Ο πόλεμος στην Ουκρανία που άρχισε με την στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας, βρίσκεται πλέον στο τρίτο έτος και το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι ποια πλευρά βρίσκεται πιο κοντά στην νίκη και φυσικά πότε και πως θα τελειώσει «όλο αυτό»! Ένας πόλεμος φθάνει στο τέλος του είτε όταν η μία πλευρά επιτυγχάνει την απόλυτη νίκη και κατορθώνει να επιβάλει την θέληση στην άλλη, πρώτα στο πεδίο και μετά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Είτε όταν και οι δύο πλευρές επιθυμούν συμβιβασμό αντί να μάχονται καθόσον το κόστος της συνέχισης του πολέμου γίνεται διαρκώς υψηλότερο από όποιες παραχωρήσεις μπορούν να κάνουν για να βρεθεί το λεγόμενο κοινό έδαφος! Όταν καμία πλευρά δεν είναι σε θέση να επιτύχει την λεγόμενη απόλυτη νίκη τότε αυτή σχετίζεται με το πόσο είναι εγγύτερα και σε όσο το δυνατόν περισσότερους πολιτικούς σκοπούς έχουν τεθεί έστω και αν η σύγκρουση μπορεί να εξελιχθεί σε αυτό που την χαρακτηρίζει παγωμένη.
Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Στην περίπτωση του συγκεκριμένου πολέμου που είναι αναντίρρητα η μεγαλύτερη και η πλέον θανατηφόρα μεταπολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη για την οποία όμως πιστεύουμε ακράδαντα ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί, εκτιμούμε ότι αυτός μακροημερεύει διότι οι ηγεσίες των εμπολέμων πιστεύουν ότι συνεχίζοντας να πολεμούν μπορεί να πετύχουν επωφελέστερη έκβαση. Δεν διστάζουμε να πούμε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η επίτευξη της απόλυτης νίκης και όλων των πολιτικών σκοπών που έχουν τεθεί τόσο από την Μόσχα όσο και από το Κίεβο το οποίο «σύρθηκε» σε αυτήν την σύγκρουση είναι …ουτοπία!
Το Κρεμλίνο δεν πέτυχε ούτε την ανατροπή της πολιτικής καθεστηκυίας τάξης του Κιέβου («αποναζιστικοποίηση») και την αντικατάσταση της από φιλορώσους Ουκρανούς (υπάρχουν και αυτοί) αλλά ούτε την καταστροφή των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων («αποστρατικοποίηση») αν και τις έχει φθείρει σε μεγάλο βαθμό όπως μας είχε πει ο Πούτιν σε εκείνο το θυμωμένο διάγγελμα στα ξημερώματα της 24 Φεβρουαρίου 2022. Όμως σε ότι αφορά στον τρίτο πολιτικό στόχο πέτυχε αδιαμφισβήτητα να διευρύνει σημαντικά τα όρια των αποσχισθεισών περιοχών του Ντονιέτσκ και Λουγκάνσκ και να δημιουργήσει έναν ευρύ παραθαλάσσιο διάδρομο στην Θάλασσα του Αζόφ, στερώντας την Ουκρανία της πρόσβασης σε αυτή και συνδέοντας χερσαία την Κριμαία με την Ρωσία μέσω Μελιτούπολης, Μαριούπολης και Ντόνμπας, εδάφη που συνιστούν το 20% της ουκρανικής επικράτειας!
