Όταν βάζεις έναν στόχο και τον υπηρετείς αταλάντευτα˙ όταν αφοσιώνεσαι στην εκπλήρωσή του˙ όταν εργάζεσαι άοκνα για να έχεις αποτέλεσμα˙ όταν έχεις τις σωστές συνεργασίες˙ όταν το κάθε μέλος της ομάδας παίρνει επάνω του το ζήτημα˙ όταν έχεις κατευθύνσεις και δεν πας παραδέρνοντας. Τότε έχεις αποτέλεσμα. Προχθές, πήραμε ένα πολύ καλό ψήφισμα από την UNESCO για την επιστροφή των Παρθενώνειων Γλυπτών. Πολλοί και με πολλούς τρόπους συνέβαλαν στην θετική κατάληξη. Ας βγάλουμε τα διδάγματά μας.
Στο πλαίσιο της 24ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), που ολοκλήρωσε προχθές τις εργασίες της, συζητήθηκε το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, το οποίο βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα της, εδώ και 40 χρόνια.
Σαράντα χρόνια, και μόλις τα τελευταία έχουμε εντυπωσιακά αποτελέσματα. Πρώτον και κύριον, επειδή η κυβέρνηση το ενστερνίστηκε και το χειρίζεται σε ανώτατο, μάλιστα, επίπεδο (δια του ίδιου του πρωθυπουργού). Δεύτερον επειδή οι πολιτικοί και οι υπηρεσιακοί παράγοντες συντονίζονται άριστα: Υπουργείο Εξωτερικών και Υπουργείο Πολιτισμού έχουν διαρκείς συνεννοήσεις και συνεργασία. Ο Γ. Γεραπετρίτης και η Λίνα Μενδώνη, γνωρίζουν, άλλωστε, πολύ καλά το θέμα και ακολουθούν τη στρατηγική που χαράσσει ο Κ. Μητσοτάκης. Μια στρατηγική που απέχει πολύ από την συχνά εθιμοτυπική ένταξη του θέματος στην ημερήσια ατζέντα κάθε συνάντησης, ανά διετία.
Τρίτον, οφείλουμε να πούμε και πως έχει αλλάξει διεθνώς το κλίμα. Και οι κλέφτες, εφόσον συλληφθούν να κλέπτουν οπώρας, αποδοκιμάζονται πλέον, και τα μουσεία αναζητούν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Αλλιώς, γιατί μουσεία- κολοσσοί όπως το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης και το Γκέτυ της Καλλιφόρνιας, και συλλέκτες σαν τον Μάικλ Στάινχαρντ, να επιτρέψουν σε Ελλάδα, Ιταλία και άλλες χώρες αρχαιότητες τις οποίες είχαν αγοράσει πανάκριβα, (φερόμενοι με επιπολαιότητα, φυσικά);
Η ελληνική αντιπροσωπεία, λοιπόν, «παρουσίασε αναλυτικά και εμπεριστατωμένα το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα» όπως μάς πληροφορεί το υπουργείο Πολιτισμού. «Μέσα από μαρτυρίες περιηγητών και λογίων της εποχής του Έλγιν τεκμηρίωσε την βίαιη απόσπαση των αρχιτεκτονικών γλυπτών από το μνημείο. Τόνισε εμφατικά την ανυπαρξία φιρμανιού και σχετικών σουλτανικών εγγράφων και την παράνομη ιδιοποίηση των Γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν, πριν καταλήξουν στο Βρετανικό Μουσείο. Επισήμανε ιδιαιτέρως το θέμα της κακομεταχείρισης των Παρθενωνείων κατά την παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο και τις κακές συνθήκες φύλαξής τους, ήδη από τον 19ο αι. μέχρι σήμερα.
Ενημέρωσε τα μέλη της Επιτροπής για τις διαρκείς, αλλά άκαρπες μέχρι σήμερα προσπάθειες της ελληνικής πλευράς να έρθει σε διάλογο με το Ηνωμένο Βασίλειο για να βρεθεί λύση στο μακροχρόνιο αυτό ζήτημα, σε εφαρμογή των Συστάσεων και της Απόφασης της UNESCO. Ανέφερε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι συμβολισμοί, που αυτά ενέχουν αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Τέλος, κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι για πρώτη φορά μέλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής, να αποδείξει εμπράκτως την βούλησή του να συμμορφωθεί με τις Συστάσεις και τις Αποφάσεις του Διεθνούς Οργανισμού.»
Εννοείται πω το Ηνωμένο Βασίλειο «κατά την δική του τοποθέτηση επέμεινε στις πάγιες θέσεις του για το θέμα, επαναλαμβάνοντας ότι το νομοθετικό πλαίσιο, που ισχύει δεν επιτρέπει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει τον συγκεκριμένο νόμο.» Κάτι που πλέον δεν μάς ανησυχεί. Και επειδή έχουμε καταδείξει πως όλα μπορεί να αλλάξουν με ένα άρθρο κι έναν νόμο (ναι, τόσο απλά). Και, κυρίως, διότι οι καιροί αλλάζουν και ου μενετοί (εισίν).
