η οποία ήδη έχει απτά αποτελέσματα; Μιλάτε για μυστική διπλωματία, είναι προφανές ότι δεν μπορεί μια στρατηγική για τέτοια θέματα να ανακοινώνεται, γιατί παύει να είναι στρατηγική. Έχεις ήδη προετοιμάσει τον αντίπαλό σου, τον συνομιλητή σου για να μην χρησιμοποιήσω τη λέξη αντίπαλο, εάν ανακοινώσεις τη στρατηγική σου.
Αναφερθήκατε στο θέμα των επαναπατρισμών. Μα ένα από τα βασικά σημεία της στρατηγικής μας είναι ακριβώς η στρατηγική των επαναπατρισμών. Ξέρετε, από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν επιστρέψει εκατοντάδες αντικείμενα, έργα τέχνης, τα οποία είχαν παρανόμως εξαχθεί από τη χώρα. Αυτό δημιουργεί μια πολύ μεγάλη πίεση, διότι συνεχώς ανακαλεί ή ευθέως θέτει το θέμα διεθνώς, για την επανένωση των Γλυπτών.
Αναφερθήκατε στα 10.000 θραύσματα τα οποία επεστράφησαν το 2014. Βεβαίως, είναι και αυτό μέσα στη στρατηγική των επαναπατρισμών, αλλά δεν είχαν γίνει ιδιαίτερες αποκαλύψεις αυτής της στρατηγικής για να φτάσουμε εκεί, παρά μόνο όταν το αποτέλεσμα και η συμφωνία ήταν ήδη δεδομένη. Αυτού του είδους τα θέματα θέλουν κινήσεις προσεκτικές, κινήσεις που δεν ανακοινώνονται παρά μόνο όταν φτάσουμε στο αποτέλεσμα.
Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Πολιτισμού, ασκούν συστηματικά πίεση προς τη βρετανική πλευρά μέσω της πολιτιστικής διπλωματίας και αυτή η διπλωματία αποδίδει ήδη αποτελέσματα, πέρα από τη στρατηγική, όπως σας είπα, για τους επαναπατρισμούς. Θεωρείται τυχαία τη στήριξη, με εξαιρετικά εύστοχα σχόλια των χωρών που συμμετέχουν στη Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO, όπως εκφράστηκε πριν από λίγες μέρες στο Παρίσι; Σας βεβαιώ ότι έχουμε δουλέψει συστηματικά με εκπροσώπους των χωρών αυτών, όλα αυτά τα χρόνια και σε πολιτικό και σε διπλωματικό επίπεδο και αυτά δεν είναι κρυφά – μπορείτε να δείτε για τις επαφές που έχουν γίνει σε Δελτία Τύπου της πενταετίας αυτής, με τους εκπροσώπους αυτών των χωρών, αλλά δεν μπορούμε πάντοτε να ανακοινώνουμε το τι λέμε.
Οι δημόσιες τοποθετήσεις ειδικών επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων με κύρος όχι τυχαίο, οι δημόσιες δηλώσεις υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων των χωρών αυτών, είτε σε επίπεδο πολιτικό ή ακόμα και στο επίπεδο των αρχηγών κρατών υπέρ του δίκαιου και νόμιμου ελληνικού αιτήματος της επανένωσης των Γλυπτών, θεωρείτε πράγματι ότι είναι τυχαία και όχι προϊόν πρωτοβουλιών και δυναμικών κινήσεων;
Αναφέρεστε στην ερώτησή σας, το είπαμε και προηγουμένως, στην τοποθέτηση της εκπροσώπου της Τουρκίας, η οποία πράγματι έρχεται να επιβεβαιώσει τα δεδομένα που παρουσίασε η ελληνική αντιπροσωπεία για τη μη ύπαρξη του φιρμανιού. Αυτή η ξεκάθαρη και απολύτως ενισχυτική θέση για την Ελλάδα με την οποία καταρρίπτεται με κρότο ένα ακόμα επιχείρημα των Βρετανών, νομίζετε ότι εκφράστηκε τυχαία από τη Ζεϊνέπ Μποζ, χωρίς συνεννόηση με τους ανωτέρους της και χωρίς συνεννόηση με τους πολιτικούς της προϊσταμένους; Δεν νομίζω ότι μπορείτε να απαντήσετε καταφατικά σε μια τέτοια ερώτηση.
Η εκφρασθείσα θέση, κύριε Βουλευτά, ήταν αποτέλεσμα των συζητήσεών μας με τον συνάδελφο μου υπουργό της Τουρκίας Μεχμέτ Νούρι Ερσόι χάρη στην πολιτική της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με βάση όλα τα προηγούμενα προκύπτει αβίαστα ότι η δυναμική και σθεναρή στρατηγική διεκδίκηση υφίσταται και ότι αυτή βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση. Επομένως, για την ώρα δεν χρειάζεται η αναθεώρηση της πολιτικής μας.
Σας ευχαριστώ.
