Πολλά και σημαντικά είναι τα λάθη της σειράς του Netflix “Alexander the making of a God” , που είναι σχετική με τον Μέγα Αλέξανδρο. Η συγγραφέας Ελένη Τσαμαδού, που έχει κάνει ειδική έρευνα για το θέμα ώστε να γράψει το βιβλίο «Η εταίρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» (εκδόσεις Ψυχογιός), σημειώνει σε σχέση με τα όσα διαπίστωσε βλέποντας «την πολυδιαφημισμένη και πολυσυζητημένη σειρά». Εξαρχής, αναφέρει πως οι πρώτες εντυπώσεις της ήταν «απογοητευτικές».
«Παρά τον φιλόδοξο χαρακτηρισμό ως “Docuseries” και την συμμετοχή πανεπιστημιακών καθηγητών και αρχαιολόγων, οι οποίοι “σχολιάζουν” εμβολίμως τα ιστορικά γεγονότα, η Ιστορία κακοποιείται σε μεγάλο βαθμό» σύμφωνα με την Ελένη Τσαμαδού. «Και εδώ είναι ο κίνδυνος. Όσοι, όχι μόνον ξένοι, αλλά και Έλληνες, δεν γνωρίζουν Ιστορία γενικά και ειδικά αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα πάρουν λανθασμένες πληροφορίες.» Και συνεχίζει:
«Δεν θα αναφερθώ σε λεπτομέρειες, όπως ότι η Βαβυλώνα δεν ήταν πρωτεύουσα της περσικής αυτοκρατορίας, αλλά μόνον πρωτεύουσα σατραπείας. Ούτε ότι ήταν το “κέντρο του πολιτισμένου κόσμου”. Ξεχνάμε την Αθήνα.. Ούτε ότι ο Δαρείος μελετούσε την ανοικοδόμηση ενός “ζιγκουράτ”! Αυτού του είδους τα οικοδομήματα, ναοί, είχαν χτιστεί από τους Σουμερίους περίπου 2000 χρόνια πριν τον Δαρείο.
Ας θυμηθούμε επίσης ότι πρωτεύουσα των Μακεδόνων την εποχή του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου δεν ήταν οι Αιγές, αλλά η Πέλλα. Ο Φίλιππος δεν δολοφονήθηκε μέσα στο ανάκτορο των Αιγών, αλλά στο θέατρο των Αιγών κατά τους εορτασμούς των γάμων της κόρης του Κλεοπάτρας με τον Αλέξανδρο, βασιλιά των Μολοσσών ( Ηπείρου).Είχε θεωρηθεί μάλιστα ότι είχε διαπράξει “Ύβρη” όταν στην πομπή με τα αγάλματα των δώδεκα θεών που έμπαιναν στο θέατρο είχε προσθέσει ένα δέκατο τρίτο του εαυτού του..
Ο Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίων, δεν επισκέφθηκαν ναό του Αχιλλέα στην Τροία, αλλά της Αθηνάς. Και φυσικά δεν έγινε καμία αναφορά για την καταγωγή του Αλέξανδρου από τη μητέρα του, από το Νεοπτόλεμο το γιό του Αχιλλέα, πράγμα για το οποίο ήταν υπερήφανος.»
Αυτά είναι λεπτομέρειες, λέει η ίδια, και ίσως ο θεατής να πει πως δεν έχουν τόση μεγάλη σημασία, μπορεί ακόμα και είναι ανεκτές για την ανάγκη του έργου.
Θεωρεί όμως ότι δεν είναι ανεκτές «οι παρατηρήσεις και τα σχόλια ότι ο Αλέξανδρος ξεκίνησε την εκστρατεία διότι είχε ανάγκη να αποδείξει την αξία του στους Μακεδόνες. Δεν είχε αποδείξει την αξία του στη μάχη της Χαιρώνειας; Δεν νίκησε αυτός 18 χρονών μόλις, τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων;»
Όπως εξηγεί επίσης, «καμία μνεία δεν γίνεται για το “Πανελλήνιον”, το συνέδριο των ελληνικών πόλεων στην Κόρινθο που αποφασίστηκε διαρκής συμμαχία των ελληνικών πόλεων, με εξαίρεση της Σπάρτης, και εκστρατεία κατά των Περσών με αρχηγό των ενωμένων ελληνικών δυνάμεων τον Αλέξανδρο. Πουθενά στη σειρά δεν αναφέρθηκε ότι στην εκστρατεία μετείχαν και οι ελληνικές πόλεις. Αντιθέτως προβάλλεται το γεγονός ότι στη μάχη στο Γρανικό μετείχαν Έλληνες μισθοφόροι των Περσών.»
