Η προσφορά της Ελλάδος στην άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Άμυνας της ΕΕ την προηγούμενη εβδομάδα, του Επιχειρησιακού Στρατηγείου (OHQ) της Λάρισας για την σε επιχειρησιακό επίπεδο διοίκηση και έλεγχο της Ναυτικής Επιχείρησης «ASPIDES» στην Ερυθρά Θάλασσα καθώς επίσης η συμμετοχή της Φρεγάτας ΥΔΡΑΣ πυροδότησε δημόσια συζήτηση για αυτό το θέμα και ταυτόχρονα γέννησε προβληματισμό και αντιδράσεις. Κατά την γνώμη του γράφοντος, η βιαστική και ελλιπής αρχική επίσημη ενημέρωση, οι λάθος διατυπώσεις των ΜΜΕ, η ενίοτε στείρα αντιπολιτευτική διάθεση, η νοοτροπία «να καθόμαστε» στα αυγά μας για να έχουμε τον κεφάλι μας … ήσυχο αλλά και ένας λανθάνων αντιδυτικισμός είναι κάποιες από τις αιτίες του προβληματισμού και των αντιδράσεων που δημιουργήθηκαν.
Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το πρώτο και πιο σημαντικό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι αυτή η ναυτική επιχείρηση που σχεδιάζεται για να αρχίσει περί την 20 Φεβρουαρίου στην Ερυθρά Θάλασσα και στην περιοχή των Στενών Μπαμπ αλ Μαντέμπ (Πύλη των Δακρύων στα ελληνικά) που συνδέει τον Κόλπο του Άντεν με την Ερυθρά και από εκεί με την Μεσόγειο ουδόλως στρέφεται κατά των Ανταρτών Χούτι όπως λανθασμένα πολλά ΜΜΕ ανέφεραν. Δεν είναι δηλαδή επιθετική επιχείρηση.
Αποσκοπεί στην θαλάσσια/ναυτιλιακή ασφάλεια (Maritime Security) παρέχοντας προστασία στα εμπορικά πλοία που χρησιμοποιούν τον θαλάσσιο αυτόν «άξονα» ο οποίος είναι η οικονομικότερη οδό μεταφοράς εμπορευμάτων προς τα λιμάνια και τις αγορές της Μεσογείου και της Ευρώπης και βρίσκονται στο έλεος των Χούτι. Για τον λόγο αυτό δόθηκε το ελληνικό όνομα «ASPIDES» όπως επεσήμανε με δηλώσεις του ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΕΠΑΑ) Γιοζέπ Μπορέλ. Η Ναυτική Δύναμη της ΕΕ θα αναχαιτίζει επιθέσεις των Χούτι και δεν πρόκειται να συμμετέχει σε επιθέσεις εναντίον τους όπως πράττουν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί. Μιλάμε λοιπόν για «θωράκιση» της ναυσιπλοΐας και όχι για εμπλοκή στην σύγκρουση.
Βέβαια θα διαρωτηθεί κάποιος τι γίνεται αν οι Χούτι επιτεθούν κατά των πλοίων της ΕΕ! Πάντα υπάρχει το σχετικό ρίσκο αλλά εκτιμούμε ότι το «μεγάλο αφεντικό» των Χούτι, η Τεχεράνη και χάριν της οποίας μάλλον ενεργούν δε θα επιτρέψει κάτι τέτοιο καθόσον τότε θα αλλάξει όλο το γεωπολιτικό σκηνικό της περιοχής και η ΕΕ θα ακολουθήσει την Αμερική στην ασφυκτική πίεση προς το καθεστώς των Μουλάδων. Παράλληλα έχουμε και την Κίνα η οποία δεν θα επέτρεπε κάτι τέτοιο διότι ευθέως υφίσταται ήδη οικονομική ζημία από την κατάσταση η οποία έχει δημιουργηθεί ενώ παρενθετικά αναφέρουμε ότι διατηρεί μεγάλη ναυτική βάση στο παρακείμενο Τζιμπουτί.