Είχε επισημανθεί στην σχετική αρθρογραφία του γράφοντος πολύ πριν αλλά και κατά την διάρκεια της λεγόμενης αντεπίθεσης της Ουκρανίας, ότι αν αυτή αποτύχει αφ’ ενός μεν δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία για να ανακτήσει τα καταληφθέντα από την Ρωσία εδάφη και αφ’ ετέρου ότι αυτή θα είναι πλέον ευάλωτη σε οποιαδήποτε νέα ρωσική επίθεση αν το Κρεμλίνο αποφασίσει κάτι τέτοιο. Άλλωστε ο μέχρι πριν από λίγο καιρό Ουκρανός Αρχιστράτηγος Βαλερί Ζαλούζνι είχε δηλώσει εύστοχα ότι πρόκειται για τον πόλεμο της «μίας ευκαιρίας»! Η αντεπίθεση … απέτυχε! Με την υποστήριξη της λεγόμενης Δυτικής Συμμαχίας να είναι σε διαρκή φθίνουσα πορεία, η Ουκρανία να έχει καταστεί ένα δυσλειτουργικό κράτος από τον συνεχιζόμενο πόλεμο φθοράς της Ρωσίας όπως ο γνωστός θεωρητικός της σχολής του (επιθετικού στις διεθνείς σχέσεις Τζον Μιρσχάιμερ έχει επισημάνει και να έχει ξεμείνει όχι μόνον από εξοπλισμό, εφόδια και πυρομαχικά αλλά πρωτίστως από… στρατιώτες η κατάσταση είναι αναντίρρητα ζοφερή. Το BBC ανέφερε πρόσφατα ότι 650.000 Ουκρανοί άνδρες σε ηλικία στράτευσης έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τα τελευταία δύο χρόνια ορισμένοι με πλαστά έγγραφα εξαίρεσης .
Οι Δυτικοί θα πρέπει να δουν τον Ρωσικό Στρατό όπως είναι τώρα και όχι όπως ήταν στην αρχή του πολέμου με τα τραγικά λάθη του σε στρατηγικό και επιχειρησιακό-τακτικό επίπεδο. Οι Ρώσοι αρχικά υποτίμησαν τις δυνατότητες και την ανθεκτικότητα των Ουκρανών και υπερτίμησαν τις δικές τους κάτι που έκανε το Κίεβο με τους Δυτικούς τον δεύτερο χρόνο αυτού. Ο Αμερικανός ειδικός αναλυτής στα θέματα Ρωσίας-Ευρασίας Μάθιου Μπλάκμπερν σε σχετικό άρθρο του στο «The National Interest» σημειώνει ότι το «σχέδιο Α» της Δύσης που αποσκοπούσε στην ενίσχυση της Ουκρανίας και την ανακατάληψη των εδαφών της απέτυχε ενώ το «σχέδιο Β» της Ρωσίας που αποσκοπεί στην φθορά και κατατριβή των Ουκρανών και την κάμψη της θέλησης για αντίσταση φαίνεται να πετυχαίνει. Η Ουκρανία αιμορραγεί και καταστρέφεται όλο και περισσότερο ενώ η παράταση του πολέμου ευνοεί τον Πούτιν. Το φάσμα της ήττας δυστυχώς πλανάται πάνω από αυτήν πολύπαθη χώρα .
Αυτή η ζοφερή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ουκρανία οφείλεται σε κακούς υπολογισμούς της Δύσης και του Κιέβου που πίστεψαν ότι η εικονική πραγματικότητα που καλλιέργησαν ήταν τελικά… πραγματική! Ο πρώην Αρχηγός του Γερμανικού ΓΕΕΘΑ (Γενικός Επιθεωρητής της Μπούντεσβερ) και πρώην Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ Πτέραρχος ε.α. Χάραλντ Κούγιατ τόνισε σε συνέντευξη του ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να αλλάξει την ροή του πολέμου έστω και παραλάβει τα πυρομαχικά που χρειάζεται καθόσον, δεν έχει πλέον την δυνατότητα επιθετικών ελιγμών που θα της επέτρεπε να αναγκάσει τους Ρώσους να φύγουν από τη χώρα. Δεν είπε κάτι παραπάνω από αυτό που ο ίδιος ο Ζαλούζνι είχε παραδεχτεί δημοσίως πριν τον παύσει η Ζελένσκι παρ’ όλο που κάποιοι στην Δύση αρνούνται να δουν.