Αυτό είναι αληθές, επισημαίνει η Ελένη Τσαμαδού, «εκείνο όμως που με αγανάκτησε είναι ότι παρουσιάζεται ο Αλέξανδρος να διατάσσει τον θάνατο των Ελλήνων αιχμαλώτων, ενώ όπως ιστορεί ο Αρριανός, βασισμένος στον Πτολεμαίο, που ήταν παρών, ο Αλέξανδρος τους έστειλε να εργάζονται δούλοι στη Μακεδονία.
“ Όσους δε αυτών αιχμαλώτους έλαβε, τούτους δε δήσας εν πέδαις εις Μακεδονίαν απέπεμψεν εργάζεσθαι , ότι παρά τα κοινή δόξαντα τοις Έλλησιν, Ελληνες όντες εναντία τη Ελλάδι υπέρ των βαρβάρων εμάχοντο”
Πουθενά δεν αναφέρεται η Ελλάδα, μόνον η Μακεδονία, και οι Μακεδόνες σα να είναι κάτι διαφορετικό. Και φυσικά ούτε κουβέντα για τις 300 περσικές ασπίδες που έστειλε ο Αλέξανδρος στην Αθήνα αφιέρωμα στην Αθηνά και να γραφεί η επιγραφή που δίνει από μόνη της απάντηση για την ελληνικότητα της Μακεδονίας και του ιδίου του Αλέξανδρου:
“Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων από των βαρβάρων των την Ασίαν κατοικούντων””
Ως προς την εκστρατεία στην Αίγυπτο και την παραμονή εκεί του Αλέξανδρου, «εντυπωσιάζει η σκηνή μπροστά στα τείχη της Μέμφιδος. Ο Αλέξανδρος γονατίζει και απευθυνόμενος, και μάλιστα στην αιγυπτιακή γλώσσα, στον Πέρση σατράπη Μαζάκη να τον πείθει ότι έρχεται ως φίλος και εκείνος, αφού προς στιγμήν διστάζει, στο τέλος ανοίγει τις πόρτες και αφήνει τον Αλέξανδρο και το στρατό να μπουν στην Μέμφιδα.
Μόνον που δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Ο Αρριανός λέει, ( Βιβλίο Τρίτο,1) πως ο Μαζάκης, έχοντας πληροφορηθεί τα της μάχης στην Ισσό και της φυγής του Δαρείου και μη έχοντας επαρκείς περσικές δυνάμεις στη διάθεσή του, αφήνει τον Αλέξανδρο και το στρατό να μπουν στη Μέμφιδα. Δεν χρειάστηκε να παίξει θέατρο ο Αλέξανδρος. Δεν ήταν στη φύση του κάτι τέτοιο. Και φυσικά δεν μου φαίνεται λογικό να μίλησε αιγυπτιακά προς τον Σατράπη, που ήταν Πέρσης…»
- Ανακηρύχθηκε πράγματι Φαραώ ο Αλέξανδρος και μάλιστα οι ιερείς τού φόρεσαν το διπλό στέμμα. Με την πράξη του θέλησε να δείξει πως η Αίγυπτος δεν ήταν πλέον σατραπεία, αλλά κράτος με ηγεμόνα Φαραώ τον ίδιο. Ο Αρριανός λέει ( βιβλίο Τρίτο, 1), πως στη Μέμφιδα θυσίασε στον αιγυπτιακό θεό Απη για να δείξει ότι σέβεται τη θρησκεία των Αιγυπτίων. Αντίθετα με τους Πέρσες που είχαν σκοτώσει τον ιερό ταύρο των Αιγυπτίων. Γι’ αυτό και ο αιγυπτιακός λαός τον δέχθηκε ως ελευθερωτή και όχι ως κατακτητή.
- Ούτε θαμπώθηκε από τη δόξα και το μεγαλείο των Φαραώ σε σημείο μάλιστα να ξεχνά την ελληνική καταγωγή του. Κάθε άλλο, ο Αρριανός και πάλι λέει ( βιβλίο Τρίτο, 1), πως στη Μέμφιδα οργάνωσε αθλητικούς και μουσικούς αγώνες. Οι καλύτεροι μουσικοί και αθλητές ήρθαν από την Ελλάδα για να μετάσχουν στους αγώνες.. Τι σας λέει αυτό;
4.Υπερβάλλει η σειρά ως προς τις αντιδράσεις των στρατηγών, με πρώτο τον Παρμενίωνα και τη στάση που απειλείται να ξεσπάσει στο στράτευμα αλλά αποτρέπεται με το λόγο που τους απευθύνει ο Αλέξανδρος. Όλα αυτά έγιναν μερικά χρόνια αργότερα στα βάθη της Ασίας και ο περίφημος λόγος του Αλέξανδρου, αν είναι αλήθεια, έγινε στην Ώπι. Λεπτομέρειες..
