Ο μεγάλος ένοχος που το μετρό της Θεσσαλονίκης δεν είναι ακόμα έτοιμο, το κόμμα που στήριζε επί χρόνια κάθε προσφυγή κατά της μετακίνησης αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου, ο πολιτικός σχηματισμός του οποίου ο τέως πρόεδρος εγκαινίασε… μουσαμάδες, τολμά να μιλά για τις καθυστερήσεις στη λειτουργία του. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, έχει όλες τις ευθύνες για το ότι το μετρό δεν έχει ολοκληρωθεί και για το ότι έχουμε πληρώσει «πανωπροίκια» μερικές δεκάδες εκατομμυρίων λόγω χρονοτριβής.
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης είπε πως το μετρό θα λειτουργήσει τον Νοέμβριο του 2024. Αντί να πει και πάλι καλά που θα λειτουργήσει τότε, ύστερα από τα κατορθώματα των συντρόφων του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε: «Πρόκειται για μία ακόμη ένδειξη αδράνειας και έλλειψης συναίνεσης με την τοπική κοινωνία από την πλευρά της κυβέρνησης. Πέντε χρόνια καθυστερήσεις σε μετρό, σε συγκοινωνίες κι έρχεται τώρα ο πρωθυπουργός πάλι να εγκαινιάζει. Οι Θεσσαλονικείς αξίζουν καλύτερη μεταχείριση όχι μόνο ως η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, αλλά και ως μία πολιτισμική πρωτεύουσα των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Έτσι θα έπρεπε να βλέπουμε τη Θεσσαλονίκη και να μπορούσαμε να προσαρμόσουμε την πολιτική μας με τον κατάλληλο σεβασμό στους πολίτες. Άρα πέντε χρόνια αδράνειας, καθυστερήσεων και μετά πάλι εγκαίνια χωρίς να έχει γίνει τίποτα, είναι απλά εμπαιγμός», τόνισε ο Στέφανος Κασσελάκης.
«Το 2019 επίσης αποφασίστηκε από την κυβέρνησή ΝΔ να μην τελειώσει η βασική γραμμή του Μετρό το 2020 αλλά να γίνει απόσπαση των αρχαίων της Βενιζέλου και να έχουμε τουλάχιστον 4 χρόνια καθυστέρηση με επιπλέον αποζημιώσεις εκατομμυρίων ευρώ στον ανάδοχο.»
Θα είχε κάθε δίκιο, αν όλες, μα όλες, οι καθυστερήσεις δεν οφείλονταν στην αλλοπρόσαλλη πολιτική του λίγο πριν γίνει κυβέρνηση, όσο ήταν, και, τέλος, για λίγο καιρό από τότε που βρέθηκε στην αντιπολίτευση. Η… εκστρατεία τελείωσε υποχρεωτικά για εκείνους, εφόσον έχασαν όλες τις προσφυγές που έκαναν στα δικαστήρια και το Συμβούλιο της Επικρατείας και πλέον δεν υπήρχε άλλο αντικείμενο επί του οποίου να ασκήσουν νέες. Ας δούμε αναλυτικά πώς και τι συνέβη από το 2012, και για δέκα ολόκληρα χρόνια. ‘Η, και τι δεν συνέβη.
Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. Το 2012, οι… ακτιβιστές άδραξαν τη χρυσή ευκαιρία που τους προσφέρθηκε στο πιάτο από αρχαιολόγους της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι για ιδιοτελείς προσωπικούς λόγους είχαν ταχθεί κατά της ανασκαφής αρχαιολογικών στρωμάτων κάτω από τα Βυζαντινά. Δεν ήθελαν να αποδειχθεί πως η Θεσσαλονίκη του Κασσάνδρου έφτανε μέχρις εκεί επειδή επί χρόνια υποστήριζαν πως δεν έφτανε. Επομένως, για να επιτύχουν τους στόχους τους έπρεπε να επιμείνουν πως οι βυζαντινές αρχαιότητες που είχαν ανακαλυφθεί, δεν έπρεπε να μετακινηθούν.
Ο ανερχόμενος τότε ΣΥΡΙΖΑ είδε πως το παραμυθάκι της δήθεν καταστροφής πουλάει και αποφάσισε να υιοθετήσει το αίτημα. Ετσι ξεκίνησαν προσφυγές κατά υπουργικών αποφάσεων στο Συμβούλιο της Επικρατείας και σε άλλα δικαστήρια. Τι κι αν τις έχαναν στη σειρά; Συνέχιζαν!