Εν ολίγοις, τα βρετανικά μουσεία, τα οποία έχουν ελεύθερη είσοδο εδώ και μερικές δεκαετίες, ως αποτέλεσμα της πολιτικής κάποιας φιλοσοσιαλιστικής κυβέρνησης στο Ηνωμένο Βασίλειο, προβληματίζονται αν πρέπει να αλλάξουν την πολιτική τους. Κάτι οι περικοπές, για τις οποίες φταίει και η ακρίβεια και το Brexit και η όχι και τόσο μεγάλη σημασία που δίνει η κυβέρνηση Σούνακ στα σημαντικά αυτά ιδρύματα, πολλά σκέπτονται πλέον να βάλουν εισιτήριο. Τι σημαίνει αυτό για μας; Αν μελετήσουμε τα ευρήματα διαφόρων ερευνών προσεκτικά, σημαίνει πως μεγάλες περιοδικές εκθέσεις από την Ελλάδα θα είχαν μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από τα γλυπτά του Παρθενώνα. Διότι, δυστυχώς, δεν τα βλέπουν και τα πέντε εκατομμύρια των επισκεπτών που πηγαίνουν στο Βρετανικό Μουσείο, τα βλέπουν πολλοί λιγότεροι. Και η Μεγάλη Βρετανία το ξέρει.
Η παρουσίαση της ελληνικής αντιπροσωπείας και τα επιχειρήματα της έτυχαν θερμής υποδοχής και η συντριπτική πλειονότητα των κρατών-μελών της Διακυβερνητικής Επιτροπής (Ιταλία, Τσεχία, Ρωσία, Λιβύη, Ιράκ, Ινδία, Χιλή, Βενεζουέλα, Παναμάς, Γουατεμάλα, Γκαμπόν, Ζάμπια, Αίγυπτος), αλλά και κράτη-παρατηρητές (Τουρκία, Παλαιστίνη, Νικαράγουα, Ονδούρα, Βραζιλία) υποστήριξαν με σθένος τις ελληνικές θέσεις και ζήτησαν εμφατικά από το Ηνωμένο Βασίλειο να επιστρέψει τα Γλυπτά στην Ελλάδα, προκειμένου να επανενωθούν με τον Παρθενώνα, μνημείο-σύμβολο του Δυτικού Πολιτισμού.
Στην Ελληνική Αντιπροσωπεία μετείχαν από πλευράς ΥΠΠΟ ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γεώργιος Διδασκάλου, ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης καθ. Νικόλαος Σταμπολίδης, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου και η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Βασιλική Παπαγεωργίου. Από πλευράς ΥΠΕΞ συμμετείχε η Προϊσταμένη του Τμήματος Διεθνούς Δικαίου Άρτεμις Παπαθανασίου και από την Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην UNESCO, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος πρέσβης Γεώργιος Κουμουτσάκος. Η επιτροπή δούλεψε σκληρά και τα μέλη της είχαν εξαιρετική συνεργασία, όπως μαθαίνουμε.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο καθηγητής και γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης, έθεσε επιτακτικά, ανάμεσα σε άλλα, το θέμα του φιρμανιού, που δήθεν είχε ο Ελγιν. Αυτό το φιρμάνι επικαλείται το Βρετανικό Μουσείο λέγοντας πως αγόρασε τα γλυπτά νόμιμα, αφού και ο Ελγιν τα είχε αφαιρέσει νόμιμα.
Πολυετείς έρευνες, μεταξύ των οποίων και της Ελενας Κόρκα, επίτιμης γενικής διευθύντριας του ΥΠΠΟ, έχουν αποδείξει πως φιρμάνι δεν υπάρχει. Ο Ν. Σταμπολίδης σημείωσε ότι αυτό που ο Ελγιν παρουσίασε ως φιρμάνι δεν είναι άλλο παρά ένα έγγραφο, μια επιστολή, ενός αξιωματούχου της Υψηλής Πύλης, και μάλιστα όχι του βεζίρη. Τα φιρμάνια υπέγραφε ο Σουλτάνος, όπως προκύπτει από τις ιστορικές γνώσεις έως τώρα και από δύο φιρμάνια που εκτίθενται τώρα στο μουσείο Ακρόπολης. Πρόκειται για τα διαβατήρια του Ελγιν και του Λόρδου Βύρωνα, τα οποία έχουν την αυθεντική μορφή, τις σφραγίδες κλπ των φιρμανιών.
Ο κ. Σταμπολίδης, που κάνει ιδιαίτερη αναφορά σε κείμενό του στον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης, ανέφερε πως το Βρετανικό Μουσείο με το να δέχεται την ιταλική μετάφραση ενός εγγράφου ως φιρμάνι, καλύπτει στην ουσία τον αρχαιοκάπηλο Λόρδο Ελγιν. Επίσης, είπε πως τότε όλες οι αρχαιότητες αποτελούσαν προσωπική περιουσία του Σουλτάνου, επομένως, ένα τέτοιο έγγραφο, ακόμα και αν αποτελεί ακριβή μετάφραση από τα τουρκικά, δεν μπορεί να επιτρέπει απαγωγή αρχαιοτήτων. Και πράγματι, δεν επιτρέπει.