5.Επίσης εντυπωσιακή η ιδέα της ιέρειας στο ναό του Άμμωνος, στην όαση της Σίβα, να στρέφει ένα νόμισμα με την όψη του Δαρείου στη μια πλευρά και του Αλέξανδρου στην άλλη και να χρησμοδοτεί και να διαβεβαιώνει τον Αλέξανδρο ότι είναι γιός του Δία.
Στο ναό όμως του ‘Αμμωνος υπηρετούσαν άντρες ιερείς και όχι γυναίκες. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ( Βιβλίο 17, 6) περιγράφει την τελετή ως εξής:
Ογδόντα ιερείς περιέφεραν στους ώμους τους πάνω σε χρυσό σκάφος το ξόανο του θεού στολισμένο με πολύτιμες πέτρες προς όποια κατεύθυνση του έδειχνε εκείνο. Παρθένες και γυναίκες ακολουθούσαν ψάλλοντας θρησκευτικούς ύμνους.
- Δεν ξέρουμε με βεβαιότητα τι ειπώθηκε στον Αλέξανδρο. Οι πηγές είναι αντιφατικές στο σημείο αυτό. Ο Αρριανός αναφέρει μόνον ότι ο Αλέξανδρος έλαβε την απάντηση που επιθυμούσε. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει περισσότερα, όπως ότι ο ιερέας τον προσαγόρευσε εκ μέρους του θεού ως παιδί του. Ο Πλούταρχος λέει πως ο Αλέξανδρος έγραψε στην Ολυμπιάδα ότι μόνον σε εκείνη θα αποκαλύψει το περιεχόμενο του χρησμού.
Και η φαντασία μπορεί να δίνει όποια απάντηση θέλει…»
Είχαν ο Αλέξανδρος και ο Ηφαστίωνας ομοφυλοφυλική σχέση;
«Ευτυχώς ο καθηγητής που σχολίασε τη σκηνή του φιλιού μεταξύ Αλεξάνδρου και Ηφαιστίωνος, διευκρίνισε ότι οι σχέσεις μεταξύ ανδρών δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο στην αρχαιότητα» απαντά η συγγραφέας.
«Θυμηθείτε τους διαλόγους του Πλάτωνα, αλλά και το γεγονός ότι ο περίφημος Ιερός Λόχος των Θηβαίων απαρτίζονταν από 150 ζευγάρια εραστών Θηβαίων. Με αυτό τον τρόπο οι πολεμιστές ήταν άρρηκτα δεμένοι μεταξύ τους και δύσκολα θα μπορούσε να διασπαστεί η φάλαγγα.
Ήταν όμως η σχέση αυτή μεταξύ ανδρών αυτό που ονομάζουμε σήμερα “ομοφυλοφιλική”;
Είναι συνηθισμένο λάθος που δυστυχώς πολλοί κάνουν, συνειδητά, ή ασυνείδητα να ερμηνεύουν με τη σημερινή οπτική καταστάσεις και συνθήκες του παρελθόντος και αγνοώντας την Ιστορία κάνουν αναγωγή στο σήμερα και να χαρακτηρίζουν τον Αλέξανδρο gay!
Για όσους ενδιαφέρονται η κλασσική πλέον ανάλυση του Συκουτρή στο “Συμπόσιο” φωτίζει καλύτερα το θέμα. Σε αυτή στηρίχτηκα γράφοντας το βιβλίο μου “Η εταίρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου”, όπως αναφέρω και στις “Σημειώσεις για τον αναγνώστη” στο τέλος του βιβλίου.
Εξ άλλου στους κυριότερους βιογράφους του Αλέξανδρου, τον Αρριανό, που βασίστηκε στον Πτολεμαίο, επίσης στενό φίλο, ίσως και ετεροθαλή αδελφό του Αλέξανδρου, τον Διόδωρο το Σικελιώτη, τον Πλούταρχο, αλλά και στον Νέαρχο που μας έγραψε την ιστορία του Περίπλου της Ινδικής, πουθενά δεν αναφέρεται ότι ο Ηφαιστίων και ο Αλέξανδρος ήταν εραστές.