Ας περάσουμε τώρα στον σταθμό Αγία Σοφία, τον διπλανό από τον σταθμό Βενιζέλου. Κατά την διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ανασκάφηκε ο χώρος των εισόδων του και των φρεατίων εξαερισμού. Τα ευρήματα υπήρξαν ανώτερα από του σταθμού Βενιζέλου. Κι όμως, διαλύθηκαν, ή καταχώσθηκαν, ή αποσπάσθηκαν. Μικρά μόνο τμήματα της πραγματικής «καρδιάς» της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης σώθηκαν. Πώς έγινε αυτό; Δεν υπήρξε πρόνοια για τα αρχαία.
Μεσούσης της περιόδου που ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν κυβέρνηση, δύο μοναδικές παγκοσμίως ημικυκλικές πλατείες στην Αγία Σοφία, με στοές, καταστήματα και ένα μεγαλειώδες κρηναίο οικοδόμημα, κόπηκαν κομμάτια. Ελάχιστα τμήματα έμειναν κατά χώραν. Αλλα μετακινήθηκαν για πάντα, το κρηναίο έφυγε για να ξανατοποθετηθεί, άλλα καταχώσθηκαν. Την απόσπαση και μεταφορά έκανε ο Δημήτρης Κορρές, ο πλέον εξειδικευμένος επιστήμονας στην χώρα μας. Ο ίδιος, που στη συνέχεια δέχθηκε καταιγισμό σχολίων για τον σταθμό Βενιζέλου! Ο Δημήτρης Κορρές ολοκλήρωσε με επιτυχία το έργο που είχε αναλάβει στον σταθμό Βενιζέλου, επειδή άλλαξε η κυβέρνηση και επομένως η πολιτική βούληση.
Με βάση άλλα ευρήματα αποκαλύφθηκε πως δεν ήταν διόλου τυχαία η ίδρυση αυτών των επιφανών μνημείων στις συγκεκριμένες θέσεις. Οι ίδιες ανασκαφές απέδειξαν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η πόλη του Κασσάνδρου του 315/316 π. Χ. εκτεινόταν μέχρι την τότε ακτογραμμή. Η ίδια διαπίστωση, επρόκειτο να επαναληφθεί και στον σταθμό Βενιζέλου. Η ανασκαφική σκαπάνη έφτασε μέχρι τα ελληνιστικά στρώματα. Αυτά που κάποιοι επέμεναν πως δεν υπάρχουν…
Αυτό το αριστούργημα, «που κανείς δεν έχει δει ή φανταστεί καν μέχρι τώρα, από τη βυζαντινή Θεσσαλονίκη» τεμαχίστηκε χωρίς κανένα δισταγμό από τον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να γίνουν οι είσοδοι και τα φρεάτια εξαερισμού του σταθμού Αγίας Σοφίας. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με την σύνθεση που είχε τότε, συναίνεσε το 2018 στο να σπάσει σε κομματάκια το κέντρο της παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης ανάμεσα στην Αχειροποίητο και την Αγία Σοφία.
Το ΚΑΣ δεν αντιμετώπισε τα δύο τμήματα ως σύνολο, αλλά σαν δύο ξεχωριστούς χώρους και έκανε δύο συνεδριάσεις, στις οποίες δεν συσχετίστηκαν τα ευρήματα. Ακόμα και από το μνημειακό κρηναίο οικοδόμημα, θα διατηρηθεί το κυρίως σώμα, ενώ αποξηλώθηκε ένα σημαντικό στοιχείο του, η δεξαμενή υδρομάστευσης, χωρίς αυτό να έχει συζητηθεί καν στο Συμβουλιο.
Υπάρχει και χειρότερο: στις ανασκαφές για την πλατφόρμα του τραίνου και τις σιδηροτροχιές, εντοπίσθηκε τμήμα του κεντρικού βυζαντινού δρόμου της περιοχής, γνωστού ως decumanus maximus. Αυτό αποσπάσθηκε το 2012 και με υπουργική απόφαση έπρεπε να επανατοποθετηθεί στον σταθμό. Το ΚΑΣ όμως το 2018 δεν συζήτησε την επανατοποθέτηση γιατί, κατά την άποψή τους, «δεν χωρούσε»! Και για όλα αυτά τα τρομερά, ουδείς αντέδρασε, ουδείς διαμαρτυρήθηκε. Γιατί; Επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην κυβέρνηση. Και δεν γίνονταν κινητοποιήσεις, διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις από φορείς και ομαδούλες αριστεριζόντων και αριστερών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε, επί Νέας Δημοκρατίας, ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προς την Ευρωπαία επίτροπο Μ. Γκάμπριελ. Εισέπραξε «πάγο». Στην απάντησή της σημείωνε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν ενήμερη για το θέμα και παρακολουθούσε εκ του σύνεγγυς το έργο, που ήταν συγχρηματοδοτούμενο. Σημείωνε πως η προσωρινή «απομάκρυνση αρχαιοτήτων, η αποκατάστασή τους και η διατήρησή τους στον τόπο που ανακαλύφθηκαν δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Η Επιτροπή ελπίζει να δοθεί γρήγορα λύση στα αρχαιολογικά ζητήματα γύρω από τον σταθμό Βενιζέλου, καθώς οι καθυστερήσεις εμποδίζουν την υλοποίηση ενός έργου που θα συμβάλει σημαντικά στο να καταστούν πιο πράσινες οι μεταφορές στη Θεσσαλονίκη» κατέληγε η επίτροπος.