Κάποιοι από τους αντιδρώντες χρησιμοποίησαν το επιχείρημα ότι η ΕΕ θα αναπτύξει δύναμη στην περιοχή στρεφόμενη κατά της Υεμένης, ενός κυρίαρχου κράτους και για αυτό θα έπρεπε σύμφωνα με τους κανόνες τους Διεθνούς Δικαίου να υπάρχει σχετική εντολή του ΣΑ/ΟΗΕ. Οι Σιίτες αντάρτες Χούτι μπορεί να κατέχουν την Πρωτεύουσα της Υεμένης και ένα σημαντικό τμήμα της χώρας στα βορειοδυτικά αυτής και να αυτοτιτλοφορούνται ως Κυβέρνηση αυτής αλλά η διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση που υποστηρίζεται από την Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το σύνολο της διεθνούς κοινότητας βρίσκεται στο Ριάντ ενώ οι δυνάμεις της ελέγχουν το κεντρικό και ανατολικό τμήμα της χώρας. Οι Χούτι δεν έχουν λοιπόν κρατική υπόσταση και διεξάγουν στην ουσία τρομοκρατικές επιθέσεις. Τώρα για τα περί «συμβολής στην γενοκτονία του…παλαιστινιακού λαού» επειδή είναι έωλα και αποτελούν ιδεοληψίες δεν κρίνεται σκόπιμο να ασχοληθούμε περαιτέρω.
Πάμε όμως πλέον στην ουσία του ζητήματος! Η χώρα μας επιδιώκει να βρίσκεται στον λεγόμενο σκληρό πυρήνα της ΕΕ και να συμμετέχει ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες της Κοινής Πολιτικής Ασφαλείας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) σύμφωνα με το άρθρο 42 της Συνθήκης της ΕΕ * ως αναπόσπαστο μέρος της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ). Κατόπιν τούτου η αναζήτηση κεντρικού ρόλου στα παραπάνω με την προσφορά του Επιχειρησιακού Στρατηγείου της Λάρισας και συμμετοχή στην επιχείρηση με μία Φρεγάτα σε μία ναυτική επιχείρηση που είναι συμβατή με τις αποστολές που περιγράφονται στο άρθρο 42 της εν λόγω συνθήκης εκτιμάται ως απολύτως ορθή (Στα άρθρα 42-46 αναγράφονται όλα εκείνα που αφορούν στην ΚΠΑΑ).
Αυτή η Ναυτική Επιχείρηση «ΑΣΠΙΔΕΣ» η οποία αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα όπως κάπως καθυστερημένα μας είπε το ΥΠΕΘΑ, δεν είναι απλώς μία ευρωπαϊκή επιχείρηση. Είναι μία Επιχείρηση που προστατεύει τα συμφέροντα και της Ελλάδας με τον μεγαλύτερο παγκοσμίως ελληνόκτητο εμπορικό στόλο ενισχύει και αναβαθμίζει τον διεθνή ρόλο της και συμβάλλει στη δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής συνείδησης! Να μην ξεχνάμε ότι με αυτήν την αυτόνομη ευρωπαική επιχείρηση τονίζεται η διαφορετική προσέγγιση της ΕΕ στο πρόβλημα αυτό από τις ΗΠΑ που απέτυχαν να συγκροτήσουν κάτω από την διοίκηση τους ένα ευρύτερο συνασπισμό.
Κρίνεται σκόπιμο να αναφέρουμε ότι και το 2014, ενεργοποιήθηκε το ίδιο Επιχειρησιακό Στρατηγείο για την Επιχείρηση της ΕΕ στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (EUFOR RCA) με Γάλλο Στρατηγό που έφερε και την ομάδα του και Έλληνα Επιτελάρχη ενισχυμένο και με Στρατιωτικούς από αρκετές χώρες. Έχει μείνει ανοικτό το ζήτημα «ποιος» θα αναλάβει τον ρόλο του Επιχειρησιακού Διοικητή και ποια χώρα θα αναλάβει την Διοίκηση «εν πλω» (Τακτικό επίπεδο). Εκτός από την Ελλάδα και την Ιταλία ενδιαφέρον έχει δείξει και η Γαλλία η οποία έχει αναπτύξει ήδη δύο Φρεγάτες στην περιοχή και φαίνεται να είναι η επικρατέστερη. Πλοίο πρόκειται να στείλει και η Γερμανία αλλά και το Βέλγιο. Για το Στρατηγικό επίπεδο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα μίας και ο Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής Αυστριακό Στρατηγός Robert Briege με το Στρατιωτικό Επιτελείο αυτοδικαίως θα παίξει αυτόν τον ρόλο.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η Ελλάδα με την ενεργή συμμετοχή της σε αυτήν την αυτόνομη ναυτική επιχείρηση για τους λόγους που προαναφέρθηκαν έχει την δυνατότητα να αναβαθμίσει ουσιαστικά τον γεωπολιτικό ρόλο της τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ ενώ και οι επιδιώξεις μας, οι δυνατότητες μας και η θέση μας είναι ευθυγραμμισμένες.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
* Άρθρο 42 Συνθήκης ΕΕ : https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/see/arthro-42-synthiki-gia-tin-eyropaiki-enosi
**Άρθρο 43 Συνθήκης ΕΕ : https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/see/arthro-43-synthiki-gia-tin-eyropaiki-enosi
