Η αναβάθμιση και η επέκταση του κτιρίου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτέλεσε το αντικείμενο αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίου, ο οποίος ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2021 και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022.
Οι δέκα προτάσεις που υπέβαλαν οι συμπράξεις ελληνικών και ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων, αξιολογήθηκαν από επταμελή Διεθνή Πολυεπιστημονική Επιτροπή, η οποία επέλεξε ομόφωνα την πρόταση των αναγνωρισμένων και βραβευμένων αρχιτεκτονικών γραφείων «David Chipperfield Architects» και «Aλέξανδρος Ν. Τομπάζης και Συνεργάτες Αρχιτέκτονες ΑΕ». Η πρόταση των Chipperfield- Τομπάζη και των συνεργατών τους παρουσιάστηκε από τους ίδιους σε εκδήλωση, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στις 15 Φεβρουαρίου 2023 παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Σήμερα, 17 Απριλίου 2024, υπεγράφη Σύμβαση δωρεάς μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ως δωρεοδόχων και των Δρ Σπύρου Ι. Λάτση και Ντόροθυ συζ. Σ. Λάτση ως δωρητών, με την οποία οι δωρητές ανέλαβαν την χρηματοδότηση αποκλειστικά με δική τους δαπάνη και έως του ποσού των σαράντα εκατομμυρίων (40.000.000,00) ευρώ, την εκπόνηση από τα ανωτέρω αρχιτεκτονικά γραφεία του συνόλου των αναγκαίων μελετών, που απαιτούνται για την πλήρη ωρίμανση του αναδειχθέντος αρχιτεκτονικού προσχεδίου σε επίπεδο δημοπράτησης του έργου. Η δωρεά από τον Σπύρο και τη Ντόροθυ Λάτση γίνεται εις μνήμη του Ιωάννη και της Εριέττας Λάτση.
Σύμφωνα με το αντικείμενο της Σύμβασης, οι μελέτες θα πληρούν τις προδιαγραφές, που έχει θέσει το Υπουργείο Πολιτισμού για την εκπόνηση του αρχιτεκτονικού προσχεδίου, τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για το περιεχόμενο των μελετών του Δημοσίου, τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές. Οι μελέτες θα εγκρίνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και Κεντρικά Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού, θα παρακολουθούνται από επιτροπή στελεχών του ΥΠΠΟ και θα περιλαμβάνουν την εκπόνησης μελέτης εφαρμογής και τευχών δημοπράτησης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και την έκδοση οικοδομικής άδειας. Η ολοκλήρωση της εκπόνησης των μελετών προβλέπεται έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους 2027.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Με ξεχωριστή χαρά η Πολιτεία υποδέχεται, σήμερα, την ευγενική δωρεά του Σπύρου και της Ντόροθι Λάτση, ύψους έως και 40.000.000 ευρώ. Πρωτοβουλία, που φέρνει πιο κοντά στην πραγματικότητα ένα μεγάλο όνειρο της Αθήνας και όλης της Ελλάδας: την επέκταση και πλήρη αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού μας Μουσείου! Με βάση αυτήν, τα προσχέδια που επικράτησαν στον σχετικό διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, θα διαμορφωθούν σε τελικές μελέτες. Ώστε, αρχές του 2027, το έργο να μπορεί να εκκινήσει.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αποκτά, έτσι, τη θέση που του αξίζει. Ενώ βελτιώνεται καθοριστικά και η εικόνα του κέντρου της πρωτεύουσας. Η συγκεκριμένη δωρεά είναι μία ευγενική κίνηση στη μνήμη των Ιωάννη και Ερριέττας Λάτση. Αποτελεί, όμως, και τρανή απόδειξη των πολλών που μπορεί να επιτυγχάνει η πατρίδα μας όταν δημόσιος και ιδιωτικός τομέας συστρατεύονται για το συλλογικό καλό. Συγχαρητήρια, λοιπόν, σε όλους τους συντελεστές της προσπάθειας».
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αμέσως μετά την υπογραφή της Σύμβασης Δωρεάς, δήλωσε: «Με την γενναιόδωρη δωρεά τους ο Σπύρος και η Ντόροθυ Λάτση δημιουργούν τις προϋποθέσεις υλοποίησης ενός έργου οραματικού και μοναδικού. Η προσφορά τους δεν αφορά μόνο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη κιβωτό αριστουργημάτων της αρχαίας ελληνικής τέχνης, παγκοσμίως. Αφορά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και στην αναπτυξιακή δυναμική της πρωτεύουσας.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εξωστρεφές, ανοιχτό στην πόλη, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία, με δυναμική ματιά προς το μέλλον, συνδέεται με το παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Χάρη στους δωρητές μας μπορούμε πλέον να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα για την υλοποίηση του έργου. Το όραμα έγινε εικόνα με τα σχέδια των Chipperfield- Τομπάζη. Από σήμερα η εικόνα εξελίσσεται και αποκτά υλική υπόσταση. Οι ευχαριστίες και η ευγνωμοσύνη μου προς τον Σπύρο και τη Ντόροθυ Λάτση για την εμπιστοσύνη και τη γενναιόδωρη και καθοριστική τους συμβολή στην δημιουργία του νέου κελύφους και την ενιαία έκθεση των πολύτιμων συλλογών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά και στην αναγέννηση της Αθήνας, είναι παντοτινές».
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Δημήτρης Οικονόμου, ανέφερε: «Η Σύμβαση ανοίγει το δρόμο για την επέκταση και τη ριζική ανακαίνιση του κτηρίου του Μουσείου με βάση το προσχέδιο Chipperfield- Τομπάζη. Θα δημιουργηθεί ένα πράσινο και καινοτομικό κτηριακό συγκρότημα, αντάξιο της παγκόσμιας ακτινοβολίας τους Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά και μείζων πολιτιστικός και αναπτυξιακός πολλαπλασιαστής για το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας.
Το Δ.Σ. και οι υπηρεσίες του Μουσείου εκφράζουν τις θερμότερες ευχαριστίες τους στους δωρητές για τη δωρεά, που είναι πρωτοφανούς κλίμακας και γενναιοδωρίας, αλλά και για την εμπιστοσύνη τους ότι το νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεν θα μείνει μόνο όραμα, αλλά θα υλοποιηθεί σε ορατό χρονικό διάστημα. Και δεσμεύονται ότι θα κάνουν ότι είναι αναγκαίο για την επιτυχή και έγκαιρη ολοκλήρωση των απαιτουμένων μελετών και για την έναρξη του εργοταξίου, αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που δημιούργησε η πρόσφατη μετατροπή του Μουσείου σε ΝΠΔΔ».