Αφού χωρίς τύψεις κατέστρεψαν τις μοναδικές αρχαιότητες στον σταθμό Αγίας Σοφίας, υποτίθεται πως από το 2015 έως τον Ιούλιο του 19, οι τότε πολιτικές ηγεσίες του ΥΠΠΟΑ έκαναν τα πάντα για να εξασφαλιστεί η παραμονή του βυζαντινού σταυροδρομιού του σταθμού Βενιζέλου κατά χώραν. Πέρασαν μελέτες, συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας, γίνονταν απανωτές συνεδριάσεις για την εκπόνηση μελετών προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων. Ηταν όμως έτσι;
Τη 18η Δεκεμβρίου 2019, όλοι είχαν συγκεντρώσει τα βέλη κατά του υπουργείου Πολιτισμού και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου που ήθελε, λέει, να ξηλώσει το βυζαντινό σταυροδρόμι. Περίμεναν τα μέλη του ΚΑΣ να μάθουν πού είναι οι μελέτες περί της παραμονής του κατά χώραν. Τελικά, τα ξημερώματα, διαπίστωσαν πως δεν υπήρχαν.
Και δεν υπήρχαν, διότι δεν υπήρξε ποτέ μηχανικός που να θέλησε να αναλάβει την ευθύνη μιας μελέτης για την προστασία των αρχαιοτήτων, η οποία δεν υπήρχε περίπτωση να εφαρμοστεί. Διότι στην αρχική μελέτη, που συνόδευε την υπουργική απόφαση, δεν υπήρξαν ποτέ σχέδια με υπογραφές μηχανικών. Διότι η προφορική εντολή ήταν μεν, όπως είπε ο τότε πρόεδρος της Αττικό Μετρό Ν. Ταχιάος να μείνουν κατά χώραν τα αρχαία, πλην όμως ουδείς μηχανικός θεώρησε ότι αυτό μπορεί να συμβεί με ασφάλεια. (Επτακόσιοι τόνοι χαλαρών χωμάτων σε σεισμογενή περιοχή; Αστειευόμαστε;)
Όπως, κανείς δεν μπόρεσε να εξηγήσει γιατί επί 4,5 χρόνια στη Βενιζέλου δεν έγινε καμία εργασία, παρά μονάχα η κατάχωση των αρχαιοτήτων. Κανείς δεν παραδέχτηκε πως η προηγούμενη κυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε, απλώς, ανίκανη και σε αυτό.
Η τελευταία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας επί της προσφυγής που έκαναν κάτοικοι και φορείς της Θεσσαλονίκης, εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2022. Το ΣτΕ αποφάσισε οριστικά πως είναι επιτρεπτή η συνέχιση της προσωρινής απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου. Πως δεν παραβιάζεται η αρχαιολογικός νόμος και δεν προκύπτει ότι έχουν βάση οι ισχυρισμοί περί ανεπανόρθωτης βλάβης των αρχαιοτήτων.
Το ΣτΕ έχει εκδώσει άλλες δύο αποφάσεις, το 2016 και το 2021, σύμφωνα με τις οποίες είναι νόμιμο να μεταφερθούν οι αρχαιότητες που εντοπίσθηκαν στον σταθμό Βενιζέλου. Η πρώτη, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, απέρριπτε προσφυγές κατά υπουργικής απόφασης του 2014. Η δεύτερη, απέρριπτε προσφυγές κατά άλλης υπουργικής απόφασης, του 19. Δέχονταν και οι δύο, πως οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις περί απόσπασης, μετακίνησης και επαναφοράς των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου είναι νόμιμη, πλήρως τεκμηριωμένη και αποτελεί τη μοναδική λύση.
Οι καθυστερήσεις οφείλονταν σε ιδεοληψίες και ψέματα περί του ότι θα τεμαχιστούν οι αρχαιότητες της Βενιζέλου. Οι οποίες είναι ξανά στη θέση τους, χωρίς να έχουν πάθει το παραμικρό και περιμένουν το κοινό να τις θαυμάσει. Αυτό ακριβώς τρέμουν, όπως φαίνεται, στον ΣΥΡΙΖΑ
