Η ώρα να κοπεί ο γόρδιος δεσμός για την Κνωσό και την ένταξή της στην UNESCO φαίνεται πως φτάνει. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα βρίσκεται από αύριο Τετάρτη μέχρι την Παρασκευή στο Ηράκλειο. Στόχος της, να προχωρήσουν οι συνεννοήσεις για την κατάθεση του οριστικού φακέλου των μινωικών ανακτόρων στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Η Κνωσός θα ενταχθεί μαζί με άλλα ανακτορικά κέντρα της Κρήτης, (Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος, Κυδωνία και Ζώμινθος), πλην, η ένταξη αυτή αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Είναι ακριβώς τα προβλήματα που δεν επιτρέπουν τόσα χρόνια την συμπερίληψη στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εκεί εντοπίζεται το βασικό πρόβλημα. Στον περιβάλλοντα χώρο της.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτός πρόκειται να αλλάξει δραστικά, με τη συμφωνία της Περιφερειακής Αρχής Κρήτης, η οποία ανέλαβε πρωτοβουλίες. Όπως αναμένεται, παρουσία της υπουργού θα οριστικοποιηθεί ότι κλείνει ο δρόμος μπροστά από το ανάκτορο της Κνωσού και εκτρέπεται η κυκλοφορία από τον παλαιό δρόμο που οδηγεί στις Αρχάνες. Αυτό προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας “Νέα Κρήτη” και του neakriti.gr, η μελέτη που εκπόνησε η Περιφέρεια Κρήτης συνεπικουρικά στις ενέργειες του υπουργείου Πολιτισμού για την κατάθεση του οριστικού φακέλου υποψηφιότητας στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποια προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως η εκτροπή κυκλοφορίας από τον υφιστάμενο δρόμο στον προϋφιστάμενο δυτικότερα, που περνάει από το Ενετικό Υδραγωγείο. Αυτά θα πρέπει να γίνουν το 2024, ώστε το 2025, που θα επισκεφτεί τον χώρο της Κνωσού κλιμάκιο της UNESCO, να έχει αλλάξει άρδην η εικόνα της περιοχής. Ηδη, η Περιφέρεια έχει εκπονήσει σχετική μελέτη, ύψους 200.000 ευρώ. Παρακάμπτεται όχι μόνο το ανάκτορο αλλά και ο οικισμός.
Θα απαιτηθούν επίσης ριζικές αλλαγές στα πάρκινγκ έξω από το ανάκτορο και στις όψεις των καταστημάτων. Και αυτά θα γίνουν σε συνεργασία με την Περιφέρεια, και είναι απαραίτητα, γιατί χαλούν την εικόνα του αρχαιολογικού χώρου. Καθώς τα κτίσματα έχουν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από τα αρχαία, κάτι που έχει ενοχλήσει την UNESCO, θα πρέπει πλέον να βρεθεί λύση επειγόντως. Σημειωτέον πως ανάμεσά τους υπάρχουν και αυθαίρετα.
Ο προκαταρκτικός φάκελος για την σειριακή εγγραφή των μινωικών ανακτόρων στον κατάλογο μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς έχει κατατεθεί από τις 29 Σεπτεμβρίου 2023.
Ο οριστικός φάκελος έπρεπε να είχε κατατεθεί πριν από την 1η Φεβρουαρίου 2024, ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, υπήρξε καθυστέρηση που είχε να κάνει με την παράδοση της μελέτης για την οδική παράκαμψη της Κνωσού. Εκτός από τον δρόμο, η μελέτη που έχει καταρτίσει η Περιφέρεια Κρήτης έχει προβλέψεις τόσο και για τα πάρκινγκ έξω από το ανάκτορο, που αλλάζουν και χωροθέτηση και όψη, ενώ αναμένονται και αρχιτεκτονικές μελέτες για την αισθητική αναβάθμιση των κτηρίων έναντι της Κνωσού και των στεγαζόμενων σε αυτά καταστημάτων, εστιατορίων και τουριστικών ειδών.
Με αυτές τις αλλαγές, που η Περιφέρεια Κρήτης προτείνει και το υπουργείο Πολιτισμού υιοθετεί, γίνεται ένα ουσιαστικό βήμα για την πολυσυζητημένη ένταξη της Κνωσού στην UNESCO, που επί δεκαετίες συζητείται, αλλά για πρώτη φορά κατατίθεται επίσημο και ολοκληρωμένο αίτημα ένταξής της.
Ο φάκελος θα αξιολογηθεί από το αρμόδιο συμβουλευτικό όργανο, και στη συνέχεια από τη Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, το 2025. Κατά την εξέταση του φακέλου, θα γίνει και επιτόπου αυτοψία στην περιοχή της Κνωσού, ώστε να προταθούν τυχόν βελτιώσεις ή να επιθεωρηθεί ότι το υπόβαθρο της μελέτης του φακέλου αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματική κατάσταση.
Εφόσον η υποψηφιότητα των έξι Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων στεφθεί με επιτυχία και εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, θα υπάρχει δυνατότητα να συμπληρωθεί η σειριακή εγγραφή και με άλλα μινωικά ανακτορικά κέντρα.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα πάει πιθανόν στην ανασκαφή των Αρχανών, όπου έσκαβαν ο Γιάννης και η Εφη Σακελλαράκη. Ταυτόχρονα αναμένεται να επισκεφτεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, προκειμένου να δει από κοντά τις πτέρυγες, να ενημερωθεί από τον πρόεδρο και το Δ.Σ. του Μουσείου για το σχέδιο δράσης, αλλά και να συμμετέχει και σε εκδήλωση για τον Παγκόσμιο Εορτασμό για την Ημέρα της Γυναίκας.
Η υπουργός θα έχει σειρά επαφών με τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, τον δήμαρχο Ηρακλείου Αλέξη Καλοκαιρινό, τον σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ.κ. Ευγένιο, καθώς και άλλους τοπικούς και εκκλησιαστικούς φορείς.