Η Ρωσία με το τεράστιο στρατηγικό βάθος της και μετά την έστω καθυστερημένη τεράστια στρατιωτική και βιομηχανική κινητοποίηση, φάνηκε ότι τελικά ήταν πολύ καλύτερα προετοιμασμένη απ’ όσο εκτιμηθεί. Ούτε οι κυρώσεις την γονάτισαν (ενώ έπληξαν πολλές δυτικές οικονομίες) ούτε απομονώθηκε διπλωματικά αλλά ούτε και οι λεγόμενοι ολιγάρχες που συνδέονται με το Κρεμλίνο στράφηκαν εναντίον του Πούτιν. Δείχνει να έχει μία σημαντική αυτάρκεια πόρων και εκτιμάται ότι είναι σε θέση να στηρίζει την πολεμική της προσπάθειας και την φέρνει πλέον σε πλεονεκτική θέση και επιτρέποντας την πρωτοβουλία. Πλέον το αφήγημα της νίκης σιγοσβήνει και αντικαθίσταται από αυτό της ενδεχόμενης ήττας . Ένα πέπλο νευρικότητας διαχέεται από το Κίεβο και τους Ευρωπαίους ηγέτες που φθάνουν σε μη σοβαρές δηλώσεις όπως αυτή του Γάλλου Προέδρου περί αποστολής στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Κάτι που απορρίπτουν πρωτίστως οι ίδιες οι ΗΠΑ, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες όπως και η Ελλάδα. Το ΝΑΤΟ στηρίζει την Ουκρανία σε βαθμό τέτοιο που να μην προκαλέσει ανοιχτό πόλεμο με τη Ρωσία!
Μετά από αυτήν την διαμορφωθείσα κατάσταση και με τον κίνδυνο που ελλοχεύει να χάσει η Ουκρανία περισσότερα απ’ όσα έχει σήμερα θα πρέπει να αναζητηθεί από την Δύση και το Κίεβο με εργώδη προσπάθεια η διαμόρφωση στρατηγικής εξόδου. Απλά να πούμε ότι την τελευταία εβδομάδα οι Ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται σε πολύ δυσχερή θέση στην οχυρωμένη περιοχή Τσασόβ Γιάρ στην περιφέρεια του Ντονιέτσκ που αν καταληφθεί, ο δρόμος προς την πόλη Κραματόρσκ για τον Ρωσικό Στρατό θα είναι ανοικτός.
Η δυσμενής κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ουκρανία ίσως έκανε και τον Πάπα Φραγκίσκο να κάνει τις γνωστές δηλώσεις περί «αναγκαιότητας έναρξης διαπραγματεύσεων πριν η κατάσταση γίνει χειρότερη», προβληματίζοντας τους ομόδοξους του της Δυτικής Ουκρανίας. Η Ουκρανία χωρίς την βοήθεια της Δύσης δεν θα υπήρχε ως κράτος σήμερα και πολύ σωστά έγινε αυτό. Όμως με τίμια γλώσσα και χωρίς υπεκφυγές όπως προαναφέρθηκε λέμε ότι η Ουκρανία αιμορραγεί και καταστρέφεται όλο και περισσότερο και δυστυχώς δεν μπορεί πλέον με τις υπάρχουσες συνθήκες να αποκαταστήσει την εδαφική της ακεραιότητα ενώ η παράταση του πολέμου ευνοεί τον Πούτιν!
Κλείνοντας αυτό το κείμενο, θα λέγαμε ότι για μία ακόμα φορά διαπιστώνουμε ξανά το πόσο εύκολα ένας πόλεμος αρχίζει και το πόσο δύσκολα τελειώνει! Απαιτείται νέα στρατηγική με έναν νέο προσδιορισμό της νίκης με στόχο να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και να δοθεί έμφαση στο πως θα διασφαλιστεί στο μέλλον η Ουκρανία ως μέρος της Δύσης με οικονομική ευημερία και παρέχοντας απτές εγγυήσεις ασφαλείας δείχνοντας στο Κρεμλίνο ότι δεν θα μπορεί αυτό καθορίσει ποτέ το μέλλον της Ουκρανίας. Όπως πολλές φορές έχω υποστηρίξει μία αποκλιμάκωση και η δυνατότητα παύσης των εχθροπραξιών με μία ανακωχή τύπου Κορέας 1953 χωρίς βέβαια αναγνώριση των τετελεσμένων είναι κατά την άποψη μας μία… διέξοδος στο υφιστάμενο αδιέξοδο!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