Επί τροχάδην, τώρα, στα μαργαριτάρια μας. Βάζει να ακούσει γνωστό αρχηγό κόμματος ο φίλος. Η πρώτη φράση που ακούει είναι: “αυτό είναι μια ατυχή επιλογή της κυβέρνησης”. Ετσι ακριβώς. «Δέκα δευτερόλεπτα άντεξα» συνεχίζει. Και πολλά!
Οι Τράλλεις των Τράλλεων. Στο άλφα ο τόνος. Όχι των Τραλλέων. Τι ήταν οι Τράλλεις; μία από τις αρχαίες πόλεις της Καρίας στη Μικρά Ασία που βρισκόταν σε μία από τις νότιες προεξοχές της οροσειράς της Μεσσωγίδος, απέναντι από τον Εύδωνα, παραπόταμο του Μαιάνδρου, σε απόσταση 80 σταδίων (8 γεωγραφικών μιλίων) από αυτόν. Λέγεται ότι είχε ιδρυθεί από Αργείους και Τραλλίους Θράκες αποίκους. Κοντά στο σημερινό Αϊδίνι, από όπου ήταν η Διδώ Σωτηρίου.
Οι Τραλλείς, (των Τραλλέων) δεν υπάρχουν. Οδοί με το όνομα Τράλλεων υπάρχουν πολλές, τουλάχιστον σε προσφυγικούς δήμους. Συνηθίστε το σωστό.
«Ασφοδελός, φυτό που προκαλεί λησμονιά» λέει ο κύριος σε τηλεπαιχνίδι γνώσεων. Ασφοδελός λειμώνας, βεβαίως, ασφόδελος είναι όμως το φυτό. Στους λειμώνες με ασφοδέλους ζούσαν οι κάτοικοι του Κάτω Κόσμου. Αμα ούτε στο μοντάζ προσέχουμε, δεν κάνουμε δουλειά, αδέρφια/
«Η Π. βρισκεται σε εΞσταση. Είπε: Ο γιος μου κρυφάκουγε, είχε εξτασιαστεί» μού γράφει η Χρύσα. Εξ απανέκαθεν γνώστρια της γλώσσας η τηλεπερσόνα.
Οι τηλεπερσόνες υπερβαίνουν, συνήθως, μέτρα, σταθμά, σοβαρότητα, τα πάντα όλα. Παίκτης σε τηλεπαιχνίδι (ανάθεμα την τύχη μας δηλαδή) από το νησί Σκιάθος, έγραψε βιβλίο. Και τι λέει η άλλη; Ξεκινώντας την ανάγνωση του βιβλίου, δεν γινόταν να μην επισημάνω τη σύμπτωση πως και αυτός και ο Παπαδιαμάντης κατάγονται από το ίδιο νησί» (για φαντάσου!)
Συνεχίζει: «μόνο που ο [παίκτης] είναι και ηθοποιός ΚΑΙ μιλάει καλύτερα ελληνικά» (σ.σ. δεν νομίζω πως υπάρχει Ελληνας που να μιλούσε ή τέλος πάντων να έγραφε σε καλύτερα ελληνικά από του Παπαδιαμάντη. Το πολύ ο Σολωμός, και ούτε).
«Και παίζει να είναι και πιο θεοσεβούμενος».
(σ.σ. Ο Παπαδιαμάντης. Που έζησε όλο τον βίο του ως άνθρωπος του Θεού και της εκκλησίας. Και που τον αποκαλούμε κοσμοκαλόγερο…)
Φταίω που το πρώτο βιβλίο του κυρ Αλέξανδρου που μού ήρθε στο μυαλό ήταν «Η φόνισσα»;
Τίτλος: Εδώ που ο Καβάφης εμπνεύστηκε την «Ιθάκη». Το όπου το σβήσαμε από τα κατάστιχά μας. (Δεν θα σχολιάσουμε το ότι ίσως και να μη την εμπνεύστηκε στην οικία του, αλλά, ας πούμε, στο Ελ Φισάουι, το καφενείο με τους καθρέφτες στην Αγορά του Αλ Χαλίλι.)
«Ο άνεμοσ θα καίει στη γη του νείλου
Μια αρχαία μυρωδιά θα μασ μεθά
Στον τροπικό όπωσ θα ‘σαι του καρκίνου
Μέσα σου θα γεννιέται μια θεά»
Να τραγουδήσει ο Αλκίνοος, μπας και σωθούμε.
Χαίρετε, ετοιμαστείτε σοβαρά για την ψήφο της ερχόμενης Κυριακής. Πώς; Δεν βάλαμε λεμονάκι μυρωδάτο της εβδομάδας; Γιατί, τα περί Παπαδιαμάντη τι ήτανε;
Αγγελική Κώττη