Αντίθετα όπως ιστορεί ο Πλούταρχος Στα Ηθικά. “Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής” (Α,12) και “Αλέξανδρος” (22) όταν κάποτε ο Φιλόξενος, ύπαρχος των παραλιακών περιοχών της Μ. Ασίας έγραψε στον Αλέξανδρο εκθειάζοντας του την ομορφιά και τη νιότη ενός νέου της Ιωνίας, ρωτώντας τον αν θέλει να του τον στείλει, εκείνος του απάντησε:
“Ω κάκιστ΄ανθρώπων, τι μοι πώποτε τοιούτον συνεγνώς, ίνα τοιαύταις με κολακεύσεις ηδοναίς;” Δηλαδή “Αθλιότατε απ΄όλους τους ανθρώπους, ποια τέτοια πράξη μου έμαθες ποτέ, ώστε να προσπαθείς τώρα να με κολακεύσεις με τέτοιες ηδονές”!
Ας μην κάνουμε λοιπόν ιστορικά λάθη και παρερμηνείες παρασυρόμενοι από ρομάντζα και μυθιστορήματα δήθεν “ιστορικά”..
Και κάτι ακόμη. Είναι γνωστό πως ο Αλέξανδρος, όπως λέει και ο ιστορικός Robin Lane Fox στο βιβλίο του Alexander the Great, είχε τουλάχιστον δύο ερωμένες και τρείς συζύγους, απέκτησε δε δύο γιούς. Όσο για τον Ηφαιστίωνα ξέρουμε πως στους ομαδικούς γάμους στα Σούσα 10.000 Ελλήνων με Περσίδες παντρεύτηκε την κόρη του Δαρείου Δρύπετι ενώ ο Αλέξανδρος την άλλη, την Παρύσατι.
2.Τι σηματοδοτεί το φιλί μεταξύ Αλέξανδρου και Ηφαιστίωνος στις πρώτες σκηνές της σειράς;
Ο ασπασμός συνηθιζόταν, όπως και σήμερα, ως κάτι φυσικό, ως ένδειξη φιλίας. Ακόμη και μεταξύ ανδρών, περισσότερο ίσως από σήμερα. Δεν γνωρίζουμε που δινόταν, στο μάγουλο ή στο στόμα.
Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος ( “Ηθικά” Τόμος 9 Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής Α, 6) ο Αλέξανδρος έδωσε έμπρακτη μορφή στη θεωρία που διατύπωσε ο φιλόσοφος Ζήνων ότι πρέπει όλοι οι άνθρωποι πρέπει να θεωρούνται συμπολίτες και συνδημότες ενός κόσμου.
“ ..μη κατά πόλεις ή δήμους οικώμεν ιδίοις έκαστοι διωρισμένοι δικαίοις, αλλά πάντας ανθρώπους ηγούμεθα δημότας και πολίτας εις δε βίος η και κόσμος..” και “..πατρίδα μεν την οικουμένην ηγείσθε πάντας..”
Και προς το σκοπό αυτό θέλοντας να μην υπάρχουν διακρίσεις μεταξύ Ελλήνων και “Βαρβάρων”, παρά τα αντίθετα διδασκόμενα από τον Αριστοτέλη, είχε υιοθετήσει εκτός από στοιχεία της περσικής ενδυμασίας και συνήθειες της Περσικής Αυλής, μεταξύ των οποίων τη λεγόμενη “προσκύνηση”. Ίσως στην τελευταία απόφαση να τον είχαν παρασύρει και αυλοκόλακες που έλεγαν πως πρέπει να λατρεύεται ως θεός. Προσκύνηση όμως προσέφεραν οι Έλληνες μόνον στους θεούς και όχι στους θνητούς οι οποίοι ευχαριστούνται με το φιλί ( Αρριανός Βιβλίο Δ,10 .” τους μεν γαρ ανθρώπους φιλείσθαι προς των ασπαζομένων”.
Ο Αλέξανδρος για να καθησυχάσει τους Μακεδόνες που δυσανασχετούσαν καθιέρωσε να προσφέρει στους συμποσιαστές κρασί από χρυσή φιάλη, που περνούσε κυκλικά μεταξύ τους. Οποίος έπινε, προσκυνούσε και στη συνέχεια φιλούσε τον Αλέξανδρο. Ο Καλλισθένης, ανεψιός του Αριστοτέλη, αρνήθηκε να προσκυνήσει και δεν έλαβε το φιλί του Αλέξανδρου. “Έφυγα κατά ένα φιλί φτωχότερος” ήταν το σχόλιο που έκανε φεύγοντας. Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους του… και της μελλοντικής έχθρας με την οποία αντιμετώπισαν τον Αλέξανδρο ο Αριστοτέλης και οι μαθητές του.»
Περισσότερα από την πένα της Ελένη Τσαμαδού, στο προφίλ της στο Facebook, Ellen Tsamadou
